Zapraszamy do zamówienia naszych wydawnictw poprzez Internet!
cena: 40 zł
Szanowni Państwo, Drodzy Słuchacze.
Koncert, do którego wysłuchania zapraszam, zwieńczył 42 edycję organizowanego przez Fundację „Muzyka Cerkiewna” w Hajnówce Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2023″, który pod przewodnim hasłem „ Muzyka cerkiewna od źródeł do współczesności” odbył się w dn. 25-28 maja br. w Białymstoku. Właśnie taka muzyka wykonana przez chóry z Bułgarii, Estonii, Grecji, Kazachstanu, Łotwy, Mołdawii, Rumunii, Ukrainy i USA, ^ A wybrzmiewała w ramach festiwalowego konkursu. Wystąpił również chór z Białorusi i Polski. Nasi chórzyści to wykonawcy Koncertu rozpoczynającego imprezę, organizowaną w roku 90 urodzin wielkiego przyjaciela imprezy, Krzysztofa Pendereckiego – od 2003 roku sprawującego nad Festiwalem Patronat Artystyczny. To Jego pamięci poświęcono koncert pt. „Sacrum Wschodu I i Zachodu w muzyce chóralnej Krzysztofa Pendereckiego”. W znakomitym wykonaniu prowadzonego przez Bartosza Michałowskiego Chóru Filharmonii Narodowej w Warszawie zabrzmiały utwory Maestro inspirowane muzyką Kościołów Zachodu i Wschodu. Program koncertu
uzupełniliśmy kompozycją Johna Tavenera (w 10 rocznicę śmierci) oraz niezwykle rzadko tworzoną ostatnio formą muzyczną – koncertem muzyki cerkiewnej autorstwa Romualda Twardowskiego. Również poza konkursem utwory swoich kompozytorów wykonali przedstawiciele Wolnej Białorusi śpiewający w istniejącym obecnie w Polsce- chórze „Concordia”. Mamy nadzieję, że obydwa koncerty zaprezentujemy Państwu w oddzielnych nagraniach. Płytę, do której wysłuchania Państwa zapraszam, rozpoczynamy modlitwami bizantyjskimi w wykonaniu „Bizantyjskiego Zespołu Aten” założonego przez uznanych kantorów Patriarchatu Ekumenicznego. Po wielkanocnym Troparionie „Chrystos anesti” w wykonaniu Chóru, swój wokalny talent na znakomitym burdonowym tle – isonie, zaprezentował dyrygent i solista (kantor, pedagog, kompozytor, muzykolog, dziennikarz) Georgios Chatzichronoglou. Doskonały chór i takiż solista wprowadzili nas w świat cudownej muzyki Bizancjum. Następnie radość, uwielbienie i prośbę o Bożą opiekę w modlitwie „Hosanna”wyrazili
Koptowie ( według wielu źródeł historycznych – potomkowie pierwotnych Egipcjan i Faraonów) emigranci z USA ( w tym duchowni), reprezentujący jeden z najstarszych – Koptyjski Kościół Prawosławny, zaś Bożonarodzeniowy utwór „ Hululo”- pięknie w języku Chrystusa wykonała solistka z estońskim Zespołem Prawosławnych Śpiewaków z Tallina. Dalej, nagranie kontynuuje kolejna modlitwa. To muzyka cerkiewna starej Rusi zachowana przez Staroobrzędowców, którzy w XVII wieku, broniąc nieskazitelności obrządku schronili się przed prześladowaniami na Łotwie. Kolejni wykonawcy to dziewczęta z Mołdawii. Studentki uczelni muzycznej z dziewczęcą swadą wykonują modlitwę z muzyką swojego rodaka – współczesnego kompozytora i dyrygenta, a także fragment koncertu najwybitniejszego dotychczas twórcy tego rodzaju muzyki tworzącego na przełomie XVIII i XIX wieku – Dymitra Bortniańskiego. Składający się z duchownych Rumuńskiej Cerkwi chór prezentował w konkursie m.in. dwa utwory: chwalebne „Alleluja” z muzyką swojego kompozytora A.Panna, twórcy muzyki hymnu Rumunii oraz specjalnie na prośbę piszącego te słowa „Aszcze i wo grob” z „Jutrzni” K.Pendereckiego. Spośród wielu chórów z Ukrainy, pragnących uczestniczyć w tegorocznym Festiwalu, trudności wynikające ze stanu wojennego udało się pokonać jedynemu. Właśnie on, Kameralny chór ‚Credo” z Łucka, prezentuje dwie kolejne modlitwy z muzyką narodowych twórców. „Anheł wopijasze”. M.Werbyckiego, autora muzyki Hymnu Ukrainy ( XIXwiek), a także współczesnej, wybitnie utalentowanej Hanny Hawryłeć, która odeszła w pierwszych dniach obecnej wojny w czasie rakietowego ataku na Kijów. Po tym przejmującym utworze proponujemy wysłuchanie chóru z Bułgarii. Zaśpiewa trzy modlitwy: najpierw z muzyką bułgarskiego kompozytora D.Christowa, później tytułową modlitwę płyty „Pod Twoju miłost” do muzyki XIX – wiecznego P. Czesnokowa . Chór Metropolii Prawosławnej w Starej Zagorze zakończy swój mini koncert ulubionym utworem Pierwszego Hierarchy Metropolii – Metropolity Kiprianu , z piękną muzyką ( również
rosyjskiego ale współczesnego twórcy) G.Swiridowa i takimiż słowami „Strannoje Rożdiestwo widiewsze”. Utworem dyrygował sam Metropolita. Drugim utworem ku czci K.Pendereckiego wykonanym w prezentowanym koncercie było słynne „lże Chieruwimy”. O słowach tej modlitwy, w jednym z wywiadów o Festiwalu Maestro Penderecki wyraził się „ Ize Chieruwimy – Słowa są piękne, piękne słowa…” i takąż muzykę stworzył do tych słów. A wykonali ją również pięknie i jakoś ( moim zdaniem ) inaczej niż inni, prowadzeni przez (wielokrotnego laureata a później także Jurora Festiwalu ) Jerzana Dautowa, chórzyści Państwowego Teatru Opery i Baletu Kazachstanu. Najlepszy chór tegorocznej edycji a także dyrygent, swoje umiejętności pokazali również w kilkunastominutowym „Wielikim Słaowosłowiju” z muzyką A. N Strumskiego. Wykonanie to słuchacze przyjęli entuzjastycznie. Przy niemilknących na stojąco brawach, do chórzystów z Kazachstanu dołączyli muzycy z Bułgarii, Rumunii, Grecji, Ukrainy i Mołdawii, by do podziękowań, które wszystkim ludziom wspomagającym Festiwal złożyli organizatorzy, dołączyć pieśń życzenie – „Mnohaja leta” z muzyką wielce zasłużonego dla Festiwalu Romualda Twardowskiego. Później była wielominutowa owacja.
Z nadzieją, że Koncert spodoba się również Państwu i wyrazami najwyższego szacunku. Mikołaj Buszko
Ladies, Gentlemen, Dear Listeners.
The concert I invite you to listen to crowned the 42nd edition of the International Orthodox Church Musie Festival “Hajnówka 2023″ organized by Hajnowka’s „Orthodox Church Musie” Foundation, which took place on 25-28 May 2023 in Białystok, under the guiding byword of „Orthodox
church musie: from sources, to modernity”. It was this kind of musie, performed by choirs from Bułgaria, Estonia, Greece, Kazakhstan, latvia, Moldova, Romania, Ukrainę, and USA, that could be heard within the framework of the festival competition. There were also performances by a choir from Belarus and Poland. Our singers performed the opening Concert of the event organized on the 90th birthday of a great friend of the event, Krzysztof Penderecki – who has served as the Festival’s Artistic Patron sińce 2003. The concert titled „Sacrum of East and West in Krzysztof Penderecki’s choir musie” was dedicated to His memory. The Maestro’s pieces inspired by the musie of West and East Churches were given an excellent performance by the Warsaw National Philharmonic Choir directed by Bartosz Michałowski. The concert’s program was complemented by a composition by John Tavener (on the lOth anniversary of his passing), as well as an incredibly rare musical form in recent times – an Orthodox church musie concert written by Romuald Twardowski. Representatives of Free Belarus who sing in the „Concordia” Choir currently situated in Poland also sang pieces by their composers outside the competition framework. Itis my hope that we will be able to present You both these concerts in separate recordings. The disc I invite You to listen to begins with Byzantine prayers performed by the „Byzantium Ensemble of Athens” founded by many renowned cantors of the Ecumenical Patriarchate. Their Easter Troparion „Chrystos anesti” is followed by a presentation of vocal talent against an excellent droning background – an ison – by conductor and soloist (cantor, teacher, composer, musie theorist, journalist) Georgios Chatzichronoglou. This excellent choir and soloist both introduced us to the wonderful world of Byzantium’s musie. Next, joy, devotion, and a request for God’s protection was expressed in „Hosanna” prayer by the Coptic (according to many historical sources – descendants of the ancient Egyptians and Pharaohs) immigrants from the United States (including clergy), representing one of the oldest – Coptic – Orthodox Churches. Meanwhile, the Christmas piece „Hululo” saw a beautiful performance in Chrisfs language by a female soloist with the Estonian Orthodox Singers’ Ensemble from Tallinn. The recording continues with another prayer. It’s Orthodox church musie of old Rus preserved by Old Believers who, in 17th century, while defending the purity of their sacrament, sought asylum from persecution in Latvia. The next set of performers are girls from Moldova. These musical academy students show female gusto while performing a prayer set to the musie of their countryman – a modern composer and conductor – as well as a fragment of a concert by, so far, the most prominent creator of this kind of musie, who composed at the break of 18th and 19th century – Dmitry Bortniansky. The Romanian Orthodox Church Choir composed of clergy members presented, among others, two particular pieces during the competition: „Alleluja” set to musie of their native composer Anton Pann – creator of
musie for the Romanian Anthem – and, by special request of the author of these words, „Aszcze i wo grob” from K. Penderecki’s „Matins”. Only one Ukrainian choir from among many wishing to perform in this year’s Festival was able to overcome the difficulties caused by the State of war. It was the „Credo” Ensemble Choir from Lutsk that presented the next two prayers with musie by national artists. „Anhel wopijasze” by Mykhailo Verbytsky, composer of the musie to the Ukrainian Anthem (19th century), as well as a piece by the modern, prominently talented Hanna Havrylets, who passed away during the first days of the current war in a rocket attack on Kyiv. Following this poignant piece, we propose listening to the choir from Bułgaria. It sings three prayers: first one to the musie by Bulgarian composer Dobri Hristov, then the prayer that serves as this disc’s title: „Pod Twoju milost” set to musie by 19th century’s Pavel Chesnokov. The Choir of Bulgarian Church’s Metropolis of Stara Zagora finishes its mini-concert with the favorite piece of Metropolitan
Cyprian, First Metropolitan Hierarch, with beautiful musie by (also Russian, but modern artist) Georgy Svidirov, and equally beautiful words of „Strannoje Rozdiestwo widiewsze”. The piece was conducted by the Metropolitan himself. The second piece performed in K. Penderecki’s honor during the concert was his famous „Ize Chieruwimy”. In one of the interviews for the Festival, Maestro Penderecki said the following about the words of this prayer: „Ize Chieruwimy – Words are beautiful, beautiful words…” and such was the musie that he created for those words. And it was performed just as beautifully and (in my opinion) somehow differently from others, by singers of the Kazakh National Opera and Ballet Theatre, conducted by (many times laureate and juror of the Festival) Yerzhan Dautov. Both he and the choir were the best performers of this year’s Festival, and they also showed off their skills in the lengthy „Wielikije Slaowoslowije” set to musie by A. N. Strumski. Listeners received that performance with great enthusiasm. During unending applause, the
singers from Kazakhstan were joined by musicians from Bułgaria, Romania, Greece, Ukrainę, and Moldova, in order to add a requested song – „Mnohaja leta” with musie by the greatly renowned Romuald Twardowski – to the thanks that the organizers offered to all people supporting the Festival. What followed was many minutes of ovation.
With hope that You will also enjoy the Concert, and with expressions of highest regard.
Mikołaj Buszko.
Translation: lęjor Maksymiuk
cena: 40 zł
Szanowni Państwo,
Płyta „Preswiataja Bohorodice”, do której wysłuchania Państwa zapraszam, to muzyczny ślad po 41 edycji MFMC „Hajnówka 2022”, a ściślej rzecz biorąc po jego zwieńczeniu – Koncercie Galowym.
Tegoroczny Festiwal organizowaliśmy w niespotykanej dotychczas i nowej dla nas sytuacji społeczno-politycznej wywołanej wojną w Ukrainie. Swój ukłon w stronę Ukrainy wyraziliśmy Koncertem „Ukraina i Polska w muzyce cerkiewnej” inaugurującym Festiwal.
Wśród wykonawców nie mogło uczestniczyć wiele chórów z „chóralnych potęg”, jakimi bez wątpienia są Białoruś, Rosja i Ukraina. O ile nie gościliśmy żadnego chóru rosyjskiego, to muzykę cerkiewną Białorusi znakomicie zaprezentował chór uchodźców, którzy za swój kraj uznają Wolną Białoruś. Spośród wybierających się na Festiwal wielu chórów ukraińskich, wymogom stanu wojennego udało się sprostać tylko jednemu.
Formułę tegorocznej edycji określiliśmy hasłem „Od źródeł do współczesności”. Stosownie do tego swoje modlitwy zaprezentowali przedstawiciele: najstarszych kościołów (koptyjski, palestyński, ormiański) i krajów, które chrześcijaństwo przyjęły później (Serbia, Rumunia, Bułgaria, Rosja, Białoruś, Ukraina). Muzykę cerkiewną naszego kraju zawarto w dwóch koncertach. Jako „Kompozycje Wielkiego Księstwa Litewskiego – Rzeczpospolitej Obojga Narodów” oraz „Muzyka cerkiewna III Rzeczpospolitej”, w którym wykonano kompozycje 8 współcześnie tworzących kompozytorów polskich. Wyrażamy nadzieję, że koncerty te przedstawimy Państwu w kolejnych płytach.
Tegoroczny Festiwal był pełen symboli, a jego klimat odzwierciedla prezentowana płyta. Jej tytuł wsparty jest wizerunkiem ikony kijowskiej Matki Bożej, a pierwszy utwór to błagalna kompozycja zmarłej w tym roku wybitnej ukraińskiej kompozytorki tworzącej w przeszłości również z myślą o wykonawcach naszego Festiwalu – Hanny Hawryłeć. Modlitwę tę znakomicie wykonali Białorusini ze wspomnianego już wyżej chóru Wolnej Białorusi „Concordia”.
Nagrania prezentowanej płyty kończy tradycyjnie wykonywana pieśń-życzenie. Tym razem „Mnohaja lita” z muzyką ukraińskiego arcymistrza koncertów chóralnych, Dmitrija Bortnianskiego wykonały wspólnie chóry z Palestyny, Egiptu, Armenii, Rumunii, Mołdawii, Serbii, Ukrainy i Hiszpanii. Ci ostatni Modlitwę Pańską z muzyką rosyjskiego emigracyjnego dyrygenta wykonali w języku łacińskim.
Zapraszam do wysłuchania ułożonego przeze mnie koncertu „muzyki śpiewającej duszy”.
Z wyrazami szacunku
Mikołaj Buszko
Dyrektor Festiwalu
Dear Ladies and Gentlemen
The „Presvyataya Bohoroditse” („The Most Holy Mother of God”) album that I invite you to listen to is a musical footprint of the 41st edition of the IFOCM „Hajnówka 2022”, or more precisely, of its culmination – the Gala Concert.
This year’s Festival was organized in an unprecedented and new for us socio-political situation caused by the war in Ukraine. Therefore our tribute to Ukraine with the concert „Ukraine and Poland in Orthodox Church music” inaugurating the Festival.
Among the performers, many choirs from the „choral powers” that are undoubtedly Belarus, Russia and Ukraine could not participate. While we did not host any Russian choir, the Orthodox Church music of Belarus was excellently presented by the choir of refugees from, as they expressed their will to call their country – Free Belarus. Among many Ukrainian choirs going to the Festival, the martial law requirements were met by only one.
Formula of this year’s edition was defined by the title “From the roots to the present”. Accordingly, prayers of the oldest churches were performed (Coptic, Palestinian, Armenian), as well as from the countries, that later adopted Christianity (Serbia, Romania, Bulgaria, Russia, Belarus, Ukraine). The Orthodox Church music of our country was included in two concerts. As “Compositions of the Polish–Lithuanian Commonwealth” and “Orthodox Church Music of the Third Polish Republic” during which compositions of 8 contemporary Polish composers were performed. We hope to present these concerts to you in future CDs.
This year’s Festival was full of symbols, and its atmosphere is reflected in the presented CD. Its title is supported by the icon of Kiev Mother of God and the first composition is a supplication by Hanna Havrylets, an outstanding Ukrainian composer who passed away this year and who composed also for the performers of our Festival. This prayer was excellently performed by the Belarusians from the aforementioned „Concordia” Choir from Free Belarus.
Traditionally performed song closes up the recordings of the presented CD. This time, „Mnohaya lita” with music by Ukrainian choral concert grandmaster Dmitry Bortniansky was jointly performed by the choirs from Palestine, Egypt, Armenia, Romania, Moldova, Serbia, Ukraine and Spain. The latter choir performed the Lord’s Prayer in Latin set to music by the Russian émigré conductor.
I invite you to listen to a concert of „music of the singing soul” arranged by me.
With expressions of respect
Mikołaj Buszko
cena: 40 zł
Szanowni Państwo,
Drodzy Słuchacze
W konkursie tegorocznego 40. Jubileuszowego MFMC „Hajnówka 2021” wystąpiły 22 chóry (w większości dotychczasowi laureaci Festiwalu) z Angoli, Litwy, Łotwy, Rumunii, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Polski. Jury pod przewodnictwem wybitnego kompozytora Romualda Twardowskiego oceniało je w kategoriach: chóry parafialne (Staroobrzędowcy, Prawosławni, Grekokatolicy i Katolicy), amatorskie świeckie, dziecięco-młodzieżowe, uczelni muzycznych i zawodowe. Wyśpiewano muzykę cerkiewną poczynając od modlitwy w języku Chrystusa, poprzez modlitwy z muzyką klasyków, aż po kompozycje współczesne, w tym kompozytorów polskich.
Kiedy późnym wieczorem, a częściej głęboką nocą, kończą się dyskusje międzynarodowego Jury, ustalone zostaną rezultaty konkursu, przyznane nagrody i wyróżnienia, a Jurorzy po podpisaniu protokołu i załatwieniu spraw formalnych udają się na zasłużony odpoczynek, przed organizatorami pozostaje zadanie przygotowania Koncertu Galowego, który ma być wykonany po południu tego samego dnia. Na program oczekuje realizator nagrań, publiczność, ale przede wszystkim wykonawcy, czyli chóry uczestniczące w Festiwalu. Realizacja tego trudnego zadania od wielu lat przypada piszącemu te słowa.
Od wielu lat staję przed dylematem, czy w Koncercie Galowym mają wystąpić tylko zdobywcy I nagród, czy wszyscy laureaci, czy również inni dobrzy wykonawcy, którzy nie znaleźli się w gronie najlepszych. Jako były chórzysta i uczestnik wielu konkursów wiem, jak to uczestnictwo jest ważne dla wykonawców i dyrygentów. Problemem jest również to, które utwory spośród kilkuset wykonanych w czasie konkursu wybrać, aby satysfakcjonowały dyrygentów, mieściły się w ograniczonym czasem koncercie oraz zadowoliły publiczność. Czasami staję przed koniecznością pogodzenia się z faktem, że wybrane utwory zadość czyniące powyższym wymogom, nie zawsze prezentują najlepsze wykonania. Pozostaje jeszcze stworzenie scenariusza i wyreżyserowanie koncertu. Nie ukrywam, że niektóre ciekawe i znakomicie wykonane utwory udaje mi się „wyłuskać” w czasie konkursowych przesłuchań. Proszę również Jurorów o ich propozycje, ale zdarza się, że nie pokrywają się one, a nawet są zdecydowanie różne.
W Koncercie Galowym oprócz laureatów, uczestniczył również znakomicie przyjęty przez publiczność – specjalnie na tę okazję reaktywowany i dyrygowany przez ks. Jerzego Szurbaka – słynny Zespół Muzyki Cerkiewnej z Warszawy, który (jako jedyny wówczas w Polsce profesjonalny chór wykonujący muzykę cerkiewną) uświetnił w 1982 r. Koncert Galowy pierwszej edycji Festiwalu, tj. „I Dni Muzyki Cerkiewnej Hajnówka 1982”.
Nagranie rozpoczyna tytułowy utwór płyty w wykonaniu najlepszego w tej edycji chóru profesjonalnego, a kończy je – najlepszy chór amatorski.
Tradycyjne życzenia – „Mnogaja leta” zabrzmią (wyjątkowo) dwukrotnie; w wykonaniu Zespołu Muzyki Cerkiewnej oraz we wspólnym wykonaniu chórów z Warszawy, Luandy, Budapesztu, Kijowa, Gdańska, Szawle i Rygi.
Później były długie owacje.
Świadom wielkiej odpowiedzialności – zapraszam do wysłuchania wybranych utworów z nadzieją, że sprawią Państwu radość.
Z wyrazami szacunku
Mikołaj Buszko
Pomysłodawca, inicjator i Dyrektor Festiwalu
Ladies and Gentlemen
Dear Listeners
Twenty-two choirs (largely previous Festival laureates) from Angola, Lithuania, Latvia, Romania, Slovakia, Ukraine, Hungary and Poland competed in this year’s 40th Jubilee IFOCM „Hajnówka 2021”. The jury, headed by prominent composer Romuald Twardowski evaluated them in the following categories: parish choirs (Old Believers, Orthodox, Greek Catholics and Catholics), amateur secular, children and youth, music academies, and professional. They performed Orthodox Church music from prayers in the language of Christ, prayers accompanied by music of the classics and contemporary compositions, including ones by Polish composers.
By the time the international Jury concludes its deliberations, deciding the competition’s results, as well as assigning awards and distinctions – late into the evening or, more often, long after nightfall – and the Jurors, having signed the protocol and seen to the formalities, depart for their well deserved rest, the organizers are still faced with the task of preparing the Gala Concert, which is to be performed in the afternoon of the same day. The record producer, the audience, but most importantly the performers – choirs participating in the Festival – are all expecting to be given the program. For many years the difficult task of preparing it has been the responsibility of the author of these words.
For many years I have faced the dilemma of whether Gala Concert performances should include only 1st place laureates, all laureates, or also other good performers who were not among the best. As a former chorister and participant in many competitions, I know how important this participation is for performers and conductors. Another problem lies with choosing which pieces from among the several hundred performed during the competition to include, fitting them into the limited time available and satisfying both the conductors and the audience. Sometimes I face the necessity of accepting that pieces which meet the above criteria do not always represent the best performances. And then there is also the matter of scripting and directing the concert. I will admit to being able to „shuck” some of the interesting and excellently performed pieces during the competition auditions. I also solicit suggestions from the Jurors, but there are times when those don’t overlap, or are even decidedly divergent.
Aside from the laureates, this Gala Concert also featured a performance by the famous Orthodox Church Music Ensemble from Warsaw, reactivated specifically for this occasion and conducted by Father Jerzy Szurbak – this choir (at the time, the only professional choir performing Orthodox Church music in Poland) graced the 1982 Gala Concert of the Festival’s first edition, i.e. „I Days of Orthodox Church Music Hajnówka 1982.”
The recording begins with a song that is the title of this album, performed by the best professional choir of this edition and ends with the performance of the best amateur choir.
The traditional performance of “Mnogaya leta” is (uniquely) included twice: first by the Orthodox Church Music Ensemble and a second time, in a joint performance by choirs from Warsaw, Luanda, Budapest, Kiev, Gdansk, Šiauliai and Riga.
It was followed by long ovations.
Well aware of the great responsibility placed upon me – I invite you to listen to the chosen pieces with hope that they will bring you joy.
With expressions of respect
Mikołaj Buszko
Originator, initiator and Director of the Festival
cena: 40 zł
Romuald Twardowski urodził się w Wilnie w 1930 roku. W roku 1950 wstąpił do średniej szkoły muzycznej, a dwa lata później do Państwowego Konserwatorium, które ukończył w roku 1957 w klasie kompozycji i fortepianu. W latach 1957 – 1960 kontynuował studia kompozytorskie w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, a w roku 1963 wyjechał do Paryża na dalsze studia do słynnej Nadii Boulanger, wychowawczyni kilku pokoleń kompozytorów francuskich, polskich i amerykańskich.
Po powrocie do kraju Twardowski rozwija ożywioną działalność twórczą w dziedzinie muzyki chóralnej, symfonicznej, kameralnej i operowej. Jest autorem pięciu oper, dwóch baletów, sporej ilości dzieł symfonicznych, kameralnych, a także imponującego zestawu dzieł chóralnych.
Twardowski jest laureatem wielu zagranicznych nagród kompozytorskich: jest dwukrotnym laureatem Grand Prix Monte Carlo, paryskiej Trybuny Kompozytorów UNESCO, konkursów w Tours (Francja), Skopje (Macedonia), Pradze i Petersburgu. W roku 2006 otrzymał nagrodę im. Paderewskiego w USA.
Miejsce szczególne w dorobku kompozytora zajmuje muzyka cerkiewna. W ślad za Małą Liturgią Prawosławną (1968) powstały liczne dzieła chóralne, z których najbardziej znane Alleluja – Alliłuija zrobiło światową karierę.
Uczestnictwo kompozytora w pracach Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce i Białymstoku dało kompozytorowi możność nawiązania twórczych kontaktów z czołowymi zespołami Rosji, Ukrainy, Białorusi, Mołdawii i innych krajów. Dzisiaj utwory Twardowskiego posiadają w swoim repertuarze takie renomowane zespoły, jak chóry im. Swiesznikowa, Jurłowa, Rewuckiego, chóry konserwatoriów Petersburga, Mińska, Moskwy. Na szczególną uwagę zasługuje współpraca kompozytora ze znakomitym chórem kameralnym „Kijów”, w wyniku której powstała Liturgia św. Jana Złotoustego „Kijowska” wykonana z powodzeniem w 2008 roku pod batutą Mykoły Hobdycza w kijowskiej filharmonii.
Zróżnicowana pod względem charakteru i nastroju, przepełniona duchem modlitewności muzyka Romualda Twardowskiego podbija serca słuchaczy siłą swego wyrazu, oryginalnością i poszanowaniem tradycji.
Pomysł skomponowania Liturgii zrodził się w roku 2005, kiedy to podczas rozmowy z Mykołą Hobdyczem, gościem XXIV MFMC, postanowiłem podjąć się tego trudnego zadania.
Prawykonanie Liturgii w wykonaniu Chóru Kameralnego „Kijów” pod dyrekcją Hobdycza nastąpiło 12 maja 2008 r. w Filharmonii Kijowskiej.
Kolejna prezentacja dzieła miała miejsce dwa lata później. Wykonawcą Liturgii była tym razem znakomita Państwowa Akademicka Kapela Chóralna im. A. Jurłowa z Moskwy.
Wspaniałe brzmienie chóru, mistrzowska batuta dyrygenta, profesora Gienadija Dmitriaka, wywarły głębokie wrażenie na słuchaczach, którzy zgotowali wykonawcom długą owację.
Niniejsza płyta w pełni oddaje nastrój i atmosferę tego pamiętnego koncertu.
Romuald Twardowski
Autorytety o muzyce cerkiewnej Romualda Twardowskiego:
„…Kiedy ogłoszono, że Chór Białoruskiego Radia i Telewizji będzie wykonywał jego utwory, zacząłem uważnie wsłuchiwać się w melodie i harmonie jego kompozycji. Wraz z każdą frazą rozumiałem coraz bardziej, że skromny i jednocześnie towarzyski człowiek o imieniu Romuald jest niepospolitą indywidualnością muzyczną… W jaki sposób udało mu się przeniknąć do cerkiewnosłowiańskiego żywiołu? Cały czas to pytanie krążyło w mojej głowie…”
Jonafan – Arcybiskup Chersoński i Taurydzki (Gazeta Festiwalowa 1/2005)
„W utworach cerkiewnych kompozytora wyraźnie jest widoczna linia sukcesji wywodzącej się nie tylko od ludowych stylów śpiewaczych, ale także od bizantyjskich hymnów, słowiańskich zaśpiewów, rosyjskiego baroku i klasycyzmu…Stały się one ważnym komponentem duchowego życia Rosji…” prof. Borys Tewlin – kierownik Katedry Dyrygentury Chóralnej Moskiewskiego Konserwatorium (z rekomendacji do Nagrody im. Paderewskiego)
„…Na przestrzeni 23 lat skomponował wiele pięknych utworów muzyki cerkiewnej… Były to m.in. Chwalitie Imia Gospodnie, Alleluja, Woskriesienije Christowo (rewelacyjnie wykonane przez Chór Swiesznikowa z Moskwy). Wspomniane kompozycje stawiają Romualda Twardowskiego w pierwszym rzędzie współczesnych kompozytorów muzyki cerkiewnej nie tylko w kraju, lecz również na świecie. Nie bacząc na różnice konfesyjne, wniósł przecież ogromny wkład do skarbnicy duchowej Prawosławia…”
Ks. Jerzy Szurbak – kierownik artystyczny Męskiego Zespołu Muzyki Cerkiewnej (Gazeta Festiwalowa 1/2005)
Ромуальд Твардовский родился в 1930 году в городе Вильно. В 1950 году поступил в вильнюcское музучилище, а спустя два года в Госконсерваторию, которую окончил в 1957 году по классу композиции и фортепиано. В годах 1957 – 1960 Твардовский продолжал учебу в варшавской консерватории, а в 1963 году уехал в Париж, где стал учеником славной Надии Буланже, воспитательницы многих поколений французских, польских и американских композиторов.
После возвращения на родину Твардовский развивает активную творческую деятельность в области хоровой, симфонической и оперной музыки. Он автор пяти опер, двух балетов, большого числа произведений для симфонических и камерных оркестров, а также большого состава хоровых произведений.
Твардовский – лауреат многих международных премий. Он – двоекратный лауреат
Гран При Монте Карло, Международной Трибуны Композиторов UNESCO, конкурсов в Тур (Франция), Скопье (Македония), Праге, Петербурге. В 2006 году ему была присуждена премия им. Падеревского в США.
Особое место в творчестве композитора занимает церковная музыка. Вслед за Маленькой Православной Литургией для хора и ансамбля инструментов (1968) пoявились многочисленные церковные произведения для хора, из которых самое известное Аллилуия сыскало мировую славу.
Участие композитора в работах Международного Фестивала Церковной Музыки в Хайнувке и Белостоке способствовало налаживанию ним творчeских связей с передовыми коллективами России, Украины, Белорусии, Молдавии и других стран. Сегодния произведения Твардовского имеют в своем репертуаре такие выдающиеся коллективы, как хоры им. Свешникова, Юрлова, Ревуцкого, хоры консерваторий С. Петербурга, Минска, Москвы. Особого внимания заслуживает сотрудничество композитора со знаменитым камерным хором «Киев», в рeзультате чего возникла Литургия Иоанна Златоуста «Киевская» исполнена с успехом под руководством Мыколы Гобдыча в 2008 году в киевской филармонии.
Разнообразная по характеру и настроению, переполненная духом молитвенности, музыка Твардовского покоряет силой выражения, оригинальностью и бережным отношением к традиции.
Идея сочинения Литургии родилась в 2005 году, когда во время разговора с Мыколой Гобдычем, гостем XXIV Международного Фестиваля Церковной Музыки, я решил взяться за это непростое дело.
Мировая премьера Литургии в исполнении Камерного хора „Киев” под управлением Гобдыча состоялась 12 мая 2008 года в Киевской филармонии.
Очередная презентация произведения состоялась два года спустя. Исполнителем Литургии на этот раз стала знаменитая Государственная Академическая Хоровая Капелла им. А. Юрлова из Москвы.
Прекрасное звучание хора и мастерская дирижёрская палочка профессора Геннадия Дмитрияка произвели глубокое впечатление на публику, которая одарила артистов бурными аплодисментами.
Данный альбом отражает настроение и атмосферу того памятного концерта.
Ромуальд Твардовский
Авторитеты о церковной музыке Ромуальда Твардовского:
«…Когда было объявлено, что Хор Белорусского Радио и Телевидения будет исполнять его сочинения, я стал внимательно слушать мелодии и гармонии его произведений. С каждой фразой все больше понимал, что скромный и дружеский человек по имени Ромуальд – незаурядная музыкальная личность… Как ему удалось проникнуть в церковнославянскую стихию? Этот вопрос постоянно кружил в моей голове…»
Ионафан – архиепископ Херсонский и Таврический (Gazeta Festiwalowa 1/2005)
«В православных церковных произведениях композитора отчётливо просматривается преемственность, вытекающая не только из стилей народного пения, но и византийских гимнов, славянских песнопений, русского барокко и классицизма… Они стали важной составляющей духовной жизни России…» проф. Борис Тевлин – заведующий кафедрой хорового дирижирования Московской Консерватории (из рекомендации на соискание премии им. Падеревского)
«… В течение 23 лет он сочинил много прекрасных произведений православной церковной музыки …Хвалите имя Господне, Аллилуйя, Воскресение Христово (прекрасно исполненное хором Свешникова из Москвы). Вышеупомянутые произведения ставят Ромуальда Твардовского в первом ряду современных композиторов церковной музыки не только в стране, но и в мире. Несмотря на разницу в вероисповедовании он внес огромный вклад в духовную сокровищницу Православия…»
О. Георги Шурбак – художественный руководитель Мужского Ансамбля Церковной Музыки (Gazeta Festiwalowa 1/2005)
cena: 40 zł
Polski Chór Kameralny Schola Cantorum Gedanensis prowadzony od kilkudziesięciu lat mistrzowską ręką Jana Łukaszewskiego zaliczany jest dziś do czołówki naszych najlepszych zespołów chóralnych. Występ tego chóru z uwagi na jego walory – piękno brzmienia, czystość intonacji, precyzję rytmiczną – jest zawsze wydarzeniem najwyższej rangi artystycznej.
Trwająca od wielu lat moja współpraca z tym zespołem została uwieńczona Koncertem Inauguracyjnym XXXIX Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Białymstoku. Ze względu na Jubileusz mojego 90-lecia program objął moje kompozycje pochodzące z ostatnich 30 lat.
Pomijając „Małą Liturgię prawosławną” z roku 1968, która była zjawiskiem odosobnionym, na dobrą sprawę dopiero w 1990 r. zabrałem się do komponowania muzyki cerkiewnej. Wspomnienie bogactwa tej muzyki wyniesione jeszcze z przedwojennego Wilna było tu bardzo pomocne.
Na początku było zatem „Alliłuja – Alleluja”, utwór ekumeniczny przeznaczony dla wykonawców obu kościołów – Wschodniego i Zachodniego. Utwór zdobył I nagrodę na konkursie chóralnym w Międzyzdrojach, a nieco później podobną nagrodę w Tours (Francja). Wtedy nie wiedziałem, że z biegiem lat zdobędzie on tak wielką popularność. Zaraz potem, niejako z rozpędu skomponowałem „Chwalitie Imia Gospodnie”. Niezbędnych konsultacji udzielał mi wówczas o. Jerzy Szurbak – dyrygent, znawca muzyki cerkiewnej. Oba utwory istnieją ponadto w wersjach na chór żeński i męski.
Po dwóch latach ponownie zabrałem się do komponowania muzyki cerkiewnej. Były to Hosanna I i, nieco późniejsza – Hosanna II. Wykonał je po raz pierwszy w roku 1998 Wiktor Rowdo ze swoimi studentami z mińskiego konserwatorium. Trzy lata później Czesław Freund z Chórem Politechniki Śląskiej zaprezentował ten utwór w Lincoln Center w Nowym Jorku.
Kolejne lata przyniosły nowe kompozycje – „Otcze nasz”, „Chwali dusze moja Gospoda” i „Wo Carstwii Twojem”. Weszły one później w skłąd „Liturgii św. Jana Chryzostoma”, do której skomponowania nakłonił mnie Mykoła Hobdycz, twórca i dyrygent słynnego Chóru Kameralnego „Kijów”. Prawykonanie odbyło się w kijowskiej filharmonii 12 czerwca 2008 r. Towarzyszyła temu prezentacja płyty i pięknie wydanej drukiem partytury.
Kilka prezentowanych na niniejszej płycie utworów pochodzi właśnie ze wspomnianej „Liturgii”. Są to, poza wspomnianymi wyżej „Błagosłowi dusze moja Gospoda” i „Swiatyj Boże”.
Po dłuższej, trwającej sześć lat przerwie, wróciłem ponownie do mojej muzyki cerkiewnej. Rok 2011 okazał się wyjątkowo obfity. Niejako za jednym zamachem powstały trzy utwory: „O Tiebie radujetsia”, „Nynie otpuszczajeszi” i koncert wokalny „Wospojtie Gospodiewi piesń nowu”. W tym utworze podjąłem próbę nawiązania do formy „koncertu duchowego” modnej w drugiej połowie XVIII wieku. Premiera tego utworu miała miejsce na XXXII MFMC w 2012 r. Wykonawcą był Chór „Preludiu” Narodowego Centrum Sztuki w Bukareszcie pod dyrekcją Voicu Enachescu.
Ostatnim skomponowanym w roku 2015 przeze mnie utworem jest „Boże wo Imia Twoje”. Zastosowałem w nim parę nowoczesnych rozwiązań w zakresie harmonii i przebiegu narracji. W niczym to nie zmieniło mojego poglądu, że rozwój w dziedzinie sztuki, muzyki odbywa się na drodze ewolucji, a nie rewolucji – na drodze wzbogacania, a nie negacji.
Tej zasadzie byłem i jestem wierny, gdyż trwałe jest to, co wspiera się na mocnym fundamencie. Fundamentem tym jest wielowiekowa tradycja śpiewu Kościoła Wschodniego, jako formy oddawania czci i uwielbienia dla Najwyższego Stwórcy.
Romuald Twardowski
Польский камерный хор Schola Cantorum Gedanensis, на протяжении нескольких десятилетий возглавляемый искусной рукой Яна Лукашевского, сегодня является одним из ведущих хоровых коллективов. Выступление этого хора в силу своих качеств – красоты звука, чистоты интонации, ритмической точности – всегда является событием высочайшего художественного уровня.
Моё сотрудничество с этим ансамблем, продолжавшееся долгие годы, увенчалось Концертом-открытием XXXIX Международного Фестиваля Церковной Музыки „Хайнувка” в Белостоке.
В связи с юбилеем моего 90-летия в программу вошли мои произведения за последние 30 лет.
Если не считать «Малой православной литургии» 1968 года, которая была единичным явлением, только в 1990 году я начал сочинять церковную музыку. Здесь очень помогла память о богатстве этой музыки, взятая из довоенного Вильнюса.
Поэтому вначале была „Аллилуия – Alleluja”, экуменическое произведение, предназначенное для исполнителей обеих церквей – Восточной и Западной. Произведение получило первую премию на хоровом конкурсе в Мендзыздрое, а чуть позже аналогичную премию в городе Тур (Франция). Тогда я еще не знал, что с годами оно станет таким популярным. Сразу после этого я написал „Хвалите Имя Господне”. В то время необходимые консультации мне давал отец Ежи Шурбак – дирижер, знаток церковной музыки. Причем оба произведения существуют в версиях для женского и мужского хора.
Через два года я снова начал писать церковную музыку. Это была Осанна I, а чуть позже – Осанна II. Впервые её исполнил в 1998 году Виктор Ровдо со своими студентами из Минской консерватории. Три года спустя Чеслав Фройнд с хором Силезского технологического университета представил это произведение в Линкольн-центре в Нью-Йорке.
В последующие годы появились новые композиции – «Отче наш», «Хвали душе моя Господа» и «Во Царствии Твоем». Позже они стали частью «Литургии св. Иоанна Хризостома», которую меня уговорил написать Мыкола Гобдыч, основатель и дирижер знаменитого Камерного хора «Киев». Премьера состоялась в Киевской филармонии 12 июня 2008 года. Она сопровождалась презентацией CD-альбома и печатного издания партитуры.
Некоторые песни произведения, представленные в этом альбоме, взяты из вышеупомянутой «Литургии». Это, кроме выше перечисленных, «Благослави душе моя Господа» и «Святый Боже».
После длительного шестилетнего перерыва я вновь вернулся к созданию церковной музыки. 2011 год выдался исключительно богатым. Словно одним махом были созданы три произведения: «О Тебе радуется», «Ныне отпущаеши» и вокальный концерт «Воспойте Господеви песнь нову». В этом произведении я попытался обратиться к модной во второй половине 18 века форме «духовного концерта». Премьера этого произведения состоялась на XXXII Международном Фестивале Церковной Музыки в 2012 году. Исполнителем стал хор „Preludiu” Национального Центра Искусств в Бухаресте под управлением Войку Эначеску.
Последнее произведение, сочиненное мной в 2015 году, «Боже во Имя Твое». Использовал в нём несколько новаторских решений в области гармонии и хода повествования. Это никоим образом не изменило моего взгляда на то, что развитие в области искусства и музыки происходит через эволюцию, а не революцию – через обогащение, а не отрицание.
Я был и остаюсь верным этому принципу, потому что то, что стоит на прочном фундаменте, остается незыблимым. Основой является многовековая традиция пения в Восточной Церкви как формы поклонения и повиновения Верховному Творцу.
Ромуальд Твардовский
Tłumaczenie: Natalia Gierasimiuk
cena: 40 zł
Szanowni Państwo,
Serdecznie zapraszam do wysłuchania Koncertu Galowego tegorocznego XXXIX Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2020”, który trwał w dniach 17-20.09.2020. W Festiwalu, który miał się odbyć tradycyjnie w maju, swój udział potwierdziło 30 chórów z 15 krajów Europy, Azji i Afryki. Niestety, nasze plany pokrzyżował wybuch pandemii. W uzgodnieniu z dyrygentami chórów i mniemając, że sytuacja się unormuje, przenieśliśmy Festiwal na wrzesień. Jednak nasze nadzieje nie spełniły się, a spodziewana wrześniowa normalność nie nastąpiła. Powszechne ograniczenia oraz troska o zdrowie wykonawców spowodowały, że większość zespołów pozbawiona została, często w ostatniej chwili, możliwości udziału. Mimo to udało nam się, chociaż w skromniejszym ilościowo składzie zorganizować Festiwal, a w przesłuchaniach konkursowych wzięli udział wykonawcy z Bułgarii, Grecji i Polski. Jeszcze przed ogłoszeniem pandemii odszedł nasz Wielki Przyjaciel – Krzysztof Penderecki, wybitny polski kompozytor, który naszemu Festiwalowi, jako jedynemu, od 2003 roku Patronował Artystycznie. Jego pamięci poświęciliśmy Koncert, do którego wysłuchania zapraszam. Wersetami Psalmu 50 – z muzyką asyryjskiego mnicha Seraphima Bit-Kharibi, wykonanymi w języku Chrystusa – nagranie rozpoczyna wybitna grecka wykonawczyni muzyki bizantyjskiej, dyrygentka Żeńskiego Chóru z Pireusu Nektaria Karantzi. Klimat modlitwy o zmiłowanie podtrzymuje drugi wykonawca, Chór Cerkwi Uspieńskiej z Warszawy. Prowadzony przez najlepszego dyrygenta tegorocznej edycji Festiwalu – Łukasza Rejta, wykonał dwie modlitwy z muzyką kompozytorów współczesnych, a zakończył swój mini koncert melodią monasterskiej pustelni św. Góry Atos. Trzeci wykonawcy to przedstawiciele gospodarzy. Młodzi białostocczanie, kierowani przez Barbarę Kornacką obok hymnu maryjnego z muzyką S. Rachmaninowa, wykonali drugą modlitwę adekwatną do swojego wieku „Ot junosti mojeja” – Antyfonę 4. śpiewaną w czasie Jutrzni w „Całonocnym czuwaniu”. Muzykę do tej modlitwy stworzyła młoda współczesna kompozytorka i dyrygentka Jelena Juniek. Urodzona i wykształcona na Ukrainie wykłada obecnie w cerkiewnych i świeckich uczelniach Ukrainy i Rosji. Kolejny polski wykonawca to artystyczna reprezentacja Politechniki Krakowskiej. Przyszli inżynierowie, świetnie prowadzeni przez znakomicie wykształconą muzycznie, ale również absolwentkę wydziału filozofii Martę Stós, wykonali wyszukany repertuar. Po błyskotliwym wykonaniu bardzo lubianej przez festiwalowe chóry kompozycji „Bogorodzice Diewo radujsia”, obchodzącego w tym roku 85-lecie urodzin Estończyka Arvo Pärta, zaproponowali „Modlitwę Pańską” z muzyką Andreja Makora, dotychczas nieprezentowanego na Festiwalu współczesnego kompozytora ze Słowenii. Tworząc program koncertu, celowo poprosiłem o modlitwę „Wo Carstwii Twojem” z ”Kazania na górze”, która znakomicie odzwierciedla intencję koncertu i co znalazło również swój wyraz w tytułowej ikonie „Nagornaja propowied” i tytule prezentowanej płyty CD. Utworem tym z muzyką bułgarskiego kompozytora Dobri Christowa i partią solową Kariny Piętak jakby zapowiedzieli kolejnych wykonawców, a mianowicie słynny bułgarski męski chór „Ioan Kukuzel Angiełogłasniat”. Kierowany wiele lat przez znakomitego dyrygenta Dymitra Dymitrowa zdobył dwukrotnie Laur naszego Festiwalu. Przed wykonaniem utworów autorstwa bułgarskich kompozytorów kierowani przez Christiana Popowa śpiewacy zaprezentowali męską wersję festiwalowego sygnału „Tiebie pojem”, skomponowanego na tegoroczny Festiwal przez R. Twardowskiego. Jako najlepsi tegoroczni profesjonaliści potwierdzili swoją repertuarową wszechstronność. Od najstarszej bułgarskiej monodii z burdonową nutą – ikosem w tle, w klimacie orientu i niskich partii basowych, poprzez modlitwę z muzyką Kiriła Popowa – ojca dyrygenta, po wielogłos w „Wielikim Sławosłowiu” z muzyką tworzącego w XX wieku Apostoła-Nikołajewa Strumskiego, z przepięknymi wykonaniami partii solowych przez Nikołę Antonowa i Emila Dakowa, by bułgarskim życzeniem „Mnogaja leta” zakończyć pierwszą część Koncertu Galowego. W drugiej części koncertu swoje możliwości wykonawcze i interpretacyjne muzyki cerkiewnej pokazali, będący obecnie w czołówce najlepszych profesjonalnych chórów Polski, chórzyści Opery i Filharmonii Podlaskiej kierowani przez swoją założycielkę prof. Violettę Bielecką. Jako pierwsza wybrzmiała (na trzy chóry) kompozycja K. Pendereckiego do pięknego (jak mówił) tekstu modlitwy „Iże Chieruwimy”. Utwór ten skomponował w 1986 roku na 60. urodziny swojego przyjaciela Mścisława Rostropowicza. Wokaliza na chór męski „Pamięci Krzysztofa Pendereckiego” oraz „Welika Jektienia” z Liturgii, to dwa utwory skomponowane specjalnie na ten okolicznościowy koncert przez najwybitniejszą współczesną kompozytorkę Ukrainy i wielokrotną Jurorkę Festiwalu – Łesię Dyczko. Były to prawykonania tych utworów. Drugi utwór K. Pendereckiego to wykonany również na trzy chóry „Iz głubiny wozwach”. Cerkiewna wersja „De profundis” z oratorium „Siedem bram Jerozolimy” została stworzona na prośbę piszącego te słowa w 2013 roku. Jego prawykonanie odbyło się tego samego roku w czasie wyjątkowego festiwalowego koncertu „Muzyka cerkiewna K. Pendereckiego i kompozytorów europejskich Jemu dedykowana” z okazji 80-lecia Maestro. W Jego obecności utwór zabrzmiał w wykonaniu Chóru Konserwatorium w St. Petersburgu kierowanym przez Antona Maksimowa, obecnie profesora kierującego Wydziałem Dyrygentury Chóralnej tej uczelni. W czasie tegorocznego koncertu pięknie, modlitewnie, a miejscami wręcz brawurowo wykonano również utwór „Błażen muż” znanego rosyjskiego kompozytora Anatolija Kisielowa związanego przez wiele lat z naszym Festiwalem, a zmarłego również w bieżącym roku. Chórzyści wykonali ponadto kilka utworów z „Całonocnego czuwania” Sergiusza Rachmaninowa. Twórczość wielkiego rosyjskiego emigracyjnego pianisty i kompozytora zakazana przez pierwsze lata po rewolucji przeżywa od wielu lat renesans. Również jego muzyka cerkiewna z tak charakterystycznymi dla kompozytora rosyjskimi długimi frazami jest często wykonywana na naszym Festiwalu. Oprócz chórów rosyjskich czynią to również inne. Potwierdzeniem niech będzie m.in. „Wsienocznoje bdienije” wykonane w 2007 roku przez słynny ukraiński chór „Dumka” pod dyrekcją Jewhena Sawczuka, czy utwory z tego nabożeństwa świetnie zaśpiewane przez wykonawców prezentowanej płyty. Nagrodzone huraganowymi brawami „Wielikoje sławosłowie” kończyło koncert. Przed zakończeniem oficjalnym, podziękowałem wykonawcom i wszystkim ludziom dobrej woli, dzięki którym zrealizowaliśmy tegoroczną edycję Festiwalu. Do podziękowań dołączyliśmy muzyczne życzenie „Mnogaja leta” – wykonali je prowadzeni przez Violettę Bielecką Bułgarzy i Polacy: męski chór z Sofii, Chór Opery Podlaskiej oraz Chór Politechniki Krakowskiej. Stojąca publiczność długimi i rzęsistymi brawami wręcz wymogła ponowne wykonanie życzenia. Zgromadzeni na scenie chórzyści wspólnie wykonanym sygnałem muzycznym Festiwalu, skomponowanym przez tegorocznego Jubilata Romualda Twardowskiego, godnie zakończyli koncert. Później były tylko brawa, brawa, brawa.
Z życzeniem duchowych i artystycznych wrażeń i wyrazami szacunku
Mikołaj Buszko
Dear Ladies and Gentlemen,
I warmly invite you to listen to the Gala Concert of this year’s XXXIX International Festival of Orthodox Church Music “Hajnówka 2020”, which was held on September 17-20, 2020. Participation in the Festival, which was supposed to take place traditionally in May, confirmed 30 choirs from 15 countries of Europe, Asia and Africa. Unfortunately, our plans were thwarted by the outbreak of the pandemic. In consultation with choirs’ conductors and hoping, that the situation will normalize, we postponed the Festival to September. However our hopes did not come true, and the anticipated September normality did not occur. Widespread restrictions and health concerns caused, that majority of the choirs were prevented, often at the last moment, from participation. Despite this, we have managed, although with more modest quantitative composition, to organize the Festival with participation of performers from Bulgaria, Greece and Poland. Prior to the pandemic announcement our Great Friend – Krzysztof Penderecki had passed away. He was an eminent Polish composer, who was the only one to have Artistic Patronage over our Festival since 2003. We dedicated the Concert to His memory, which I invite you to listen to. With the verses of Psalm 50 with music by Assyrian monk Seraphim Bit-Kharibi performed in the language of Jesus, the album begins an outstanding Greek singer of Byzantine music, conductor of female choir from Piraeus – Nektaria Karantzi. Atmosphere of prayer for mercy is upheld by the second performer, Choir of the Assumption Orthodox Church from Warsaw. Led by the best conductor of this year’s edition of the Festival – Łukasz Rejt, performed two prayers with the music of contemporary composers, closing out their mini concert with the melody of the monastery hermitage of Holy Mount Athos. Performing third are the hosts’ representatives – young Białystok citizens conducted by Barbara Kornacka, next to the Marian hymn set to the music by S. Rachmaninoff, they sung the second prayer adequate to their age – “Ot yunosti moyeya” (“From my youth”) – Antiphon 4 sang during the Lauds in All Night Vigil. Music of this prayer was composed by a young contemporary composer and conductor Yelena Yunek. Born and educated in Ukraine, she currently teaches at Orthodox and secular Ukrainian and Russian universities. The next Polish performer is an artistic representation of the Cracow University of Technology. Future engineers, excellently conducted by very well educated musically, but also a graduate of the philosophy department, Marta Stós, performed an exquisite repertoire. After a brilliant performance of a very popular composition among the festival choirs “Bogoroditse Devo raduysya” (“Rejoice o Virgin Theotokos”) by celebrating this year 85th anniversary Estonian Arvo Pärt, they offered “Lord’s prayer” with music by Andrei Makor, the contemporary composer from Slovenia, that has not been presented at the Festival so far. While creating the concert program, I intentionally asked for a prayer “Vo Tsarstvi Tvoem” (“In Thy Kingdom”) from “The Sermon on the Mount”, which perfectly reflects the intention of the concert and which is also expressed in the title icon of presented CD album. This piece with the music of Bulgarian composer Dobri Hristov and the solo part of Karina Piętak was a kind of announcement of the next performers, famous Bulgarian male choir “Yoan Kukuzel – The Angelvoiced”. Led for many years by the excellent conductor Dimitr Dimitrov, they won the Laurel of our Festival twice. Before performing the pieces by Bulgarian composers, the singers led by Kristian Popov presented a male version of the festival signal “Tebe poyem” (“To Thee we sing”), composed for this year’s Festival by Romuald Twardowski. As the best professionals of this year, they reaffirmed their repertoire versatility. From the oldest Bulgarian monody with a drone note – ikos in the background, in the climate of the Orient and low bass parts, through prayer with the music by Kiril Popov – conductor’s father, to polyphony in “Slavoslovie Velikoye” (“The Great Doxology”) with the music by composing in the 20th century Apostol Nikolaev-Strumsky with beautiful solo parts of Nikola Antonov and Emil Dakov, closing up the first part of Gala Concert with Bulgarian wishes “Mnogaya leta” (“Many years”). In the second part of the concert, conducted by the choir’s founder prof. Violetta Bielecka, the Choir of the Podlasie Opera and Philharmonic, which is currently among the best professional choirs in Poland, showed their performance and interpretation capabilities of Orthodox church music. The first performed composition (for three choirs) was with beautiful (as maestro said) lyrics of the prayer “Izhe Heruvimy” (“Herubic song”) by K. Penderecki. He composed this piece in 1986 for his friend’s Mścisław Roztropowicz 60th birthday. Vocalisation for the men’s choir “In Memory of Krzysztof Penderecki” and “Velika Yektenya” (“Great Litany”) from “Liturgy” are the two pieces composed especially for this occasional concert by the most outstanding contemporary composer of Ukraine and multiple Juror of the Festival – Lesya Dychko. These were the premieres of these works. The second piece by K. Penderecki also performed by three choirs was “Iz glubiny wozzvah” (“Out of the depth I have cried”). An Orthodox Church version of “De profundis” from the oratory “Seven gates of Jerusalem” was composed in 2013 upon the request of the writer of these words. Its premiere took place the same year during a unique Festival concert “Orthodox Church music of K. Penderecki and European composers dedicated to him” on the occasion of Maestro’s 80th anniversary. In his presence, the piece was performed by the St. Petersburg Conservatory’s Choir conducted by Anton Maksimov, currently Professor of the Faculty of Choral Conducting of this university. During this year’s concert the song “Blazhen muzh” (“Blessed is the man”) by the famous Russian composer Anatoly Kiselev, who was associated with our Festival for many years, and who also died this year, was beautifully, prayerfully and sometimes even bravely performed. The choristers also performed several pieces from Sergei Rachmaninov’s „All Night Vigil”. The work of the great Russian émigré pianist and composer, prohibited for the first years after the revolution, has been experiencing a renaissance for many years. Also his Orthodox Church music with such characteristic for the composer Russian long phrases is often performed at our Festival. This can be affirmed by „All Night Vigil” performed in 2007 by the famous Ukrainian choir „Dumka” under the direction of Yevhen Savchuk, or the songs from this service perfectly sung by the performers of the presented album. The thunderous applause-winning „Velikoye Slavoslovye” (“The Great Doxology”) closed up the concert. Before the official closing, I thanked the performers and all the people of good will thanks to whom we realized this year’s edition of the Festival. To this thanksgiving we added a musical wish of „Mnogaya leta” (“Many years”) – which was performed by Bulgarians and Poles led by Violetta Bielecka: male choir from Sofia, Podlasie Opera Choir and Choir of Cracow University of Technology. The standing audience with long and lashing ovation even forced encore. The choristers gathered on the stage jointly performed the musical signal of the Festival, composed by this year’s celebrator Romuald Twardowski, and dignified closed up the concert. Later there was only applause, applause, applause…
With the wishes of spiritual and artistic impressions and expressions of respect
Mikołaj Buszko
Cena CD: 40 PLN
Szanowni słuchacze
Modlitwą „Tieło Christowo…” ze słynnego i bliskiego nam Podlasianom Irmologionu Supraskiego rozpoczynamy nagranie Koncertu Galowego wieńczącego XXXVIII edycję Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2019” w Białymstoku. Modlitwa, tzw. „Pryczastien”, śpiewana jest w czasie Komunii Świętej. Wykonana przez Piotra Karpetę z kierowanym przez siebie profesjonalnym zespołem z Wrocławia, znakomicie oddaje XVI-wieczny klimat i treść najstarszego zachowanego do naszych czasów bezcennego zabytku cerkiewnej literatury muzycznej. Takiż jest i tytuł tegorocznej płyty, a jej okładka to fotografia fresku wieńczącego obecnie wnętrze kopuły mozolnie odbudowywanej cerkwi pw. Zwiastowania NMP w Supraskiej Ławrze. W podobnym tonie anonimowy hymn sławiący Chrystusa wykonują dzieci – przedstawiciele jednej z najstarszych – Gruzińskiej Cerkwi, a także chłopcy z Zielenogradu w Rosji śpiewając hymn ku czci Matki Bożej autorstwa Św. Nektariusza, greckiego mnicha i hierarchy żyjącego na przełomie XIX i XX w. Kolejny, łotewski młodzieżowy chór parafialny wykonuje hymn ku czci opiekuna swojej świątyni Św. Kniazia Aleksandra Newskiego. Modlitwę „Bogorodice Diewo radujsia” z muzyką słynnego Arvo Pärta wykonują Jego rodacy. Jest ona lubiana i bardzo często wykonywana, zwłaszcza przez chóry studenckie. Słuchając jej, za każdym razem odnoszę wrażenie, że temu kompozytorowi, jak rzadko któremu, udało się stworzyć muzykę prawdziwie odpowiadającą tekstowi wykonywanej modlitwy. Utwór współczesnej kompozytorki białoruskiej Iriny Denisowej, znanej również jako Matka Julianija, z partiami solowymi prezentują studenci Koledżu Muzycznego z Brześcia. Znakomite studentki Chóru Uniwersytetu Pedagogicznego z Odessy pokazały swoje możliwości wykonawcze w dwóch kompozycjach – współczesnej pieśni bożonarodzeniowej i klasycznej kompozycji Pawła Czesnokowa. Muzykalność, wdzięk, brawura wykonawcza, młodość. Te określenia pasują również do kolejnych wykonawców – młodych medyków z Wrocławia. W nastrojowej kompozycji, bożonarodzeniowym koncercie Swiridowa, znakomicie zinterpretowali tekst modlitwy. Ich umiejętności chóralne potwierdziło Jury, uznając chór za najlepszy (razem z Chórem Uniwersyteckim również z Wrocławia) w kategorii chórów amatorskich. Ciekawie w czasie Festiwalu zaprezentowali się studenci Uczelni Muzycznej z Rygi. Kierowani przez znakomitych dyrygentów Janisa Baltinsa oraz znanego już naszej publiczności Uldisa Kokarsa przedstawili arcyciekawy program. Oprócz muzyki cerkiewnej dwóch współczesnych łotewskich kompozytorów przedstawili także inne utwory. Do posłuchania proponuję modlitwę o zmiłowanie, z przejmującą muzyką Alfreda Sznitke. Najlepszym chórem pośród reprezentantów uczelni muzycznych okazał się Chór Uczelni Muzycznej przy Moskiewskim Konserwatorium. Na płycie prezentuje „Otcze nasz” z muzyką swojego dyrygenta Leonida Pawłowa oraz „Carice moja” Romualda Twardowskiego. Znakomitym zespołem okazał się również Biskupi Chór ze stolicy Białorusi Mińska. Śpiewający w chórze profesjonalni muzycy kierowani przez Witalija Sobolewskiego zaprezentowali ciekawy program. Prezentujemy Państwu modlitwę „Dusze moja” z muzyką współczesnego białoruskiego kompozytora Ojca Andrieja Bondarenko z Grodna oraz przepięknie wykonaną przez Alisę Łapienok kompozycję Patriarchy Gruzji Ilii II. Pierwszą część koncertu zakończył jeden z dwóch najlepszych profesjonalnych chórów tegorocznego Festiwalu. Chór ”Młada” – muzyczna wizytówka ponad milionowej aglomeracji uralskiego miasta Perm, laureat wielu międzynarodowych festiwali prezentuje koncert Dymitra Bortniańskiego „Skażi mi Gospodi kończynu moju”. Drugą część koncertu rozpoczął białoruski chór „Raduga” z Baranowicz. Założony przed 35 laty i prowadzony przez małżeństwo Annę i Mikołaja Gańkowych śpiewa modlitwę do Bogurodzicy z muzyką swojej rodaczki Ludmiły Szleg. Kolejni wykonawcy, to dziecięcy chór ze stolicy Ukrainy. Wyśpiewana bez partytur „Pieśń Cherubinów” z muzyką ich narodowego kompozytora Mykoły Leontowicza, to przykład żarliwej dziewczęcej modlitwy. Po nich zaśpiewali chłopcy z Bułgarii. Sofijski Chór Chłopięcy dyrygowany przez prof. Adrianę Błagojewą okazał się najlepszym w swojej kategorii. Dostojnie, stosownie do treści modlitwy, z pięknym isonem w tle, „na bałkańską nutę” wykonują monodię współczesnego rodzimego twórcy. Ten niewidomy kompozytor jako dyrygent profesjonalnego chóru uczestniczył przed laty w Festiwalu ”Hajnówka”. Pełni chłopięcego zaangażowania wykonali także radosną paschalną modlitwę z muzyką autorstwa więźnia stalinowskich łagrów, białoruskiego kompozytora Alaksieja Turankowa. Otwartość na wszystkich wykonawców powoduje, że w imprezie muzykę cerkiewną wykonują wierni różnych Kościołów. Przykładem jest najlepszy wśród chórów parafialnych katolicki chór Archikatedry Warszawskiej. Również bez nut, wykonali hymn „Jedinorodnyj Synie”. Jak już wspominałem, najlepszymi chórami amatorskimi okazały się chóry wrocławskie. Chór Uniwersytetu z Wrocławia prezentuje dwie modlitwy. Pierwsza „Razbojnika błagorazumnago” wykonywana w okresie paschalnym jest na Festiwalu prezentowana rzadko. Tym razem z muzyką bułgarskiego kompozytora Petera Dinewa znakomicie wykonuje ją z chórem, solista Michał Ziemak. Druga, to fragment Pasji wg Św. Mateusza z muzyką hierarchy Rosyjskiej Cerkwi, Metropolity Hilariona. Polską premierę tego wokalno – instrumentalnego dzieła zorganizowaliśmy w czasie Festiwalu w 2013 roku. Po nich, „Modlitwę Pańską” niezwykle subtelnie wykonali zdobywcy drugiego miejsca wśród chórów uczelni muzycznych, studenci z Żytomierza. Zarówno oni, jak i ich wyróżniony dyrygent obyli się przy tym bez nut. Znakomicie w czasie kilku festiwalowych koncertów przyjmowani byli chórzyści z dalekiej Ghany. Tak było i na koncercie wieńczącym Festiwal, w którym zajęli III miejsce i zdobyli specjalne wyróżnienie. Wykonanym w języku angielskim Kanonem bożonarodzeniowym przenieśli słuchaczy w klimat świątyni w noc Bożego Narodzenia. Po niej, ku zadowoleniu obecnego na sali kompozytora Romualda Twardowskiego, zabrzmiało Jego ”Alliłuja”. Koncert zakończył laureat jednego z dwóch równorzędnych I miejsc wśród profesjonalnych wykonawców – chór z Czerniowców. Pięknie zaaranżowaną pieśnią bożonarodzeniową wykonaną w języku mołdawskim oczarowali publiczność. Powtarzane w niej słowa „erurem”, to według legendy słowa śpiewane prze Matkę Boską małemu Chrystusowi. Przy nieustających brawach wykonali dwa ostatnie utwory. Obie modlitwy z muzyką obchodzącej w bieżącym roku Jubileusz 80-lecia najwybitniejszej ukraińskiej kompozytorki Łesi Dyczko: modlitewnie i pięknie wykonane utwory „Tiebie pojem” i „Dostojno jest” odzwierciedlają istotę organizowanego przez nas Festiwalu. Przy nieustających oklaskach do chóru z Czerniowców dołączyły na scenie chóry z Warszawy, Sofii, Mińska, Permu, Żytomierza i Ghany. Chwilę później, piszący te słowa zaprosił na scenę Jurora i laureata Festiwalu sprzed lat, na co dzień dyrygenta kilku profesjonalnych chórów we Francji i Rosji (w tym Chóru Maryjskiego Teatru w St. Petersburgu) Andrieja Pietrenko. Poprowadził on wspólne wykonanie pieśni życzenia – Mnohaja leta.
Entuzjastycznie przyjmująca koncert publiczność stojąc oklaskami spowodowała powtórzenie pieśni.
Z życzeniem zadowolenia w słuchaniu i wyrazami szacunku
Mikołaj Buszko
Dear listeners
The CD of Gala Concert, which crowned the 38th edition of the International Festival of Orthodox Church Music “Hajnówka 2019” in Białystok, begins with the prayer “Telo Hristovo” („Body of Christ”) from the renowned Irmologion of Suprasl that’s close to us, Podlasie inhabitants. This prayer, also known as “Prichastien” (“Eucharist Prayer”) is sung during the Holy Communion. Performed by conductor Piotr Karpeta and his professional choir from Wrocław, it perfectly reflects the 16th century climate and the essence of the oldest, preserved until present times invaluable monument of the Orthodox church music literature. Thus the title of this year’s CD, with its cover a photo of a fresco crowning the laboriously restored inside of the dome of the Orthodox church of the Annunciation of the Lady Mary in the Suprasl Lavra. This tone is maintained by children – representatives of one of the oldest – Georgian Orthodox church, singing an anonymous hymn praising Christ, as well as boys from Zelenograd (Russia), singing an hymn in honor of the Mother of God written by St. Nectarios, a Greek monk and hierarch from the turn of 19th and 20th centuries. They’re followed by a Latvian youth parish choir performing a hymn in honor of the patron of their church: St. Alexander Nevsky. The prayer “Bogoroditse Devo, raduisya” (“Rejoice, o Virgin Theotokos”) with music of the famous Arvo Pärt is sung by his countrymen. It is a popular and frequently performed prayer, especially by student choirs. Each time I hear it, I get the impression, that this composer, like any other, is able to create music, that truly matches the words of the prayer. Students of the Music College in Brest perform a piece featuring solo parts by a modern Belarusian composer, Irina Denisova, also known as Mother Yulianya. The excellent students of the Pedagogical University in Odessa show off their vocal abilities with two compositions – a contemporary Christmas carol and a classic composition by Pavel Chesnokov. Musicality, charm, bravado, youth. These words also suit the next set of choristers – young medics from Wrocław. They presented an excellent interpretation of the prayer’s words in an atmospheric rendition of Sviridov’s Christmas concert. Their choral skills were affirmed by the Jury by declaring them the best (along with the University Choir also from Wrocław) among amateur choirs. The Festival also featured an interesting performance by the students of Music School in Riga. Led by the excellent conductors: Janis Baltins and Uldis Kokars (already known to our audience), they presented an extremely interesting repertoire. They presented other pieces in addition to the Orthodox church music by the two Latvian contemporary authors. I suggest listening to the prayer for mercy with the poignant music of Alfred Schnittke. The Music School Choir from the Tchaikovsky State Conservatory in Moscow stood as the best among representatives of music colleges. On the CD, they perform “Otche nash” (“Lord’s Prayer”) with music by their conductor Leonid Pavlov and Romuald Twardowski’s “Tsaritse moya” (“My most gracious Queen”). The Bishop’s Choir from Minsk, the capital Belarus also turned out to be an excellent choir. The professional choristers conducted by Vitaly Sobolevsky presented an interesting repertoire. We present “Dushe moya” (“My soul”) with music by contemporary Belarusian composer Fr. Andrei Bondarenko from Grodno and a composition by Patriarch of Georgia Ilya II, beautifully performed by Alisa Łapienok. Closing out the first part of the concert is one of the two the best, professional choirs of this year’s Festival: “Mlada” Choir – the musical calling card of Ural’s more than one million strong urban agglomeration Perm and laureate of many international festivals – presents Dmitry Bortniansky’s concert no 32. The second part of the concert opens with a performance from Belarusian Choir “Raduga” from Baranavichy. Formed 35 years ago and directed by the married couple Anna and Nikolay Gankov, the Choir performs the prayer to the Mother of God to music by their compatriot Ludmila Shleg. Performing next is a children’s choir from Kiev. Sung without notes “Cherubic hymn” with music by their national composer Mykola Leontovych is an example of a fervent female prayer. Sofia Boys’ Choir from Bulgaria conducted by prof. Adriana Blagoeva was the best among children and youth choirs. The Choir delivers a dignified „Balkan” performance of their contemporary, native composer’s monody with a beautiful ison in the background. This blind composer participated in our Festival years ago, as a conductor of a professional choir. Full of youthful engagement, the Sofia Boys’ Choir also performs a cheerful Paschal prayer to music by Belarusian composer Alaksei Turankou, a prisoner of Stalinist camps. Our openness to all performers leads to Orthodox church music being sung by people of various denominations. One such example is the Catholic Choir of the Warsaw Archcathedral – the best among parish choirs. Also performing without notes, they sing the hymn “O only Begotten Son”. As mentioned previously, the choirs from Wrocław were the best amateur choirs. “Gaudium” Choir of the University of Wrocław presents two prayers on this CD. The first, “Penitent Thief”, which is sung during the Easter season is rarely performed during the Festival. This time, set to music by Bulgarian composer Peter Dinev it sees an excellent performance by the Choir, along with soloist Michał Ziemak. The second is a fragment from St. Matthew’s Passion with music by Russian Orthodox Church’s Hierarch, Metropolitan Hilarion Alfeyev. We organized the first Polish performance of this vocal-instrumental piece during the 2013 Festival. They are followed by a remarkably subtle performance of the „Lord’s Prayer” by students from Zhytomyr, winners of second place among music colleges’ choirs. Both they and their distinguished conductor performed without notes. Choristers from distant Ghana were very well received during several festival concerts. The same happened during the Festival’s closing concert, in which they took the third place and were awarded a special distinction. Performing an English rendition of the Christmas Canon, they transported the audience into the atmosphere of a church on Christmas Eve. Then, to the joy of composer Romuald Twardowski present in the concert hall, they performed his „Hallelujah”. The Choir of the Philharmonic in Chernivtsi, joint first place laureate among professional choirs, closed out the concert. The audience was charmed by the beautifully arranged Christmas song performed in Moldavian. According to legend, the words „erurem” repeated in this carol were sung by Our Lady to the little Christ. The Choir performed the last two songs to the tune of unending applause. Both prayers were performed to music by the most outstanding Ukrainian composer Lesia Dychko, who celebrates her 80th birthday this year: the prayerfully and beautifully performed pieces „To Thee we sing” and „It is truly meet” reflect the essence of the Festival we organize. While the audience continued applauding, choirs from Warsaw, Sofia, Minsk, Perm, Zhytomyr and Ghana joined the choir from Chernivtsi. A moment later, the writer of these words invited onto the stage Andrei Petrenko, the Festival’s Juror and its laureate from years ago and a conductor of several professional choirs in France and Russia (including the Mariinsky Theater Choir in St. Petersburg). He led the joint performance of the birthday song – Mnohaya leta.The audience’s enthusiastic standing ovation then forced an encore.
With wishes of joy during listening and expressions of respect
Mikołaj Buszko
Cena CD: 40 PLN
Drodzy Słuchacze
Z największą przyjemnością zapraszam do wysłuchania koncertu muzyki cerkiewnej w wykonaniu laureatów XXXVII Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2018” , który z udziałem 30 chórów z 11 krajów świata wybrzmiał w dniach 16 – 20 maja 2018 r. w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku. Koncert rozpoczynają studenci Prawosławnej Uczelni Teologicznej w Smoleńsku. Dyrygowani przez Matuszkę Jelizawietę, przełożoną Monasteru przy którym działa uczelnia, wykonują hymn z muzyką bułgarskiego kompozytora Dobri Christowa, sławiący Bogurodzicę. Ta XII – wieczna modlitwa pochodząca z Góry Atos wykonywana jest po Kanonie Eucharystycznym w II części Liturgii Wiernych. Drugi hymn, „Zastupnice usierdnaja” to Troparion, prośba i nadzieja o wstawiennictwo do powszechnie wielbionej na Rusi ikony Matki Bożej Kazańskiej. Z muzyką współczesnego petersburskiego kompozytora Michała Malewicza wykonuje ją Chór Metropolii Prawosławnej „Wenecji Północy” kierowany przez znakomitego i zasłużonego (również dla Białorusi) dyrygenta i pedagoga Igora Matiuchowa. Początek modlitwy stanowi tytuł prezentowanej płyty, a kopia ikony uszlachetnia jej okładkę. Kolejną modlitwę sławiącą Matkę Bożą, z muzyką swojej rodaczki Matuszki Julianii (w przeszłości również dyrygentki i laureatki naszego Festiwalu) znakomicie wykonuje białoruski cerkiewny chór z Homla. Najlepszy chór spośród tegorocznych chórów parafialnych Arcybiskupi Chór z rosyjskiego Włodzimierza, świetnie prowadzony przez Tatianę Oganjan, sławi Rodzicielkę Bożą modlitwą z muzyką mołdawskiego kompozytora Wiktora Bragari. Prezentowane modlitwy, ich wykonawcy oraz kompozytorzy wielu narodów tworzących muzykę cerkiewną, świadczą o jej uniwersalności łączącej religie i narody. Potwierdzają to kolejni wykonawcy z Męskiego Chóru Katedralnego ze słowackich Koszyc. Duchowni we właściwy tylko sobie sposób wykonują „Trisagion – Pieśń anielską”, która rozpoczyna każde prawosławne nabożeństwo. Duchowość podtrzymują również wykonawcy ze Szkoły Chóralnej w Konakowie. Absolwenci Moskiewskiej Akademii Muzyki im. Gniesinych, dyrygent ks. Wadim i Matuszka Natalia (autorka muzyki prezentowanej modlitwy) stworzyli w powiatowym mieście jedyną w twerskiej guberni chóralną uczelnię muzyczną. Następnie zabrzmią dwie kompozycje Dymitra Bortniańskiego. Jeden z jego 35 znanych koncertów pod dyrekcją Borysa Somerschafa wykonują Warszawiacy, zaś drugi (pierwszą część koncertu nr 9) dyrygowani przez Pawła Szepielewa chłopcy ze stolicy Białorusi. Obaj znakomici dyrygenci to uczniowie Wielkich Dyrygentów, laureatów i jurorów naszego Festiwalu. Pierwszy to uczeń prof. Borysa Tewlina z Moskwy, zaś drugi (wielokrotny nasz laureat) prof. Wiktora Rowdy z białoruskiego Mińska. Polską obecność kontynuują na płycie Wrocławianie. Chórzyści uczelni ekonomicznej razem ze wspaniałym solistą Jerzym Butrynem, dyrygowani przez założycielkę chóru kierującą również chórem Opery Wrocławskiej świetnie zaprezentowali rozpoczynający sobotnią Wieczernię Psalm nr 1 „Błażen muż”. Dziewczęcą muzykalność, wrażliwość i modlitewne zaangażowanie pod kierownictwem wyróżnionej przez jury dyrygentki Jeleny Chawlinej, wyrażają w wykonywanym następnie koncercie Stiepana Diegtiarowa „Dnieś wsiaka twar” studentki Uniwersytetu Kultury z Krasnodaru. Wykonywana na Wschodzie i Zachodzie kompozycja Romualda Twardowskiego „Aliłuja” to przykład muzycznego ekumenizmu. Mistrzowsko dyrygowana i wykonana przez najlepszy w tym roku amatorski rosyjski chór z Nowgorodu została odebrana z uznaniem przez obecnego na koncercie kompozytora. Pośród chórów zawodowych znakomicie zaprezentował się Męski Zespół „Partes” z Poznania. W ich wykonaniu proponuję wysłuchać ponownie modlitwę „Błażen muż” pochodzącą z Kijowo-Pieczerskiej Ławry i znakomicie oddającą jej klimat. Chór z białoruskiego Brześcia odwołujący się nazwą do bliskiej organizatorom Festiwalu Puszczy Białowieskiej również został pozytywnie przyjęty przez jury i publiczność. Założony i prowadzony przez utalentowaną dyrygentkę Irinę Angoluk przedstawił ciekawy repertuar. Na płycie wykonuje kompozycję hierarchy Rosyjskiej Cerkwi – Metropolity Hiłariona. Szczycimy się tym, że odkryliśmy dla naszej publiczności i dla wielu wykonawców muzykę cerkiewną wybitnego angielskiego kompozytora Sir Johna Tavenera. Prezentujemy ja od lat. Tym razem proponuję wysłuchanie kolejnego hymnu do Matki Bożej z muzyką Jego autorstwa. Wykonują go nasi goście z Łotwy. Najlepszym w swojej kategorii okazał się litewski Chłopięcy Chór „Ąžuoliukas” i w jego wykonaniu proponuję wysłuchanie modlitwy kończącej Wieczernię „Bogorodice Diewo radujsia” z muzyką Sergiusza Rachmaninowa. Kolejni wykonawcy to chórzyści Koledżu z Mińska. Świetnie prowadzeni przez swojego dyrygenta, a zarazem dyrektora szkoły, wykonali po białorusku modlitwę znaną powszechnie jako ”Płotiju usnuw” z muzyką zapomnianego białoruskiego emigracyjnego kompozytora Mikoły Kulikowicza. Po raz pierwszy na Festiwalu wystąpili prawosławni chórzyści z Libanu. Znakomicie przyjęci przez publiczność (również warszawską) na płycie wykonują w języku arabskim Wielką Doksologię. Modlitwę opartą na pieśni aniołów zwiastujących przyjście Chrystusa śpiewa się jedynie w czasie Jutrzni świątecznych. Następnie najlepszy chór w kategorii uczelni muzycznych śpiewa dwie modlitwy z muzyką znakomitych rodzimych ukraińskich kompozytorów: tworzącego w XVIII wieku Artemiusza Wedela i obecnej na sali Łesi Dyczko. Tę samą modlitwę po raz pierwszy w historii Festiwalu z muzyką swojego współczesnego kompozytora Algirdasa Martinaitisa, wykonują znakomici litewscy muzycy z Kłajpedy. Najlepszymi chórami zawodowymi zostały w bieżącym roku ex aequo dwa chóry. Państwowy Chór Naddniestrzański z Tyraspola i ukraiński chór „Sofia” z Kijowa. Mołdawianie na płycie wykonują modlitwę z muzyką wielkiego Rachmaninowa oraz swojego rodaka, współczesnego kompozytora Władimira Czolaka. Świetni ukraińscy chórzyści mistrzowsko prowadzeni przez młodego znakomitego dyrygenta Aleksieja Szamryckiego powtórzyli swój festiwalowy sukces sprzed 4 lat. W czasie koncertu galowego i na płycie brawurowo i z wielką kulturą muzyczną wykonali koncert swojego wielkiego rodaka Maksyma Berezowskiego. W tle huraganowych braw dołączyły do nich chóry z Krasnodaru, St. Petersburga, Włodzimierza, Wilna, Odessy, Tyraspola i Kłajpedy. Kilkuset osobowy chór dyrygowany przez Tatianę Twerdochlib z Tyraspola, na prośbę piszącego te słowa, wykonał pieśń życzenie – dostojne Patriarsze Mnogaja leta. Rozentuzjazmowana publiczność – stojąc brawami „wymogła” jego powtórzenie.
Z nadzieją, że proponowany przeze mnie koncert spodobał się Państwu, z wyrazami szacunku
Mikołaj Buszko
Dear Listeners
It is my great pleasure to invite you to listen to the Orthodox church music concert performed by the winners of the XXXVII International Festival of Orthodox Church Music „Hajnówka 2018”, which was held on May 16-20, 2018 at the Podlasie Opera and Philharmonic in Białystok, with participation from 30 choirs from 11 countries.
The concert opens with students of the Orthodox Theological University in Smolensk. Conducted by Ihumenia Yelizaveta, the head of the monastery at which the university operates, they perform a hymn with the music of the Bulgarian composer Dobri Hristov, praising the Mother of God. This 12th-century prayer from Atos Mountain is performed after the Eucharistic Canon in the second part of the Liturgy of the Faithful. The second hymn, „Zastupnitse userdnaya”(„Oh, fervant Protectress”), is the Troparion, a request and hope for intercession through the icon of Our Lady of Kazan, commonly worshipped in Russia. The music of modern St. Petersburg composer Mikhail Malevich is performed by the Orthodox Metropolitan Choir of „Venice of the North” directed by the outstanding and distinguished (also in Belarus) conductor and pedagogue Igor Matyukhov. The beginning of the prayer is the title of the presented CD, and a copy of the icon adorns the CD’s cover. Another prayer praising the Mother of God, with the music of their compatriot Ihumenia Yulianya (in the past also the conductor and laureate of our Festival) is performed excellently by the Belarusian Orthodox church choir from Gomel. The best choir among this year’s parish choirs – the Archbishop Choir from the Russian city Vladimir, excellently conducted by Tatiana Oganyan praises the Mother of God with the music of Moldovan composer Victor Bragari. The presented prayers, their performers and composers of many nations that create Orthodox church music testify to its universality that connects religions and nations. This is affirmed by the following performers from the Men’s Cathedral Choir from the Slovak Košice. The priests perform their unique take on „Trisagion – Angelic Song”, which begins every Orthodox church service. Spirituality is also upheld by performers from the Choral School in Konakovo. Graduates of the Moscow Academy of Music named after Gnesin, conductor Fr. Vadim and his wife Natalya (the composer of the music of the presented prayer) have come together to create the only choral school in the Tver Governorate. Following them, we have two compositions by Dmitry Bortniansky. One of his 35 famous concerts under the direction of Boris Somerschaf is performed by Warsaw residents, while the second one (the first part of the concert No. 9) is performed by boys from the capital of Belarus conducted by Pavel Shepelev. Both excellent conductors are students of the Great Conductors, laureates and jurors of our Festival. The first is a student of Prof. Boris Tevlin from Moscow, and the second one (our multiple laureate) of Prof. Victor Rovdo from Minsk. Polish presence on the disc is sustained by Wrocław residents. Great soloist Jerzy Butryn, alongside the Choir of the University of Economics conducted by its founder, who also directed the choir of the Wrocław Opera, excellently present Psalm No. 1 „Blazhen Muzh” („Blessed is the Man”), which starts the Vespers. Female music sense, sensitivity, and engagement in prayer are expressed in the following concert of Stiepan Degtiarev ‚Dnes’ vsiaka tvar’ („Today all creation rejoices”) by the students of the University of Culture in Krasnodar, under the direction of conductor Yelena Havlina, who was distinguished by the jury. The composition of Romuald Tvardovsky „Halleluiah” performed in the East and West is an example of musical ecumenism. Masterly conducted and performed by the best this year amateur Russian choir from Novgorod received great appreciation from the piece’s composer, who attended the concert. Among the professional choirs, the „Partes” Men’s Ensemble from Poznań performed splendidly. Therefore I propose to once again listen to the prayer „Blazhen Muzh” („Blessed is the Man”) this time performed by the „Partes”. The prayer comes from Kiev Pechersk Lavra and perfectly reflects its atmosphere. The choir from Belarus’s Brest, its name a reference to Białowieża Forest, which is held dear by the Festival’s organizers was also positively received by the jury and the public. Founded and led by a talented conductor Irina Angoluk the choir presented an interesting repertoire. On the CD, they perform the composition of the hierarch of the Russian Church – Metropolitan Hilarion. We are proud of the fact that we have revealed to our audience and to many performers the Orthodox church music of an outstanding English composer, Sir John Tavener. We have been presenting his music for years. This time I propose listening to another hymn to the Mother of God with John Tavener’s music performed by our guests from Latvia. The best in its category was the Lithuanian Boys’ Choir „Ąžuoliukas”, performing the prayer ending the Vespers „Bogoroditse Devo raduisya” („Ave Maria”), set to the music of Sergei Rachmaninoff,. The next performance comes from the singers of the College of Minsk. Perfectly led by their conductor and headmaster at the Belarusian school, they perform a prayer commonly known as „Plotiyu usnuv” („In the flesh, You fell asleep”) set to the music of a forgotten Belarusian émigré composer Nicolay Kulikovich. This Festival saw the first appearance by Orthodox church choristers from Lebanon. Superbly received by the audience (also in Warsaw) they perform a prayer in Arabic – The Great Doxology, which is based on the song of angels heralding the coming of Christ and is sung only during the Matins of Christmas. Then, the best choir in the category of music schools sings two prayers with the music of their great Ukrainian composers: Artemy Vedel from 18th century and present during the concert Lesia Dychko. The same prayer for the first time in the history of the Festival, with the music of their contemporary composer Algirdas Martinaitis is performed by excellent Lithuanian singers from Klaipeda. The best professional choirs this year were two choirs – The Transnistrian State Choir from Tiraspol and the Ukrainian „Sophia” Choir from Kiev. On this CD, the Moldovans perform a prayer with the music of the great Rachmaninoff and his compatriot, contemporary composer Vladimir Čolac. Great Ukrainian choristers masterfully led by the young, excellent conductor Alexei Shamritsky repeated their festival success from 4 years ago. During the gala concert and on the CD with imposing bravado and great musical culture they performed a concert of their great compatriot Maksym Berezovsky. Against the background of thunderous applause they were joined by the choirs from Krasnodar, St. Petersburg, Vladimir, Vilnius, Odessa, Tiraspol, and Klaipeda. Upon the request of the writer of these words, a choir of several hundred performers, conducted by Tatiana Tverdohlib from Tiraspol, performed the dignified, Patriarchal „Mnogaya leta”. The audience, delivering an enthusiastic standing ovation, then „forced” encore.
With hope that you enjoyed the concert I offered You, and with expressions of respect
Mikołaj Buszko
Translation: Katarzyna Golonko
Cena CD: 40 PLN
Szanowni Państwo
Rok 2018 jest rokiem szczególnym. To kolejny dostojny Jubileusz Maestro Pendereckiego. To także 15-lecie doświadczanej przez nas Jego życzliwości i uznania dla naszych działań wyrażonych Patronatem Artystycznym. W ciągu tych lat mieliśmy przyjemność wielokrotnie gościć Krzysztofa Pendereckiego i wielokrotnie doprowadzić do festiwalowych wykonań Jego muzyki cerkiewnej. Cieszymy się, iż dzięki nam wykonano w czasie Festiwalu Jego najwybitniejsze dotychczas dzieło inspirowane muzyką cerkiewną, czyli „Jutrznię”. Cennym dla nas jest zwłaszcza wykonanie ”Jutrzni” w Sankt Petersburgu – było to bowiem pierwsze rosyjskie pełne wykonanie tego dzieła. Zorganizowane we współpracy z Konsulatem Generalnym RP w czerwcu 2006 r. uświetniło 80 lat
istnienia przedstawicielstwa dyplomatycznego RP w tym mieście. Poczytujemy sobie również za zaszczyt wykonanie „Hymnu do Św. Daniły i „Chieruwimskiej”, a także zrealizowanie w roku 80 urodzin Maestra, wyjątkowego koncertu Jego muzyki cerkiewnej i muzyki cerkiewnej specjalnie na tę okazję dedykowanej przez kompozytorów Polski, Białorusi, Rosji, Ukrainy, Mołdawii i Macedonii. Utwory te i stworzony na tę okazję „Iz głubiny wozzwach” będący cerkiewno-słowiańską wersją „De profundis clamavi” z „Siedmiu Bram Jerozolimy” w znakomitym wykonaniu artystów Polski i Rosji znalazły się na płycie CD wydanej przez nas w 2014 r.
Obecnie proponujemy wysłuchanie niektórych zapisanych tam utworów, ale w innym wykonaniu. Na prośbę piszącego te słowa wykonały ją chór z Polski („Chieruwimskaja piesń”), a także specjalnie na tegoroczny Jubileusz utwór „Iz głubiny wozzwach” chór z Ukrainy oraz utwór „Iże Chieruwimy” wykonany wspólnie przez chóry Ukrainy, Rosji i Litwy w czasie koncertu wieńczącego XXXVII edycję Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2018”. Wypada się również cieszyć, że utwór ten mimo swojej złożoności wszedł na stałe do repertuaru chórów. Serdecznie dziękuję dyrygentom za przygotowanie chórów do wspólnego wykonania. Ogromne dzięki dyrygentowi Aleksiejowi Szamryckiemu za poprowadzenie koncertu oraz wszystkim chórzystom wspólnie wykonującym to dzieło.
Z wyrazami szacunku i z życzeniami zadowolenia w słuchaniu dedykowanej Jubilatowi płyty
Mikołaj Buszko
„Krzysztof Penderecki to kompozytor genialny tworzący muzykę jak nikt inny. Jest to muzyka przejmująca, powodująca głębokie przeżycia.
Kulminacja Jego „Chieruwimskiej” to wyrażenie wszelkich ludzkich myśli znakomicie przedstawione bogactwem dźwięków.”
dr Galina Szpak – Odessa (Ukraina), dyrygentka Chóru Narodowej Akademii Muzyki w Odessie, absolwentka i docent Narodowej Akademii Muzyki w Odessie, dyrygentka znaczących chórów świeckich i cerkiewnych, laureatka wielu nagród, autorka artykułów aranżacji i przekładów, jurorka konkursów. Laureatka MFMC „Hajnówka”.
„Krzysztof Penderecki jest dla mnie gwiazdą, ambasadorem Polski w dziedzinie muzyki współczesnej.
„Chieruwimskaja” jest jednym z twórczych szczytów K. Pendereckiego. Jest również wizytówką możliwości wykonawczych wielu znakomitych chórów.”
Aleksiej Szamrycki – Kijów (Ukraina), dyrygent Kameralnego Chóru “Sofia”, absolwent Narodowej Akademii Muzycznej Ukrainy, laureat wielu nagród. Laureat MFMC ”Hajnówka”.
„Tylko w oparciu o znajomość dorobku przeszłości, można znaleźć swoją niepowtarzalną drogę w sztuce i stać się jeszcze jedną gwiazdą w gwiazdozbiorze geniuszy żyjących wcześniej i obecnie. Taką gwiazdą jest Krzysztof Penderecki – obywatel świata, ekumenista, człowiek, do którego twórczości podchodzę z wyjątkowym dreszczem emocji ale i z entuzjazmem.”
dr Igor Matiuchow – Sankt Petersburg (Rosja), dyrygent Żeńskiego Chóru Prawosławnej Sankt Petersburskiej Metropolii, Zasłużony Działacz Kultury Białorusi, założyciel i dyrygent m.in. Państwowego Chóru Kameralnego Białorusi, docent, dziekan Wydziału Dyrygentury Chóralnej Państwowego Rosyjskiego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Hercena, dyrektor artystyczny Światowego Konkursu Chóralnego dzieci i młodzieży w St. Petersburgu. Laureat MFMC ”Hajnówka”.
„Krzysztof Penderecki to najznakomitszy kompozytor muzyki sakralnej końca XX i początku XXI w. Wykonanie Jego muzyki wymaga wiele wysiłku, ale daje również wiele satysfakcji.”
Alfonsas Vildziunas – Kłajpeda (Litwa), dyrygent Chóru „Aukuras”, absolwent dyrygentury chóralnej Państwowego Konserwatorium Litewskiego oraz Pedagogicznego Instytutu Muzycznego im. Gniesinych w Moskwie. Laureat MFMC ”Hajnówka”.
„Spośród wybitnych nazwisk sztuki współczesnej jednym z pierwszych bez żadnych wątpliwości jest Krzysztof Penderecki – wielki mistrz syntezy różnych stylów współczesnej muzyki poważnej. Jego muzyka poprzez dramaturgię, nowoczesną paletę dźwięków i właściwą interpretację słów, pozwala znaleźć się w głębi wydarzenia i roztopić się w nim każdą cząstką duszy.”
Pawło Struć – Kijów (Ukraina), dyrygent Akademickiego Chóru Kameralnego „Chreszczatyk”, absolwent, doktorant i wykładowca Wydziału Dyrygentury Chóralnej Narodowej Akademii Muzyki w Kijowie, Zasłużony Artysta Ukrainy. Laureat MFMC ”Hajnówka”.
„Od początku swojej drogi kompozytorskiej Krzysztof Penderecki łamał utarte schematy, a jego droga jest drogą nieustających poszukiwań. Twórczość Pendereckiego jest uniwersalna w niebanalny sposób oraz niezwykle plastyczna. Cenię ją za różnorodność i wielowarstwowość harmonii, za mistycyzm który można odnaleźć w skrupulatnie dobranych dźwiękach , bogactwo emocji przekazanych w sposób komunikatywny.”
Janusz Siadlak – Częstochowa (Polska), dyrygent Chóru Filharmonii Częstochowskiej „Collegium Cantorum”, absolwent WSP w Częstochowie i Podyplomowego Studium Chórmistrzostwa w Bydgoszczy, inicjator i twórca wielu wydarzeń artystycznych, laureat nagród MFMC ”Hajnówka”, Prezydenta Częstochowy, Wojewody Śląskiego oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.
Ladies and Gentlemen
The year 2018 is a special year. It is another honorable Maestro Penderecki’s Jubilee. It is also the 15th anniversary of His kindness and appreciation of our activities expressed by His Artistic Patronage. During these years we have had a pleasure of hosting Krzysztof Penderecki several times, and several times we led to festival performances of His Orthodox church music. We are glad that thanks to us, His most outstanding work inspired by the Orthodox church music – the „Morning Prayer” was performed during the Festival in Bialystok and St. Petersburg. Especially valuable for us was performance of the „Morning Prayer” in St. Petersburg – it was the first full, Russian performance of this work. Organised in cooperation with the Consulate General of the Republic of Poland in June 2006, it honored 80 years of existence of the diplomatic representation of the Republic of Poland in St. Petersburg. We also consider it an honor to perform „Hymn to St. Daniil” and „Song of Cherubim”, as well as realisation on Maestro’s 80th birthday, an exceptional concert of His Orthodox church music and Orthodox church music especially for this occasion dedicated to Him by composers from Poland, Belarus, Russia, Ukraine, Moldova and Macedonia. These works and created for this occasion „De profundis”, which is the Orthodox church-Slavic version of „De profundis clamavi” from „Seven Gates of Jerusalem”, excellently performed by the Polish and Russian artists were included on a CD released by us in 2014.
This time we propose to listen to some of the songs recorded on that disc, but in a different performance. Upon the request of the writer of these words, they were performed by the choir from Poland („Song of Cherubim”), specially for this year’s Jubilee – „De profundis” performed by the choir from Ukraine, and „Song of Cherubim” jointly performed by the choirs from Ukraine, Russia and Lithuania during the concert closing XXXVII edition of the International Festival of Orthodox Church Music „Hajnówka 2018”. We are also glad, that this piece, despite its complexity, has permanently entered the choirs’ repertoire.
I would like to thank the conductors for preparing the choirs for joint performance. Many thanks to the conductor Alexei Shamritsky for conducting the concert and to all the choristers, that performed this piece together.
With expressions of respect and with wishes of good listening to the CD dedicated to the Jubilarian
Mikołaj Buszko
„Krzysztof Penderecki is a genius composer, who creates music like no other. It is a thrilling music that causes deep emotional experiences.
The culmination of His „Song of Cherubim” is an expression of all human thoughts excellently presented by the richness of sounds. „
Galina Shpak – Odessa (Ukraine), conductor of the Choir of Nezhdanova National Academy of Music, graduate and lecturer in the Nezhdanova National Academy of Music, conductor of significant secular and Orthodox church choirs, laureate of many awards, author of articles, arrangements and translations, juror of competitions. Laureate of IFOCM “Hajnówka”.
„Krzysztof Penderecki is a star, an ambassador of Poland in the field of contemporary music.
„Song of Cherubim” is one of His creativity’s pinnacle. It is also an indicator of performance capabilities of many great choirs.
Alexei Shamritsky – Kiev (Ukraine), conductor of Chamber Choir „Sophia”, graduate from the Ukrainian National Academy of Music, laureate of many awards. Laureate of IFOCM “Hajnówka”.
„Only based on the knowledge of the achievements of the past, one can find unique path in art and become one more star in the constellation of geniuses living in the past and now. Such a star is Krzysztof Penderecki – a citizen of the world, an ecumenist, a man whose work I approach with an exceptional thrill of emotion but also with enthusiasm.”
Igor Matyukhov – Sankt Petersburg (Russia), conductor of Female Choir of St. Petersburg’s Orthodox Metropolitan, Merit in the Service of Belarusian Culture, founder and conductor of the State Chamber Choir of Belarus, lecturer and dean of the Department of National Choral Conducting of the Herzen’s Russian Pedagogical University, artistic director of the Children and Youth World Choral Competition in St. Petersburg. Laureate of IFOCM „Hajnówka”.
„Krzysztof Penderecki is the most outstanding composer of sacred music of the end of the 20th and early 21st century. Performance of His music requires a lot of effort, but also gives a lot of satisfaction.”
Alfonsas Vildziunas – Klaipeda (Lithuania), conductor of „Aukuras” Choir, graduate from the choral conducting of the Lithuanian State Conservatory and Gnesin Pedagogical Institute of Music in Moscow. Laureate of IFOCM „Hajnówka”.
„Among the outstanding names of contemporary art, one of the first without any doubt is Krzysztof Penderecki – a great master of the synthesis of various styles of contemporary classical music. His music, through drama, modern palette of sounds and proper interpretation of words, allows you to find yourself in the depths of the music and melt in every part of your soul.”
Pavlo Struts – Kiev (Ukraine), conductor of the „Khreschatyk” Academic Chamber Choir, graduate, PhD and lecturer in the Department of Choral Conducting of State Academy of Music in Kiev, Honored Artist of Ukraine. Laureate of IFOCM „Hajnówka”.
„From the beginning of His composer’s path Krzysztof Penderecki broke the moulds, and His path is a path of constant search. His work is universal in an original way and extremely vivid, which I value for the diversity and multilayered harmony, for the mysticism that can be found in meticulously chosen sounds, the richness of emotions expressed in a communicative way. „
Janusz Siadlak – Częstochowa (Poland), conductor of the „Collegium Cantorum” Choir of Częstochowa Philharmonic, graduate from the School of Education in Częstochowa and post-graduate studies in Choirmaster in Bydgoszcz, initiator and creator of many artistic events, laureate of the IFOCM „Hajnówka”, laureate of the prizes of the President of Częstochowa, Voivode of Silesia and the Minister of Culture and National Heritage of the Republic of Poland.
Cena CD: 40 PLN
Szanowni Państwo
Drodzy Słuchacze
Mam przyjemność zaprezentować nagrania z najlepszymi moim zdaniem Koncertami Bożonarodzeniowymi w wykonaniu chórów uczestniczących w Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka”. Impreza, którą miałem przyjemność wymyśleć i razem z innymi osobami organizować, odbywała się w latach 1982 – 2002 w Hajnówce, a od tego czasu w Białymstoku. Gościliśmy w niej do tej pory 838 chórów z 38 krajów świata (Europy, Azji, Afryki, Ameryki Północnej i Australii). O Koncertach Bożonarodzeniowych pisze ks. Jerzy Szurbak, którego zasługi dla naszego Festiwalu i propagowania muzyki cerkiewnej są ogromne. On też ze swoim chórem rozpoczyna płytę. Ja zaś dziękując wszystkim, którzy pomagali przy realizacji i wydaniu płyty, serdecznie zapraszam do jej wysłuchania.
Mikołaj Buszko
PRAWOSŁAWNE KONCERTY BOŻONARODZENIOWE
Kościół Prawosławny w wigilię Bożego Narodzenia śpiewa: „Co ofiarujemy Tobie, o Chryste? Wszelkie bowiem stworzenie przynosi Ci dziękczynienie: aniołowie – śpiew, niebiosa – gwiazdę, my zaś (ludzkość) – Matkę Dziewicę. Uczyńmy wszystko, by śpiew anielski – hymn: „Chwała na wysokościach Bogu, a na Ziemi pokój ludziom dobrej woli” stał się inspiracją naszej ziemskiej doksologii – wychwalania Syna Bożego Jezusa Chrystusa. On to bowiem przyszedł na świat w postaci sługi i pragnie nam „ziemianom” przywrócić utracony w raju obraz i podobieństwo Boże.
Apostoł Paweł w liście do Filipian pisze: „On istniejąc w postaci Bożej nie skorzystał ze sposobności by być równym z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi i stając się podobnym do ludzi” (Flp 2, 6-7). Chrystus zrodzony z Dziewicy Marii (Theotokos) jest Bogiem miłosierdzia (Iz. 9, 5-6) uczącym nas pokory, wzajemnej miłości, wybaczenia i szacunku wobec maluczkich tego świata.
W XVII wieku, Patriarcha Nikon , autor szeroko zakrojonych. reform w Cerkwi rosyjskiej, dostrzegł potrzebę wprowadzenia do nabożeństwa prawosławnego tzw. utworów paraliturgicznych, czyli koncertów duchownych. Do ich wykonania zapraszał do Moskwy kompozytorów uprawiających ten styl muzyki cerkiewnej, a byli to m.in. N. Dilecki, W. Titow, J. Nos, S. Rogow. Późniejszymi kontynuatorami tego stylu muzycznego na terenie Rosji byli D. Bortniański, M. Berezowski, A. Wedel, A. Archangielski, czy W. Zinowiew.
Interesujące nas koncerty bożonarodzeniowe miały rozbudowaną strukturę muzyczną, ze zmiennym metrum, agogiką i dynamiką. Wielogłosowość w koncertach była rozszerzona do 12 lub 16 głosów. To brzmiało jak orkiestra wokalna.Wśród wykonawców cieszyły się mniejszym zainteresowaniem, niż np. kolędy, czy szczedriwki, gdyż wymagały wykształconych, profesjonalnych śpiewaków i muzyków. Pięknym przykładem koncertu bożonarodzeniowego jest proroctwo Izajasza „S nami Bog”, gdzie występują soliści i cały chór.
Popularność koncertów bożonarodzeniowych, a także troparionów, kondakionów, stichir, kanonów, sprawiły, że wśród narodów świata, zyskały sobie stałe miejsce).
Wcielenie – inkarnacja Syna Bożego Jezusa Chrystusa to wielka tajemnica miłości Boga wobec człowieka. Kilka tysięcy lat czekała ludzkość na przyjście Mesjasza, który wybawi ją z upadku w grzech pierwszego człowieka – Adama.
Wierzę, że anielska doksologia „Chwała na wysokościach Bogu…” zjednoczy wykonawców i słuchaczy w chwalebnym hymnie na cześć zrodzonego z Dziewicy Syna Bożego Jezusa Chrystusa i tym samym wszyscy oddadzą Mu należny pokłon. Byłaby to właściwa odpowiedź na wezwanie Apostoła i Ewangelisty Jana (3, 10) „Tak Bóg umiłował świat, że Syna Swojego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy nie zginął, ale miał żywot wieczny.”
Chrystus, żywy Bóg przychodzi, aby nas zaprowadzić do Swego Ojca i nas z Nim pojednać.
W świętowaniu Bożego Narodzenia ogarnia nas wielka radość duchowa, wspomagana doznaniami muzycznymi tak, jak mędrców i pasterzy, gdyż „Bóg jest z nami”, co po hebrajsku brzmi Emmanuel.
Ks. Jerzy Szurbak
Ladies and Gentlemen
Dear Listeners
I have a pleasure to present recordings with the best, in my opinion, Orthodox Church Christmas Concerts performed by the choirs, that took part in the International Festival of Orthodox Church Music „Hajnówka”. The event, I had a pleasure to come up with, and together with other people organise, was held in the years 1982-2002 in Hajnówka, and since then in Białystok. So far we have hosted in the Festival 838 choirs from 38 countries from all over the world (Europe, Asia, Africa, North America and Australia). Father Szurbak, whose merits for our Festival and promotion of orthodox church music are great, is writing here about Orthodox Church Christmas Concerts. He, together with the choir begins the album. I would like to thank all those, who have helped in the realisation and releasing of the CD and cordially invite to listen to this album.
Mikołaj Buszko
Translation: Katarzyna Golonko
Orthodox Church Christmas Concerts
The Orthodox Church on Christmas Eve sings: „What will we offer to Thee, Christ?” All the creatures bring to Thee thanksgiving: angels – singing, the heavens – a star, while we (humanity) – Virgin Mary. Let us do everything, so the angels’ singing – anthem: „Glory to God in the highest and on earth peace for the people of good will” would become an inspiration for our earthly doxology – praising the Son of God, Jesus Christ. For He came into the world in the form of a servant and wants to restore us, „earthlings”, God’s image and likeness lost in the paradise.
Apostle Paul writes in the Epistle to the Philippians: „He, exsisting in the divine form didn’t take the opportunity to be equal to the God, but emptied himself, taking the form of a servant becoming conformed to the people” (Phil.2, 6-7). Christ born of the Virgin Mary (Theotokos) is a God of mercy (Is. 9, 5-6) teaching us humility, mutual love, forgiveness and respect towards little ones of this world.
In the 17th century, Patriarch Nikon, an author of the wide-ranging reforms in the Russian Church, saw the need to introduce to an orthodox church mass so called paraliturgical works, that is – spiritual concerts. For their performance, he invited composers of this style of Orthodox church music to Moscow, including Diletsky, Titov, Nos, Rogov. Later continuators of this style of music in Russia were Bortniansky, Berezovsky, Vedel, Arkhangelsky, Zinoviev.
Concerts we are interested in had an extensive musical structure, with variable tempo, agogics and dynamics. Polyphony in the concerts was extended to 12 or 16 voices. It sounded like a vocal orchestra. Among the singers it was less interesting than, for example, Christmas Carols, or shchedrivkas, because they required educated, professional singers and musicians. Beautiful example of Christmas Concert is the prophecy of Isaiah „S nami Boh”, where soloists and entire choir perform.
The popularity of Christmas concerts, as well as troparions, kondakions, sticherons, canons, have made themselves a permanent place among the nations of the world.
Incarnation – the incarnation of the Son of God Jesus Christ is a great mystery of God’s love for a man. A few thousand years humanity waited for the coming of the Messiah, who would save humanity from falling into the sin of the first man – Adam.
I believe that the angelic doxology „Praise God in Heights …” will unite performers and listeners in a glorious hymn in honor of the born of the Virgin of God, Jesus Christ, and thus all will pay him due. This would be the right response to the call of the Apostle and Evangelist John (3, 10) „God so loved the world that He gave it only begotten Son, that whoever believes in Him would not perish, but have eternal life.”
Christ, the living God comes to lead us to His Father and reconcile us with Him.
During the celebration of Christmas, we are overwhelmed with great spiritual joy, aided by musical experiences like sages and shepherds, because „God is with us”, which in Hebrew is Emmanuel.
Fr. Jerzy Szurbak
Translation: Katarzyna Golonko
Cena CD: 40 PLN
Szanowni Państwo
Zapraszam do wysłuchania kolejnej płyty wydanej przez Fundację „Muzyka Cerkiewna” w Hajnówce – organizatora Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka” w Białymstoku. Będą to utwory z muzyką śpiewającej duszy, wykonane w czasie Koncertu Galowego przez laureatów 36. edycji Festiwalu , który trwał od 24 do 28 maja 2017 roku. Płytę rozpoczyna piękną monodią cerkiewny chór z Mińska. Duchowny wiersz z XVII w. opiewający męki Adama po wygnaniu z raju, zapisany tzw. kriukami, rozszyfrowała Palina Ciarenciewa , a znakomitej aranżacji oddającej ducha epoki dokonała, śpiewająca w chórze, kompozytorka Wolha Biejszar. Drugi utwór z akompaniamentem liry korbowej prezentują Saroobrzędowcy z Zespołu „Kazaczij Krug” z Moskwy. Wart jest szczególnej uwagi, bowiem zachowali go tzw. Kozacy Niekrasowcy, którzy nie akceptując reform cerkiewnych uciekli przed prześladowaniami i od XVII w. mieszkali w Turcji . Przybyli z Baranowicz reprezentanci Szkoły Chóralnej im. Wiktora Rowdy- wielkiego dyrygenta , wielokrotnego Laureata i Jurora Festiwalu – śpiewali muzykę swoich kompozytorów (co jest godne podkreślenia) w tym pomijanych dotąd – emigracyjnych. Przykładem jest wygłaszana trzykrotnie, rozpoczynająca każde prawosławne nabożeństwo modlitwa „Swiatyj Boża” z muzyką Mikoły Kulikowicza – Szczahłowa. Kolejną modlitwę – „Wzbrannoj wojewodzie”, pochodzący z VII w. Akatyst ku czci Matki Bożej – wykonuje chór z Sopotu, który po kilkunastu latach wrócił na Festiwal i znakomicie kierowany przez Mariusza Mroza wyróżniony został pośród amatorskich chórów świeckich trzecim miejscem. Wykonawcy następni to profesjonalni śpiewacy z Kowna. Muzykę do wykonywanej przez nich modlitwy skomponował Aleksandr Aleksandrow . Twórca i wieloletni dyrygent słynnego Chóru Armii Czerwonej, później Radzieckiej był przed rewolucją dyrygentem chórów cerkiewnych . Najlepszym chórem parafialnym został w tym roku chór z Równego. Kierowany przez pedagogów Natalię i Wołodymira Iwanyków, z udziałem godnych zauważenia solistów, prezentuje jedną z najstarszych modlitw chrześcijańskich sławiącą Chrystusa, wykonywaną w czasie Wieczerni (Nieszporów), z muzyką swojego wybitnego rodaka Artemija Wedela. Ten kompozytor, wokalista i skrzypek, niedoceniony i tragicznie doświadczony przez życie, za sprawą ówczesnych duchownych i świeckich władz Kijowa przez kilka lat więziony był w domu dla obłąkanych. Urodzony 250 lat temu na Białorusi uważany jest za jednego z najwybitniejszych kompozytorów ukraińskich . Utwory ukraińskich kompozytorów, w tym również współczesnych, są na festiwalu wykonywane nader często. Prezentujemy je w dalszej części koncertu, a jednym z nich jest hymn „Dostojno je”. Pochodząca z X wieku modlitwa została, jak głosi legenda, przekazana mnichom z Góry Atos przez Świętego Gabriela, który jej treść wyrył palcem na kamieniu . Muzyką do wykonywanej przez studentów uczelni muzycznej z Żytomierza modlitwy stworzyła obecna na koncercie wybitna kompozytorka Łesia Dyczko. Kolejny profesjonalny chór (impreza , której jestem pomysłodawcą, to jedyny na świecie konkurs z udziałem chórów zawodowych) to Laureat drugiego miejsca . Przedstawiciele starego białoruskiego grodu Mohylewa wykonują dwa utwory. Pierwszy, znany również jako „Kantyk Św. Symeona”, z muzyką przypisywaną Wielkiemu Karolowi Szymanowskiemu oraz „Credo” ich rodzimego, emigracyjnego kompozytora Mikoły Rawieńskiego. Jeden z dwu najlepszych chórów zawodowych, to wspaniali soliści z Krasnojarska kierowani przez znakomitego dyrygenta i pedagoga Konstantina Jakobsona. Przedstawiciele Syberii z charakterystyczną manierą wykonują stonowane i błagalne „Szestopsałmije” z muzyką Sergiusza Rachmaninowa. Znana od VII wieku modlitwa składająca się z sześciu wybranych Psalmów, jest jedną z najważniejszych części Jutrzni, wykonywaną przy wygaszonym oświetleniu świątyni i zamkniętych „Carskich Wrotach” . Następnie jest Psalm nr1 „Błażen muż” do muzyki obecnego na widowni Anatolija Kisielowa. W pięknym , bardzo modlitewnym i znakomicie wykonanym utworze pobrzmiewają jakby nuty podobnej modlitwy z Kijewo – Pieczerskiej Ławry. Wiele nut z „muzycznej tęczy”, stosownie do nazwy swojego zespołu, wyśpiewują następnie chórzyści z Podolska koło Moskwy. Troparion, będący prośbą i nadzieją na wstawiennictwo Matki Bożej, wykonują z właściwą sobie młodzieńczą żarliwością . Jedyny wybrany spośród kilkudziesięciu, koncert Dymitra Bortniańskiego brawurowo wykonali, znakomicie rozumiejący swoją dyrygentkę laureaci drugiej nagrody, studenci Uczelni muzycznej z Winnicy. Najlepszy chór amatorski „Dnipro” z Kijowa potwierdził swoją klasę, pięknie wykonując kompozycję współczesnego kompozytora Iwana Nebesnego i Priczastnyj stich „Radujtiesia prawiedni” z muzyką jednego z najwybitniejszych ukraińskich klasyków Maksyma Berezowskiego. Jedyny na tegorocznym Festiwalu męski chór „Ażuola klubas” z Wilna, prowadzony przez zasłużonego dyrygenta, wielokrotnego Laureata i Jurora „Hajnówki” Povilasa Gylisa, zajął pośród chórów amatorskich drugie miejsce. Na płycie wykonuje Psalm 102. Najlepszy chór dziecięcy „Kastalia” z Moskwy o nazwie podobnej nazwisku wybitnego rosyjskiego kompozytora Aleksandra Kastalskiego, ślicznie, z typowym dla dzieci zaangażowaniem wykonał Psalm 134. z Jego muzyką. Znakomici i najlepsi wśród uczelni muzycznych okazali się studenci Akademii Muzyki z Dniepropietrowska. Pod dyrekcją Julii Iwanowej – kompozytorki, absolwentki i pedagoga tej uczelni, prezentują arcyciekawą współczesną kompozycję. Znakomity chór i instrumentalista akompaniujący na dybuku – najstarszym ormiańskim instrumencie, odtworzył niepowtarzalny klimat bizantyjskiego chrztu. Ostatnie trzy utwory wykonuje najlepszy ex aequo zawodowy chór „Chreszczatik” z Kijowa. Pierwszy to czytany w Wielki Piątek Psalm 53. „Boże, wo Imia Twoje” z muzyką obecnego na sali Romualda Twardowskiego, następny – „Wielikoje sławosłowije” ap. Nikołajewa – Strumskiego – to śpiewana w czasie świątecznych Jutrzni modlitwa osnuta na Pieśni Aniołów, zwiastujących pasterzom narodzenie Chrystusa oraz tytułowy utwór płyty Psalm 27. „K Tiebie Gospodi wozzowu”. Z autorem muzyki tej modlitwy Artemijem Wedelem związana jest również prezentowana na okładce płyty Ikona. To Matka Boża Achtyrska, do której w najtrudniejszych chwilach swojego 41- letniego życia modlił się kompozytor. Znakomicie wykonywane pod kierownictwem Pawło Strucia utwory zostały entuzjastycznie przyjęte przez wypełnioną po brzegi salę Filharmonii. Publiczność huraganowymi oklaskami na stojąco wyrażała swój zachwyt po każdym utworze. Tak zareagowała również po finałowym Patriarszym „Mnogaja leta” wykonanym przez najlepsze sześć chórów tegorocznego festiwalu. Tym kilkusetosobowym zespołem dyrygował również znakomity Pawło Struć. Brawa, brawa, brawa….
Z życzeniem i nadzieją na duchowe i artystyczne przeżycia oraz wyrazami najwyższego szacunku
Mikołaj Buszko
Ladies and Gentlemen
I invite you to listen to the next disc released by the Orthodox Church Music Foundation in Hajnowka – the organizer of the International Orthodox Church Music Festival „Hajnowka” in Bialystok. It features performances with music of the singing soul performed during the Gala Concert by laureates of the 36th edition of the Festival, which took place on 24-28 May 2017. The disc opens with a beautiful monody by an Orthodox church choir from Minsk. The spiritual poem from XVII century, extolling Adam’s suffering following the exile from Eden written using the so-called kriuki, was deciphered by Palina Cyarencyeva and the excellent arrangement reflecting the spirit of the epoch was created by composer Volha Byeyshar, who sang with the choir.
The second piece, accompanied by a hurdy-gurdy, is presented by the Old Believers from Moscow’s Kazachiy Krug band. It is of particular note because it was preserved by the so-called Nekrasov Cossacks, who did not accept Orthodox Church reforms, fled persecution, and inhabited Turkey since XVII century.
Representatives of the Viktor Rovda – a great director and multiple Laureate and Juror of the Festival – Choir School from Baranavichy sang the music of their composers, (notably) including emigrant ones who have been overlooked until now. An example is the „Sviatyy Bozha” prayer, spoken three times as an opening to every Orthodox service, with music by Mykola Kulikovich-Shchahlov.
Another prayer – „Vzbrannoi Voyevodzye,” a VII century Akathist in honor of the Mother of God – is performed by a choir from Sopot that has returned to the Festival after over a decade and, under the excellent direction of Mariusz Mroz, was distinguished with third place among amateur secular choirs.
The next set of performers are the professional singers from Kaunas. The music for the prayer they performed was composed by Aleksandr Aleksandrov. Before the revolution, the creator and long-time director of the famous Red Army Choir — later Soviet Army Choir – had been an Orthodox Church choir director.
This year’s best parish choir became the choir from Rivne. Directed by pedagogues Nataliya and Volodymyr Ivanyuk, with participation from notable soloists, presents one of the oldest Christian prayers praising Christ, performed during Vespers, with music from their prominent countryman Artemiy Vedel. This composer, singer, and violinist, underappreciated and tragically affected by life, spent several years imprisoned within a mental hospital due to then-incumbent spiritual and secular authorities in Kiev. Born 250 years ago in Belarus, he is considered one of the most prominent Ukrainian composers.
Pieces by Ukrainian composers, including modern ones, are performed rather often during the festival. We present them in the next part of the concert, with one of them being the hymn „Dostoyno ye.” According to legend, this X century prayer was given to Mt. Atos monks by St. Gabriel, who carved its words into stone with his finger. The music for this prayer performed by musical academy students from Zhytomyr was created by prominent composer Lesya Dychko, who was present at the concert.
The next professional choir (the event that I initiated is the only competition in the world with participation from professional choirs) is the second place Laureate. Representatives of the ancient Belarusian city of Mohylev perform two pieces. The first one is also known as the „St. Simeon Kantyk,” with music attributed to the great Karol Szymanowski – the other, „Credo” from their native emigrant composer Mykola Ravyenskyy.
One of the two best professional choirs are the excellent soloists from Krasnoyarsk, directed by the excellent director and pedagogue Konstantin Yakobson. In their characteristic manner, Siberia’s representatives perform the toned and pleading „Shestopsalmiye” with music from Siergyush Rakhmaninov. This VII century prayer consisting of six select Psalms, is one of the most important parts of the Lauds, performed with the temple’s lights turned off and the Emperor’s Door closed.
Next comes Psalm No1, „Blazhen muzh,” set to the music of Anatoliy Kisyelov, who was present in the audience. The beautiful, incredibly prayer-like, and excellently performed piece seemingly contains notes from a similar prayer from the Kiev-Pechersk Lavra.
Many notes from the „musical rainbow,” accordingly to the name of their group, are then performed by choir singers from Podolsk, near Moscow. The Troparion, which is a request and a hope for intercession from the Mother of God, is performed with their inherent youthful zeal.
The only Dmytro Brtniansky concert , selected from among several dozen, was daringly performed by second place laureates who displayed an excellent understanding of their director – Vinnytsya Music Academy students.
The best amateur choir Dnipro confirmed its class with a beatiful performance of a composition by modern composer Ivan Nebesnyy and Prichastnyy stikh „Raduyetesya pravyedni” with music from one of the most prominent Ukrainian classicists Maksym Berezovskyy.
The only male choir during this year’s Festival, Azhuola Klubas from Vilnius, directed by Povilas Gylis, merited director and multiple Laureate and Juror of „Hajnowka,” took second place among amateur choirs. On the disc, it performs Psalm 102.
The best children’s choir Kastalia from Moscow, with a name similar to that of prominent Russian composer Aleksander Kastalskyy, gave a beautiful performance of Psalm 134 to his music, with engagement typical to children.
Dnipropetrovsk Music Academy students revealed themselves to be excellent and best among music academy choirs. Under the direction of Yuliya Ivanova – composer, graduate, and pedagogue from that academy – it performed an incredibly interesting composition. The excellent choir and the accompanying instrumentalist with a dybbuk – the oldest Ormian instrument – recreated an inimitable climate of a Byzantine baptism.The final three pieces are performed by the best ex aequo professional choir Khreshchatik from Kiev. The first one is Psalm 45, „Bozhe, vo Imya Tvoye,” read during Great Friday, set to the music of Romuald Twardowski, who was present in the hall. The next – „Vyelikoye Slavosloviye” by Nikolayev-Strumskiy – is a prayer sang during holiday Lauds and based on the Song of Angels announcing the birth of Christ to shepherds. And finally, the disc’s titular piece: Psalm 27 „K Tiebie Gospodi wozzowu.” The Icon presented on the disc’s cover is also connected to Artemiy Wedel — the composer of the music to this piece. It is the Mother of God of Akhtyrsk, which the composer prayed to during the hardest moments of the 41 years of his life. The excellent pieces under the direction of Pavlo Struts were enthusiastically received by the filled to the brim Philharmonic hall. Thunderous standing ovation expressed the public’s delight following every piece. This was also the reaction following the final, Patriarchal „Mnogaja leta” performed by the best six choirs of this year’s festival. This several hundred strong group was also directed by the excellent Pavlo Struts. Bravo, bravo, bravo…
Wishing and hoping for spiritual and artistic experiences and with expressions of highest respect
Mikołaj Buszko
Cena CD: 40 PLN
Cena CD: 40 PLN
Cena CD: 40 PLN
Cena CD: 40 PLN
Szanowni Państwo
Zapraszam do wysłuchania kolejnej płyty wydanej przez Fundację „Muzyka Cerkiewna” w Hajnówce – organizatora Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka” w Białymstoku. Będą to utwory z muzyką śpiewającej duszy, wykonane w czasie Koncertu Galowego przez laureatów 36. edycji Festiwalu , który trwał od 24 do 28 maja 2017 roku. Płytę rozpoczyna piękną monodią cerkiewny chór z Mińska. Duchowny wiersz z XVII w. opiewający męki Adama po wygnaniu z raju, zapisany tzw. kriukami, rozszyfrowała Palina Ciarenciewa , a znakomitej aranżacji oddającej ducha epoki dokonała, śpiewająca w chórze, kompozytorka Wolha Biejszar. Drugi utwór z akompaniamentem liry korbowej prezentują Saroobrzędowcy z Zespołu „Kazaczij Krug” z Moskwy. Wart jest szczególnej uwagi, bowiem zachowali go tzw. Kozacy Niekrasowcy, którzy nie akceptując reform cerkiewnych uciekli przed prześladowaniami i od XVII w. mieszkali w Turcji . Przybyli z Baranowicz reprezentanci Szkoły Chóralnej im. Wiktora Rowdy- wielkiego dyrygenta , wielokrotnego Laureata i Jurora Festiwalu – śpiewali muzykę swoich kompozytorów (co jest godne podkreślenia) w tym pomijanych dotąd – emigracyjnych. Przykładem jest wygłaszana trzykrotnie, rozpoczynająca każde prawosławne nabożeństwo modlitwa „Swiatyj Boża” z muzyką Mikoły Kulikowicza – Szczahłowa. Kolejną modlitwę – „Wzbrannoj wojewodzie”, pochodzący z VII w. Akatyst ku czci Matki Bożej – wykonuje chór z Sopotu, który po kilkunastu latach wrócił na Festiwal i znakomicie kierowany przez Mariusza Mroza wyróżniony został pośród amatorskich chórów świeckich trzecim miejscem. Wykonawcy następni to profesjonalni śpiewacy z Kowna. Muzykę do wykonywanej przez nich modlitwy skomponował Aleksandr Aleksandrow . Twórca i wieloletni dyrygent słynnego Chóru Armii Czerwonej, później Radzieckiej był przed rewolucją dyrygentem chórów cerkiewnych . Najlepszym chórem parafialnym został w tym roku chór z Równego. Kierowany przez pedagogów Natalię i Wołodymira Iwanyków, z udziałem godnych zauważenia solistów, prezentuje jedną z najstarszych modlitw chrześcijańskich sławiącą Chrystusa, wykonywaną w czasie Wieczerni (Nieszporów), z muzyką swojego wybitnego rodaka Artemija Wedela. Ten kompozytor, wokalista i skrzypek, niedoceniony i tragicznie doświadczony przez życie, za sprawą ówczesnych duchownych i świeckich władz Kijowa przez kilka lat więziony był w domu dla obłąkanych. Urodzony 250 lat temu na Białorusi uważany jest za jednego z najwybitniejszych kompozytorów ukraińskich . Utwory ukraińskich kompozytorów, w tym również współczesnych, są na festiwalu wykonywane nader często. Prezentujemy je w dalszej części koncertu, a jednym z nich jest hymn „Dostojno je”. Pochodząca z X wieku modlitwa została, jak głosi legenda, przekazana mnichom z Góry Atos przez Świętego Gabriela, który jej treść wyrył palcem na kamieniu . Muzyką do wykonywanej przez studentów uczelni muzycznej z Żytomierza modlitwy stworzyła obecna na koncercie wybitna kompozytorka Łesia Dyczko. Kolejny profesjonalny chór (impreza , której jestem pomysłodawcą, to jedyny na świecie konkurs z udziałem chórów zawodowych) to Laureat drugiego miejsca . Przedstawiciele starego białoruskiego grodu Mohylewa wykonują dwa utwory. Pierwszy, znany również jako „Kantyk Św. Symeona”, z muzyką przypisywaną Wielkiemu Karolowi Szymanowskiemu oraz „Credo” ich rodzimego, emigracyjnego kompozytora Mikoły Rawieńskiego. Jeden z dwu najlepszych chórów zawodowych, to wspaniali soliści z Krasnojarska kierowani przez znakomitego dyrygenta i pedagoga Konstantina Jakobsona. Przedstawiciele Syberii z charakterystyczną manierą wykonują stonowane i błagalne „Szestopsałmije” z muzyką Sergiusza Rachmaninowa. Znana od VII wieku modlitwa składająca się z sześciu wybranych Psalmów, jest jedną z najważniejszych części Jutrzni, wykonywaną przy wygaszonym oświetleniu świątyni i zamkniętych „Carskich Wrotach” . Następnie jest Psalm nr1 „Błażen muż” do muzyki obecnego na widowni Anatolija Kisielowa. W pięknym , bardzo modlitewnym i znakomicie wykonanym utworze pobrzmiewają jakby nuty podobnej modlitwy z Kijewo – Pieczerskiej Ławry. Wiele nut z „muzycznej tęczy”, stosownie do nazwy swojego zespołu, wyśpiewują następnie chórzyści z Podolska koło Moskwy. Troparion, będący prośbą i nadzieją na wstawiennictwo Matki Bożej, wykonują z właściwą sobie młodzieńczą żarliwością . Jedyny wybrany spośród kilkudziesięciu, koncert Dymitra Bortniańskiego brawurowo wykonali, znakomicie rozumiejący swoją dyrygentkę laureaci drugiej nagrody, studenci Uczelni muzycznej z Winnicy. Najlepszy chór amatorski „Dnipro” z Kijowa potwierdził swoją klasę, pięknie wykonując kompozycję współczesnego kompozytora Iwana Nebesnego i Priczastnyj stich „Radujtiesia prawiedni” z muzyką jednego z najwybitniejszych ukraińskich klasyków Maksyma Berezowskiego. Jedyny na tegorocznym Festiwalu męski chór „Ażuola klubas” z Wilna, prowadzony przez zasłużonego dyrygenta, wielokrotnego Laureata i Jurora „Hajnówki” Povilasa Gylisa, zajął pośród chórów amatorskich drugie miejsce. Na płycie wykonuje Psalm 102. Najlepszy chór dziecięcy „Kastalia” z Moskwy o nazwie podobnej nazwisku wybitnego rosyjskiego kompozytora Aleksandra Kastalskiego, ślicznie, z typowym dla dzieci zaangażowaniem wykonał Psalm 134. z Jego muzyką. Znakomici i najlepsi wśród uczelni muzycznych okazali się studenci Akademii Muzyki z Dniepropietrowska. Pod dyrekcją Julii Iwanowej – kompozytorki, absolwentki i pedagoga tej uczelni, prezentują arcyciekawą współczesną kompozycję. Znakomity chór i instrumentalista akompaniujący na dybuku – najstarszym ormiańskim instrumencie, odtworzył niepowtarzalny klimat bizantyjskiego chrztu. Ostatnie trzy utwory wykonuje najlepszy ex aequo zawodowy chór „Chreszczatik” z Kijowa. Pierwszy to czytany w Wielki Piątek Psalm 53. „Boże, wo Imia Twoje” z muzyką obecnego na sali Romualda Twardowskiego, następny – „Wielikoje sławosłowije” ap. Nikołajewa – Strumskiego – to śpiewana w czasie świątecznych Jutrzni modlitwa osnuta na Pieśni Aniołów, zwiastujących pasterzom narodzenie Chrystusa oraz tytułowy utwór płyty Psalm 27. „K Tiebie Gospodi wozzowu”. Z autorem muzyki tej modlitwy Artemijem Wedelem związana jest również prezentowana na okładce płyty Ikona. To Matka Boża Achtyrska, do której w najtrudniejszych chwilach swojego 41- letniego życia modlił się kompozytor. Znakomicie wykonywane pod kierownictwem Pawło Strucia utwory zostały entuzjastycznie przyjęte przez wypełnioną po brzegi salę Filharmonii. Publiczność huraganowymi oklaskami na stojąco wyrażała swój zachwyt po każdym utworze. Tak zareagowała również po finałowym Patriarszym „Mnogaja leta” wykonanym przez najlepsze sześć chórów tegorocznego festiwalu. Tym kilkusetosobowym zespołem dyrygował również znakomity Pawło Struć. Brawa, brawa, brawa….
Z życzeniem i nadzieją na duchowe i artystyczne przeżycia oraz wyrazami najwyższego szacunku
Mikołaj Buszko
Ladies and Gentlemen
I invite you to listen to the next disc released by the Orthodox Church Music Foundation in Hajnowka – the organizer of the International Orthodox Church Music Festival „Hajnowka” in Bialystok. It features performances with music of the singing soul performed during the Gala Concert by laureates of the 36th edition of the Festival, which took place on 24-28 May 2017. The disc opens with a beautiful monody by an Orthodox church choir from Minsk. The spiritual poem from XVII century, extolling Adam’s suffering following the exile from Eden written using the so-called kriuki, was deciphered by Palina Cyarencyeva and the excellent arrangement reflecting the spirit of the epoch was created by composer Volha Byeyshar, who sang with the choir.
The second piece, accompanied by a hurdy-gurdy, is presented by the Old Believers from Moscow’s Kazachiy Krug band. It is of particular note because it was preserved by the so-called Nekrasov Cossacks, who did not accept Orthodox Church reforms, fled persecution, and inhabited Turkey since XVII century.
Representatives of the Viktor Rovda – a great director and multiple Laureate and Juror of the Festival – Choir School from Baranavichy sang the music of their composers, (notably) including emigrant ones who have been overlooked until now. An example is the „Sviatyy Bozha” prayer, spoken three times as an opening to every Orthodox service, with music by Mykola Kulikovich-Shchahlov.
Another prayer – „Vzbrannoi Voyevodzye,” a VII century Akathist in honor of the Mother of God – is performed by a choir from Sopot that has returned to the Festival after over a decade and, under the excellent direction of Mariusz Mroz, was distinguished with third place among amateur secular choirs.
The next set of performers are the professional singers from Kaunas. The music for the prayer they performed was composed by Aleksandr Aleksandrov. Before the revolution, the creator and long-time director of the famous Red Army Choir — later Soviet Army Choir – had been an Orthodox Church choir director.
This year’s best parish choir became the choir from Rivne. Directed by pedagogues Nataliya and Volodymyr Ivanyuk, with participation from notable soloists, presents one of the oldest Christian prayers praising Christ, performed during Vespers, with music from their prominent countryman Artemiy Vedel. This composer, singer, and violinist, underappreciated and tragically affected by life, spent several years imprisoned within a mental hospital due to then-incumbent spiritual and secular authorities in Kiev. Born 250 years ago in Belarus, he is considered one of the most prominent Ukrainian composers.
Pieces by Ukrainian composers, including modern ones, are performed rather often during the festival. We present them in the next part of the concert, with one of them being the hymn „Dostoyno ye.” According to legend, this X century prayer was given to Mt. Atos monks by St. Gabriel, who carved its words into stone with his finger. The music for this prayer performed by musical academy students from Zhytomyr was created by prominent composer Lesya Dychko, who was present at the concert.
The next professional choir (the event that I initiated is the only competition in the world with participation from professional choirs) is the second place Laureate. Representatives of the ancient Belarusian city of Mohylev perform two pieces. The first one is also known as the „St. Simeon Kantyk,” with music attributed to the great Karol Szymanowski – the other, „Credo” from their native emigrant composer Mykola Ravyenskyy.
One of the two best professional choirs are the excellent soloists from Krasnoyarsk, directed by the excellent director and pedagogue Konstantin Yakobson. In their characteristic manner, Siberia’s representatives perform the toned and pleading „Shestopsalmiye” with music from Siergyush Rakhmaninov. This VII century prayer consisting of six select Psalms, is one of the most important parts of the Lauds, performed with the temple’s lights turned off and the Emperor’s Door closed.
Next comes Psalm No1, „Blazhen muzh,” set to the music of Anatoliy Kisyelov, who was present in the audience. The beautiful, incredibly prayer-like, and excellently performed piece seemingly contains notes from a similar prayer from the Kiev-Pechersk Lavra.
Many notes from the „musical rainbow,” accordingly to the name of their group, are then performed by choir singers from Podolsk, near Moscow. The Troparion, which is a request and a hope for intercession from the Mother of God, is performed with their inherent youthful zeal.
The only Dmytro Brtniansky concert , selected from among several dozen, was daringly performed by second place laureates who displayed an excellent understanding of their director – Vinnytsya Music Academy students.
The best amateur choir Dnipro confirmed its class with a beatiful performance of a composition by modern composer Ivan Nebesnyy and Prichastnyy stikh „Raduyetesya pravyedni” with music from one of the most prominent Ukrainian classicists Maksym Berezovskyy.
The only male choir during this year’s Festival, Azhuola Klubas from Vilnius, directed by Povilas Gylis, merited director and multiple Laureate and Juror of „Hajnowka,” took second place among amateur choirs. On the disc, it performs Psalm 102.
The best children’s choir Kastalia from Moscow, with a name similar to that of prominent Russian composer Aleksander Kastalskyy, gave a beautiful performance of Psalm 134 to his music, with engagement typical to children.
Dnipropetrovsk Music Academy students revealed themselves to be excellent and best among music academy choirs. Under the direction of Yuliya Ivanova – composer, graduate, and pedagogue from that academy – it performed an incredibly interesting composition. The excellent choir and the accompanying instrumentalist with a dybbuk – the oldest Ormian instrument – recreated an inimitable climate of a Byzantine baptism.The final three pieces are performed by the best ex aequo professional choir Khreshchatik from Kiev. The first one is Psalm 45, „Bozhe, vo Imya Tvoye,” read during Great Friday, set to the music of Romuald Twardowski, who was present in the hall. The next – „Vyelikoye Slavosloviye” by Nikolayev-Strumskiy – is a prayer sang during holiday Lauds and based on the Song of Angels announcing the birth of Christ to shepherds. And finally, the disc’s titular piece: Psalm 27 „K Tiebie Gospodi wozzowu.” The Icon presented on the disc’s cover is also connected to Artemiy Wedel — the composer of the music to this piece. It is the Mother of God of Akhtyrsk, which the composer prayed to during the hardest moments of the 41 years of his life. The excellent pieces under the direction of Pavlo Struts were enthusiastically received by the filled to the brim Philharmonic hall. Thunderous standing ovation expressed the public’s delight following every piece. This was also the reaction following the final, Patriarchal „Mnogaja leta” performed by the best six choirs of this year’s festival. This several hundred strong group was also directed by the excellent Pavlo Struts. Bravo, bravo, bravo…
Wishing and hoping for spiritual and artistic experiences and with expressions of highest respect
Mikołaj Buszko
Cena CD: 50 PLN
Kiedy w roku 2003 organizatorzy Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej zastanawiali się nad formą uczczenia 70-lecia urodzin Krzysztofa Pendereckiego – twórcy słynnej „Jutrzni” – sprawa wydawała się prosta: do dyspozycji wykonawców były dwa utwory Pieśń Cherubinów i Hymn ku czci św. Daniiła. Pierwszy z tych utworów przeznaczony na chór mieszany znalazł wykonawcę w Chórze Konserwatorium Moskiewskiego, a Hymn w połączonych Chórach tegoż Konserwatorium i gdańskiej „Scholi Gedanensis” wspartej przez Orkiestrę Filharmonii Podlaskiej prowadzonej przez Marcina Nałęcz-Niesiołowskiego. Wykonanie „Jutrzni” było wówczas poza zasięgiem możliwości Festiwalu. Nastąpiło ono dopiero w roku 2006, kiedy to w obecności Mistrza zabrzmiała „Jutrznia” najpierw w białostockiej katedrze, a miesiąc później w Smolnym Soborze w Sankt Petersburgu. W ten sposób Białystok stał się świadkiem wykonania całości dorobku Krzysztofa Pendereckiego w zakresie muzyki cerkiewnej. Stworzyło to pewien problem, kiedy po 10 latach, w roku 2013, zaczęły się przygotowania do uczczenia 80-lecia urodzin kompozytora. Zaistniała wówczas potrzeba znalezienia nieco innej formuły koncertu jubileuszowego, wzbogacenia go o nowe elementy, a przede wszystkim o zaprezentowanie jakiegoś nowego dzieła Mistrza. Mimo ogromu zobowiązań i napiętego kalendarza koncertowego Krzysztof Penderecki znalazł czas aby zadość uczynić oczekiwaniom organizatorów jego jubileuszowego koncertu.
„Iz głubiny wozzwach” na 3 chóry mieszane stało się spełnieniem tych oczekiwań. Pierwowzór łaciński („De profundis clamavi”) będący fragmentem „Siedmiu bram Jerozolimy” uległ tu określonym modyfikacjom spowodowanym koniecznością „wpasowania” języka cerkiewno-słowiańskiego w rytm i frazę łaciny. Praca ta wymagała ogromnego wysiłku i cierpliwości: do każdego z 12 głosów składających się na całość utworu należało podłożyć nowy tekst z jego całkowicie innym rozłożeniem akcentów, odmienną budową zdania itp. Zadanie to zostało wykonane w sposób błyskotliwy – w rezultacie tych zabiegów muzyka cerkiewna wzbogaciła się o nowe, wspaniałe dzieło, które na pewno stanie się obiektem zainteresowania wielu chórów specjalizujących się w wykonawstwie muzyki Kościoła Wschodniego.
Pozostała część koncertu zaprezentowana na jednej z płyt albumu, to wynik pomysłowości i inwencji Mikołaja Buszko, dyrektora festiwalu. Wiedząc jakim mirem i szacunkiem darzona jest twórczość Pendereckiego wśród twórców muzyki cerkiewnej, zwrócił się do nich z propozycją nadesłania na koncert jubileuszowy utworów, które zechcieliby zadedykować naszemu Mistrzowi. Odzew był natychmiastowy – na ręce dyrektora nadeszła spora ilość prac, które z uwzględnieniem „Iz głubiny wozzwach” wypełniły program koncertu jubileuszowego.
Odbył się on 22 maja 2013 roku w obecności dostojnego Jubilata, grona zaproszonych kompozytorów i licznie zgromadzonej publiczności. Chór Studentów Państwowego Konserwatorium im. N.A. Rimskiego-Korsakowa w St. Petersburgu pod dyrekcją Antona Maksimowa, będący wykonawcą jubileuszowego koncertu, zaprezentował dzieła interesujące, odmienne pod względem języka muzycznego, stylu i stosunku do tradycji.
Nowoczesna, operująca śmiałą harmonią „Mirna Jektienija” ukraińskiej kompozytorki Łesi Dyczko, zderzyła się tu z prostą, wywodzącą się z bizantyjskiej tradycji „Pieśnią Cherubinów” Siostry Julianny (Denisowej) działającej na Białorusi. O Łesi Dyczko wypada dodać, że będąc jedną z najważniejszych osobowości ukraińskiej muzyki, m.in. autorką wspaniałej „Liturgii św. Jana Chryzostoma”, jest wielką miłośniczką naszego festiwalu, pełniącą również obowiązki członka jego jury.
„Błażen muż” Anatolija Kisielowa, zasłużonego Działacza Sztuki Rosji, wystawia dobre świadectwo wiedzy i umiejętności tego autora. Utwór oparty na najlepszych wzorach rosyjskiej muzyki cerkiewnej, oznacza się bogactwem faktury, interesującą harmonią, doskonałą formą.
Nieco rozwlekła, ale na swój sposób interesująca „Pieśń Cherubinów” Piotra Jańczaka, młodego dyrygenta próbującego również swych sił na polu kompozycji, dobrze kontrastowała z utworem Kisielowa.
Zupełnie inny charakter miał utwór „Radujsia Bogorodice” Zapro Zaprowa, kompozytora macedońskiego, dyrygenta i profesora uniwersytetu w Skopje. W tej pięknej miniaturze, pełnej radosnego nastroju, widoczne są wpływy orientalne, którym przez wieki poddawana była muzyka Macedończyków. Jest to jeszcze jeden dowód na to, że muzyka cerkiewna czerpie inspirację z różnych źródeł, nieraz bardzo odległych od siebie.
Wpływów orientalnych nie odnajdujemy natomiast w muzyce Teodora Zgurianu, dyrygenta i profesora Akademii Muzyki i Tańca w Kiszyniowie. Jego „Crucifixus” na chór żeński nosi cechy muzyki awangardowej. Sploty głosów raz po raz tworzą tu dysonujące klastery, zauważalna jest „przestrzenność” brzmienia, powolne wybrzmiewanie akordów tworzące nastrój powagi i skupienia.
Do dawnej tradycji muzyki cerkiewnej, śpiewów klasztornych, nawiązuje Wiktor Stepurko, twórca oryginalny, który przed laty zachwycił nas przedziwnym utworem opiewającym piękno stworzenia świata. W jego „Kijewskim raspiewie” urzeka nas surowość brzmienia, prostota języka muzycznego.
W „Wospojtie Gospodiewi piesń nowu” podjąłem próbę nawiązania do wielkiej tradycji koncertu duchowego – formy uprawianej w drugiej połowie XVIII wieku przez takich tytanów muzyki cerkiewnej, jak Titow, Wedel, Bierezowski, a przede wszystkim Bortniański. Z czasem forma ta zanikła (przyczynił się do tego car Paweł I) i do tej pory nie znalazła chętnych do zmierzenia się z nią na nowo.
Biorąc na warsztat tekst Psalmu zdawałem sobie sprawę ze złożoności przedsięwzięcia. Ostatecznie powstało dzieło, które łączy w sobie elementy tradycji i nowoczesności – muzyka radosna przeplata się tu z ustępami przesiąkniętymi nastrojem mistycznej zadumy. Całość wieńczy radosne „Sława Otcu i Synu”.
Ostatnią pozycją Koncertu Inaugurującego XXXII MFMC pod hasłem „Krzysztofowi Pendereckiemu – współcześni kompozytorzy” była opisana wyżej kompozycja dostojnego Jubilata. „Iz głubiny wozzwach” urzekło słuchaczy powagą i głębią nastroju, mistrzostwem w operowaniu wielogłosową fakturą. Długotrwała owacja i gromkie „Mnogaje leta” zakończyły ten niezwykły wieczór.
Niniejszy album utrwala te wyjątkowe wydarzenia i daje nam możność wielokrotnego przeżycia ich na nowo.
Prof. Romuald Twardowski
Wypowiedzi kompozytorów:
Łesia Dyczko
„(…) Szanowni Państwo, dzień dzisiejszy jest dniem wielkim. Dniem radości i twórczości wybitnego kompozytora światowej sławy, kompozytora znanego i w Europie, i w Ameryce, i w Azji. Kompozytora dumy Polski – Krzysztofa Pendereckiego. Drogi Maestro, życzę Panu samych szczęśliwych, wielu twórczych lat w kosmosie, który nazywa się Muzyką. To najwyższy kosmos, to najwyższy byt twórczości na naszej Ziemi. Drogi Panie Penderecki, życzę Panu wielu szczęśliwych lat i mnogije, mnogije leta!”
Zapro Zaprow
„(…) Czyniąc nowe – potrzebna jest odwaga, która jest Bożym darem. A Boży Dar ma Maestro Penderecki. Życzę Mu wielu, wielu, wielu lat życia ziemskiego. Duchowe życie będzie wieczne. Mnogaja leta!”
Piotr Jańczak
„(…) Szanowni Państwo. Jest to dla mnie wielkie wyróżnienie, że w obecności tak znamienitej postaci jaką jest osoba profesora Krzysztofa Pendereckiego, wspaniałego kompozytora, pedagoga, dyrygenta, został wykonany mój utwór… Dziękuję Państwu. I chciałem jeszcze bardzo serdecznie podziękować wspaniałemu chórowi z Sankt Petersburga z Konserwatorium i Panu dyrygentowi Antonowi Maksimowowi za wspaniałe przygotowanie dzisiejszego koncertu.”
Anatolij Kisielow
„(…) Przyjechałem z Rosji, aby przekazać pozdrowienia od Ministerstwa Kultury Rosji, od Związku Kompozytorów Rosji, z których wielu – już nowe pokolenie – inspirowało się twórczością Krzysztofa Pendereckiego. Przed chwilą zabrzmiał mój utwór. Zadedykowałem go po prostu: Krzysztofowi Pendereckiemu – Geniuszowi polskiej i światowej muzyki. Anatolij Kisielow.”
Anton Maksimow
„(…) Szanowny Maestro Krzysztof Penderecki. Każdy z nas, każdy kto jest w tej sali, wszyscy wykonawcy i wszyscy ludzie mogą powiedzieć, że żyją na Ziemi w epoce Krzysztofa Pendereckiego.”
Krzysztof Penderecki
„Bardzo dziękuję moim kolegom, młodszym, za piękną muzykę, którą napisali. Wydaje mi się jednak, że muzyka wschodnia o wiele szybciej i lepiej się rozwija niż nasza zachodnia. Mówię oczywiście o muzyce sakralnej. Dziękuję bardzo Panu Dyrektorowi Buszko za zaproszenie mnie tutaj. Zawsze chętnie przyjeżdżam, zresztą od lat, i też nie jest przypadkiem, że piszę dużo muzyki cerkiewnej, ponieważ mój ojciec był z, to się nazywa teraz Zachodnia Ukraina, w każdym razie on mi wszczepił miłość do tej muzyki. Jak słyszałem teraz „Mnogaja leta” to sobie pomyślałem, jak to można porównać z naszym prostym „Sto lat”? No nie! To jest ładniejsze, to jest wspanialsze. Tak więc w przyszłości mam zamiar dalej pisać muzykę cerkiewną. Bardzo serdecznie dziękuję jeszcze raz i jak zostanę zaproszony, to wrócę tutaj na pewno. Dziękuję.”
…żeby Pan Profesor nie miał wątpliwości – Zapraszamy! – odpowiedział Dyrektor Festiwalu
Mikołaj Buszko
„Jeszcze raz serdecznie dziękuję kompozytorom. Dziękuję profesorowi Twardowskiemu, Łesi Dyczko, Anatolijowi Kisielowowi, Piotrowi Jańczakowi, Zapro Zaprowowi, Teodorowi Zgurianu, Matuszce Julianii, Annie Hawriłeć, Wiktorowi Stepurko i oczywiście profesorowi Pendereckiemu; Rektorowi St. Petersburskiego Konserwatorium i prof. Uspienskiemu oraz ich wspaniałemu Chórowi – wykonawcom koncertu – a także Antonowi Maksimowowi, tudzież Żannie Korotkiej, dzięki którym ten koncert się odbył. Dziękuję również Iwanowi Bogdanowowi i Akademickiemu Chórowi im. D. Bortniańskiego z Czernihowa za wykonanie kompozycji Anny Hawryłeć. Dziękuję serdecznie!”
In 2003, when the organizers of the International Festival of Orthodox Church Music were considering how to celebrate the 70th birthday of Krzysztof Penderecki — the composer of the famous „lutrznia” — the matter seemed simple. The performers had two pieces available: Song of the Cherubim or the Hymn to St. Daniel. The first of these pieces, intended for a mixed choir, found its performer in the form of the Moscow Conservatory Choir, while the Hymn was performed by the join Choirs of the aforementioned Conservatory and Gdansk’s „Scholi Gendanensis,” supported by the Podlaschian Philharmonic Orchestra directed by Marcin Nałęcz-Niesiołowski. At the time, performing the „lutrznia” was beyond the means of the Festival. It did not occur until 2006, when, in the presence of the master, the „lutrznia” was heard first in the Białystok cathedral and a month later in Smolny Convent in St. Petersburg. In this manner, Białystok bore witness to the performance of all of Krzysztof Penderecki’s work encompassing the field of church music. This created a certain problem when, 10 years later, in 2013, preparations began to celebrate the composer’s 80th birthday. Back then, a need emerged to find a somewhat different formula for the jubilee concert, to enrich it with new elements, and first and foremost to present a new piece by the Master. Despite innumerable commitments and a tight concert calendar, Krzysztof Penderecki found the time to fulfill the expectations of his jubilee concert’s organizers.
„Iz głubiny wozzwach” for three mixed choirs became the fulfillment of these expectations. The Latin model („De profundis clamavi”), being a fragment of the „Seven Gates of Jerusalem” Symphony, underwent certain modifications caused by the need to „fit” the Church Slavonic language into the Latin rhythm and phase. This work required great effort and patience — each of the 12 voices making up the piece needed a new text, with its completely different distribution of accents, differing syntax, etc. This task was completed in a brilliant manner — as a result of this treatment, Orthodox Church music was enriched with a new, wonderful work, which will certainly become an object of interest for many choirs specializing in performing Eastern Orthodox Church music.
The remainder of the concert, presented on one of the album’s discs, is a result of the ingenuity and inventiveness of the festival’s director Mikołaj Buszko. Knowing the regard and respect Penderecki’s work evokes among composers of Orthodox Church music, he turned to them with an offer of providing the festival with pieces that they would like to dedicate to our Master. The response was immediate — the director received a large number of works that, along with „Iz głubiny wozzwach,” filled out the jubilee concert’s program.
The concert took place on 22 May 2013, in the presence of the dignified Jubilant, a group of invited composers and a numerous public. The N.A. Rimsky-Korsakov Saint Petersburg State Conservatory Choir directed by Anton Maksimov, which performed the jubilee concert, presented pieces that were interesting and varied in musical language, style and approach to tradition.
Boldly operating with its harmony and modern „Mirna Jektienija” by Ukrainian composer Lesya Dychko, clashed with the simple „Song of the Cherubim” based on Byzantium tradition, created by Sister Julianna (Denisova) working in Belarus. It behooves to mention that Lesya Dychko, one of the most important figures in Ukrainian music and author of, among others, the excellent „Liturgy of St. John Chrysostom,” is a great aficionado of our festival and also serves as a member of its jury.
„Błażen muż” by Anatoly Kiselev, an Honored Artist of Russia, bears good testament to this author’s knowledge and skills. The piece is based on the best patters of Russian Orthodox Church music and denotes itself with richness of texture, interesting harmony and excellent form.
The somewhat lengthy, but in its own way interesting „Song of the Cherubim” by Piotr Jańczak, a young conductor testing his skills in the field of composing, made a good contrast to Kiselev’s piece.
„Radujsia Bogorodice,” a piece by Zapro Zaprov, Macedonian composer, conductor and professor of Ss. Cyril and Methodius University in Skopje, had an entirely different character. This beautiful miniature, full of joyous mood, contains visible oriental influences that Macedonian music was subject to for centuries. This is yet more proof that Orthodox Church music draws inspiration from various sources, which are frequently very different from one another.
On the other hand, we find no oriental influences in the music of Teodor Zgureanu, conductor and professor of the Academy of Music, Theater and Dance in Kishinev. His „Crucifixus” for a female choir bears the traits of avant-garde music. The weaving voices frequently create dissonant clusters; one can notice the sound’s „expanse” and the slow tonality of chords, which create a serious, focused atmosphere.
Viktor Stepurko, an original composer who years ago entranced us with an uncanny piece celebrating the beauty of world’s creation, harkens back to the old tradition of Orthodox Church music and cloister songs. His „Kyivskyy raspyev” captivates us with its austerity and simplicity of the musical language.
In „Wospojtie Gospodiewi Piesn nowu,” I attempted to hearken back to the great tradition of a spiritual concert — a form practiced in the second half of the 18th century by such titans of Orthodox Church music as Vasily Titov, Wedel, Maxim Berezovsky and, first and foremost, Dmitry Bortniansky. With time, this form faded away (the process was aided by Paul I of Russia) and so far has not found anyone willing to square off against it.
I was aware of the complexity of the task when I began working with the Psalm’s text. In the end, I created a piece that combines elements of tradition and modernity — joyous music intertwined with passages soaked in the atmosphere of mystic pensiveness. The entire thing is crowned with a joyous „Sława Otcu I Synu.”
The esteemed Jubilee’s composition described above was the last performance of the 32nd International Festival of Orthodox Music Inaugural Concert under the motto „Modern composers — for Krzysztof Penderecki.” „Iz głubiny wozzwach” enthralled listeners with the somberness and depth of its mood, as well as the mastery in operating with its multi-voiced texture. A lasting ovation and booming „Mnogaje leta” brought an end to this incredible evening.
This album preserves these exceptional events and allows us the possibility of reliving them multiple times.
Prof. Romuald Twardowski
Translation: Igor Maksymiuk
DA WOSKRIESNIET BOH
XXXII Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej
„Hajnówka 2013” w Białymstoku Cena CD: 40 PLN
Szanowni Państwo,
Serdecznie zapraszam do wysłuchania muzyki cerkiewnej wykonanej przez najlepsze chóry uczestniczące w XXXII edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2013” trwającego w dniach 22-26 maja 2013 w Białymstoku. Płyta nosi paschalny tytuł „Da woskriesniet Boh”. Rozpoczynamy ją od przekazania świątecznej atmosfery panującej w prawosławnych świątyniach w momencie zwiastującym Zmartwychwstanie Chrystusa. Wśród bicia dzwonów, na pozdrowienie kapłana: „Christos woskriesie”, odpowiadają wierni, a zaraz potem chóry. Na płycie radosna nowina potwierdzona zostaje wielokrotnie w języku greckim przez Chłopięcy Chór Kijowskiego Konserwatorium, po słowiańsku przez najmłodszych wykonawców z dziecięcego estońskiego chóru „Raduga” z Tallina, a zaraz potem, pięknym gruzińskim Troparionem, przez najlepszy wśród uczelni muzycznych chór z Nikołajewa na Ukrainie. Świątecznej całości dopełniają tytułowym koncertem – Psalmem 67 Dymitra Bortniańskiego — Chórzyści Soboru Św. Apostoła Andrzeja z Kaliningradu. Wraz z chórem Parafii Prawosławnej z Rostowa zdobyli oni ex equo I nagrodę wśród chórów parafialnych. Po wielkanocnym wstępie proponujemy wysłuchanie kilku modlitw wielkopostnych. Modlitwę z Monasteru Optina Pustyń „Dnieś wysyt na drewi” opiewającą mękę Pańską, śpiewaną podczas czytania Ewangelii w Wielki Czwartek, wykonują śpiewacy Cerkwi Uspeńskiej w Warszawie. Po niej chórzyści ze szkoły muzycznej w Mieżdurieczeńsku na Syberii wykonują, będący hymnem maryjnym, utwór Aleksandra Archangielskiego. Popularną modlitwę „Kantyk Św. Symeona”, wykonywaną w czasie Wieczerni, ciekawie interpretuje solista diakon Rostislaw Baszczuk z chórem „Eleos” ze słynngo Ostroga na Wołyniu. Każdego roku w festiwalowym konkursie prezentowane są utwory białoruskiej kompozytorki i dyrygentki (laureatki naszego Festiwalu) Iriny Denisowej. Znakomita kompozytorka, jako Matka Julianija, od kilku lat niesie posługę w jednym z mińskich monasterów. Jej „Wo carstwii twojem” będące trzecią Antyfoną, wykonywaną na początku Liturgii, radośnie prezentuje na płycie białostocki chór katedralny „Carmen”, zaś modlitwę następną, oddając jej wielkopostny charakter, wykonują rodaczki kompozytorki, młodziutkie solistki Ela Angor i Marta Wodzianowa z chórem Muzycznego Koledżu w Lidzie. Kolejną Antyfonę 4. głasa (tonu), śpiewaną w czasie Jutrzni, wykonują modlitewnie ich koleżanki z Muzycznego Koledżu w Grodnie. Wielce czczonym przez prawosławnych świętym obrazem jest IX – wieczna Ikona Matki Bożej Iwierskiej ze Świętej Góry Atos. Jej kopia znajduje się w Żeńskim Monasterze w Grabarce na Podlasiu. Uwielbienie ikonie wyrażało wielu kompozytorów różnych epok. Wśród nich znakomity współczesny rosyjski kompozytor, wiolonczelista i dyrygent z Petersburga — niestety, nieżyjący już – Jurij Falik. Jego muzyczną adorację — Troparion — prezentuje na płycie Chór „Baltika” ze Szkoły Muzycznej z sąsiadującego z Petersburgiem Sosnowego Boru. Podobnie jak w przypadku wspomnianej uprzednio Iriny Denisowej z Białorusi, chóry z Mołdawii prezentują utwory swojego wybitnego kompozytora, pedagoga i dyrygenta Tedora Zgurianu. Jego ”Aliłuia” z wielkim przejęciem wykonują dzieci z Liceum Muzycznego z Kiszyniowa. Festiwalowy obyczaj prezentacji dzieł swoich narodowych kompozytorów kontynuuje na płycie dziecięcy chór „Zorinka” z Ternopola. Zdobywca I nagrody (razem z chórem z Kijowa — rozpoczynającym nagranie) wśród chórów dziecięcych wykonuje „Chieruwimskuju pieśn” swojego wielkiego ziomka, pedagoga, dyrygenta i kompozytora Aleksandra Koszyca, zmarłego w Kanadzie 70 lat temu. Tak, jak poprzednie, tegoroczny Festiwal jest miejscem łączącym wiele pokoleń: od dzieci po ludzi w wieku dojrzałym. Przykładem niech będą „Słowiki 60” — znakomici muzycznie byli śpiewacy chłopięcych „Słowików” ze Szczecina. Dostojnie wykonują oni modlitwę „Otcze nasz” z muzyką N. Kiedrowa, będącego symbolem rosyjskiej muzycznej kultury emigracyjnej. Każdego roku chóry prezentują utwory wybitnego polskiego kompozytora, związanego z Festiwalem od ponad 30 lat Romualda Twardowskiego. Jego modlitwę do Bogurodzicy „Carice moja” z solistką Małgorzatą Trojanowską wykonuje najlepszy amatorski zespół — Chór Komendy Wojewódzkiej Policji z Białegostoku, prowadzony przez wielokrotną laureatkę festiwalu Wiolettę Miłkowską. Po tym utworze proponujemy wysłuchanie kolejnej modlitwy wielkanocnej. Troparion zmartwychwstania z Utreńji „Błagosłowien jesi Gospodi” śpiewa Chór Parafii Prawosławnej pw. Św. Jerzego z Rostowa. Drugim chórem z Białegostoku był zespół śpiewaków „QuattroVoce” — zdobywca wyróżnienia wśród profesjonalistów. W ich wykonaniu na płycie zabrzmi bożonarodzeniowy koncert „Sława wo wysznich Bohu”. Do grona wielkich przyjaciół „Festiwalu śpiewającej duszy” zaliczamy od lat Łesię Dyczko, ukraińską, kompozytorkę, która jako pierwsza po rewolucji kobieta na Ukrainie odważyła się tworzyć muzykę cerkiewną. Modlitwę „Otcze nasz” z Jej muzyką śpiewa Chór Uczelni Muzycznej z Nikołajewa. Po raz pierwszy na Festiwalu gościmy przedstawicieli mołdawskiego Naddniestrza. Kulturę chóralną tej ziemi znakomicie zaprezentował Państwowy Chór Naddniestrzański z Tiraspola po dyrekcją Tatiany Twierdochleb. Psalm 102 „Blagosłowi dusze moja Gospoda” — radosne przygotowanie do Liturgii — wykonuje z chórem solistka, córka dyrygentki Anastasija, a zaraz potem wielkopostną pieśń „Kamo pojdu ot lica Twojego” sam chór. Chóralnym matecznikiem na Ukrainie jest starożytny Czernihow. W tym roku festiwalowa publiczność miała sposobność wysłuchać Chór im. D. Bortniańskiego. Prowadzony przez Iwana Bogdanowa, młodego i zdolnego dyrygenta, zachwycił publiczność i Jury, które przyznało mu II miejsce wśród chórów zawodowych. Chór znakomicie radzi sobie zarówno z muzyką XVII wieku – fragmentem Liturgii kijowskiej N. Dileckiego (1630-1680), jak i ze skomponowaną przez I. Strawińskiego w 1932 r. muzyką do „Wieruju”. Ostatnim wykonawcą, którego przedstawiamy, jest najlepszy w kategorii chórów zawodowych Chór Państwowej Filharmonii w Kostromie (Rosja) pod dyr. Aleksieja Mielkowa. Tytuł pierwszego utworu w ich wykonaniu — „Tiebie pojem” — to credo i istota naszego festiwalu. Następną jest kompozycja doskonałego i popularnego, rosyjskiego kompozytora Metropolity Hiłariona z Moskwy. „Błażenny” to fragment z Jego Liturgii, a także z „Pasji wg. Św. Mateusza”. „Pasja” – wykonana po raz pierwszy w Polsce podczas tegorocznego Festiwalu przez artystów „Grodnieńskiej Kapełły” (Białoruś) – została entuzjastycznie i serdecznie przyjęta przez publiczność. Swój dzień w tegorocznej imprezie miał również obchodzący w tym roku jubileusz 80-lecia Patron Artystyczny Festiwalu Krzysztof Penderecki. W obecności dostojnego Jubilata na Koncercie Inauguracyjnym zabrzmiały wykonane przez Chór Konserwatorium z St. Petersburga specjalnie na tę okazję stworzone utwory uczestniczących osobiście w tej uroczystości kompozytorów z Białorusi, Macedonii, Mołdawii, Rosji, Ukrainy i Polski, a także najnowszy utwór K. Pendereckiego. Na płycie znajduje się też skomponowane przez Niego w 1985 r. dla M. Roztropowicza z okazji Jego 60. urodzin „Chieruwimskaja pieśń” w wykonaniu Filharmoników z Kostromy. Chór ten podzielony na 2 wykonuje również ostatnią pozycję „Wsiemirnuju sławu” — wspaniałe dzieło napisane na dwa chóry przez Wasilija Titowa, mistrza ponad 100 duchowych koncertów tworzonych nawet na 24 głosy. Utwór ten, jak twierdzi wielu znawców, przez wieleset lat był hymnem rosyjskiego oręża. Dogmatyk ten śpiewali także ruscy rycerze Wielkiego Księstwa Litewskiego w bitwie pod Grunwaldem. Festiwalowy Koncert Galowy i nagranie kończą trzy ostatnie chóry wykonując wspólnie pod dyr. Aleksieja Mielkowa pieśń — życzenie „Mnogaja leta”. Najdostojniejsze z dostojnych, bo „Patriarsze”. Z nadzieją, że zaproponowane przeze mnie utwory spodobają się Państwu, dołączam się do tych życzeń. Mikołaj Buszko
Ladies and Gentlemen,
You are cordially invited to listen to orthodox church music performed by the best choirs participating in the XXXII edition of the International Festival of Orthodox Church Music „Hajnówka 2013,” which took place on 22-26 May, 2013 in the city of Białystok. The disc bears the paschal title „Da woskriesniet Boh.” It begins by communicating the holiday atmosphere reigning in orthodox temples during the moment that heralds the Resurrection of Jesus. Among the tolling of bells, the priest’s greeting of „Christos woskriesie” is answered by the faithful. Immediately followed by the choirs. On the disc, the joyous message is confirmed multiple times in Greek by the Boys Choir of Kiev Conservatory, in Slavonic by the youngest performers from the children’s Estonian choir „Raduga” from Tallinn, and immediately afterwards in a beautiful Georgian troparion by the best among musical academies — the choir from Nikolayev in Ukraine. The holiday is completed with the titular concert — Dmitry Bortniansky’s Psalm 67 — performed by the Kaliningrad Sobor of St. Apostle Andrew Choir. It, along with the Orthodox Parish from Rostov, has won ex equo first place among church choirs. After the Easter-themed introduction, we offer that you listen to several Great Fast prayers. The Optina Monastery prayer „Dnies’ wysyt na drewi,” which describes the Lord’s suffering and is sang while reading from the Gospel on Holy Thursday, is performed by singers from the Warsaw Uspieńska Orthodox Church, who are followed by the Mezhdurechensk musical school choir from Siberia performing a Marian hymn written by Aleksander Archangel. A soloist deacon Rostislav Bashchuk performing along with the „Eleos” choir hailing from Ostroh — offers an interesting interpretation of the popular „Canticle of Simeon” prayer. Every year, the festival’s competition presents the works of a Belarusian composer and conductor (a laureate of our festival), Irina Denisova. An excellent composer, for several years now she has followed her calling in one of the Minsk monasteries as Mother Juliana. Her „Wo carstwii twojem,” which is the third Antiphon performed at the start of the Liturgy is given a joyful presentation on the disc by the „Carmen” Choir of the Białystok Cathedral, while the next prayer is performed in keeping with its Great Fast character by the composer’s compatriots, youthful soloists Ela Angor and Marta Vodzyanova, along with the Musical College Choir from Lida. The next Anthiphon of the 4th glas (tone), sang during the Lauds is performed as a prayer by their colleagues from the Musical College in Grodno. Panagia Portaitissa from Mount Athos is a 9th century icon well-known to and worshipped by Orthodox Christians. It’s copy has been present in the Grabarka Convent in Podlasie. Many composers across the epochs have expressed their adoration for that icon. Among them is the excellent Russian composer, violinist and conductor from Petersburg — the unfortunately deceased — Yuriy Falik. His musical adoration — the Troparion — is presented on the disc by the „Baltika” Choir of Sosnovy Bor near Petersburg. As with the aforementioned Irina Denisova from Belarus, many Moldavian choirs present the creations of their own prominent composer, pedagogue and conductor, Teodor Zgurianu. His „Aliłuia” is performed with great feeling by the children from the Kiszynów Musical School. The „Zorinka” children’s choir from Ternopol continues the festival tradition of presenting the works of their national composers. The winners of the 1st prize (along with the Kiev choir, which opens the recording) among children’s choirs perform „Chieruwimskuju pieśń” to the music of their great countryman, pedagogue, conductor and composer, Aleksander Koszyc, who passed away in Canada 70 years ago. Like the previous ones, this year’s festival is an event that brings together lovers of Orthodox Church music from across generations, starting with children and ending with people in advanced age. Let us take „Słowiki 60” — the „Słowiki” boys choir from Szczecin singers gave a musically excellent performance. They performed a dignified rendition of the „Otcze nasz” prayer, to the accompaniment of N. Kiedrov’s — the symbol of Russian emigrant musical culture — music. Every year choirs present the works of Romuald Twardowski, a prominent Polish composer who has been connected to the festival for over 30 years. His prayer to the Mother of God, „Carice moja,” is performed by the best amateur group — the Białystok District Police Headquarters Choir conducted by the festival’s multiple laureate Wioletta Miłkowska — alongside soloist Małgorzata Trojanowska. After their performance, we recommend listening to another Easter prayer. The Orthodox Parish under the calling of St. George choir from Rostov sings the Matins Resurrection Troparion. The „QuattroVoce” group is the second choir from Białystok — it gains accolades from among professionals. On the disc they perform the Christmas concert „Sława wo wysznich Bohu.” For years now, we have counted Lesia Dychko — the first woman in Ukraine to dare compose church music after the revolution — among the friends of the „Singing Soul Festival.” The Musical School Choir from Nikolayev sings the „Otcze nasz” prayer set to her music. For the first time ever, the Festival hosts representatives from the Moldavian Transnistria. The Transnistrian National Choir from Tyraspol, directed by Tatiana Twierdochleb, gives an excellent presentation of that region’s choir culture. An excellent soloist and the conductor’s daughter Anastasija performs Psalm 102 „Blagosłowi dusze moja Gospoda” — a joyous preparation for the Liturgy — along with the choir; moments later, the choir performs the Great Fast song „Kamo pojdu ot lica Twojego” on its own. The ancient city of Chernihov is undoubtedly the birthplace of choirs in Ukraine. This year, the festival’s audience had the opportunity to listen to the D. Bortnansky Choir, named after their great compatriot. Led by Ivan Bogdanov, a young and talented conductor, the choir delighted the audience and the jury, which awarded it with 2nd place among professional choirs. The choir has a splendid handle on both 17th century music — a fragment of the Kiev Liturgy by N. Dyletsky (1630-1680) — and music composed for the „Wieruju” prayer by I. Stravinsky in 1932. The final performer we are presenting is the best in the professional choirs category: The National Philharmonic Choir in Kostroma (Russia), directed by Aleksey Melkov. The title of the first composition performed by them — „Tiebie pojem” — is the credo and essence of our festival. It is followed by the composition of an excellent and lately popular Russian composer, Metropolitan Hilarion from Russia. „Błażenny” is a fragment from his Liturgy, as well as from „Passion by St. Mateusz.” „The passion” — performed for the first time in Poland during this year’s Festival by the artists of the „Grodno Kapelle” (Belarus) was given an enthusiastic and warm welcome by the audience. The festival’s Artistic Patron Krzysztof Penderecki, celebrating his 80th birthday this year, was also given his day during this year’s event. During the Inaugural Concert attended by the distinguished Jubilat, one could hear songs created specifically for this celebration by composers from Belarus, Macedonia, Moldavia, Russia, Ukraine and Poland, as well as the newest composition by K. Penderecki, all performed by the St. Petersburg Conservatory Choir. The disc also contains his 1985 composition for M. Roztropovych in celebration of his 60th birthday — „Chieruwimskaja pieśń” performed by the Philharmonics from Kostroma. This choir, divided into two, also performs the last item, „Wsiemirnuju sławu” — a splendid creation written for two choirs by Vasily Titov, the author of over 100 spiritual concerts written for up to 24 voices. According to many experts, this piece spent many centuries as the Russian army’s hymn. This dogmatist was also sung by Ruthenian knights of the Grand Duchy of Lithuania during the Battle of Grunwald. Both the Festival Gala Concert and this recording end with the last three choirs, which jointly perform under the direction of conductor Aleksey Melkov the song/wish „Mnogaja leta.” The most eminent of them, because „Patriarchal.” With the hope that the performances offered by me will be to Your liking, I join in these wishes. Mikołaj Buszko Translation: Igor Maksymiuk
WOSPOJTIE GOSPODIEWI PIESŃ NOWU
XXXI Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej
„Hajnówka 2012” w Białymstoku
Cena CD: 40 PLN
Szanowni Państwo,
Płyta, którą oddajemy do wysłuchania, zawiera nagrania laureatów i uczestników XXXI Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2012”, który odbywał się w dniach 15-19 maja 2012 r. w Białymstoku. Tytuł CD „Wospojtie Gospodiewi piesń nowu” („Śpiewajmy Panu pieśń nową”) jest adekwatny do treści płyty, bowiem jak rzadko kiedy zawiera ona nowe kompozycje muzyki cerkiewnej, w tym utwory kompozytorów polskich z tytułowym koncertem płyty autorstwa Romualda Twardowskiego. Nagrania otwiera paschalny Troparion w wykonaniu przyszłych inżynierów Białorusi. Zaraz po Chórze Narodowego uniwersytetu Technicznego z Mińska, najmłodsi uczestnicy tegorocznej edycji, chłopcy z chóru „Academia Campanelli” z Kiszyniowa prowadzeni przez J. Gulpac z przejęciem wykonują modlitwę „Pater Noster” z muzyką wybitnego współczesnego kompozytora mołdawskiego T. Zgureanu, założyciela chóru. W klimat średniowiecznej ludowej muzyki cerkiewnej Rosji – Staroobrzędowców, którzy schronili się przed prześladowaniami na ziemiach obecnej Estonii, wprowadzają jej miłośniczki z zespołu „Supriadki” z Narvy. Ludową tradycję śpiewu, do tego w języku białoruskim, kontynuuje cerkiewny chór „Omofor” z wiejskiej parafii prawosławnej w Zasimowiczach oraz chór „Błahowist” z Kamieńca Podolskiego, wykonujący żarliwie i modlitewnie z tenorową partią solową popularną pieśń „Oj zijszła zoria”, traktującą o cudownym ocaleniu przed tatarsko-turecką nawałą słynnego Monasteru w Poczajewie. Ludowy nurt zamyka na płycie, wykonując radośnie mołdawską kolędę Dziecięcy Metropolitarny Chór z Kiszyniowa. Prowadzony znakomicie przez dyrygentkę F. Burlac zdobył II nagrodę w kategorii chórów parafialnych. Wyjątkowy klimat zapewniły tegorocznemu Festiwalowi chóry męskie. Pierwszy na płycie to do niedawna chłopięcy, a obecnie męski Chór „Lira” z Warszawy, wykonujący ekspresyjnie, stosownie do tytułu, modlitwę „Radujtiesia prawiednii”. Zaraz po „Lirze” na płycie usłyszymy modlitwę „Dostojno jest” . Urocze uczennice z X Liceum Ogólnokształcącego w Białymstoku, prowadzone przez bardzo zdolną dyrygentkę kilku białostockich chórów A. Olszewską, znakomicie i w odpowiednim nastroju wykonały tę bizantyjską modlitwę. Jest ona tak popularna, że często uważana jest za melodię ludową, choć skomponował ją Bułgar Petar Dinev. Po nich prezentujemy dwie modlitwy w wykonaniu Serbskiego Chóru „Vila” z Prijedoru w Bośni i Hercegowinie. Chór i soliści prowadzeni przez A. Novakovića okazali się najlepszym chórem parafialnym, co potwierdziło bez żadnych wątpliwości międzynarodowe Jury . Wśród uczestników Festiwalu rzadko pojawiają się dyrygenci – kompozytorzy. Tym bardziej zapraszamy Państwa do wysłuchania kompozycji „Sława Otcu i Synu” w wykonaniu Męskiego Chóru z miasteczka Wyrzysk (k. Bydgoszczy). Chórzyści znakomicie zaśpiewali utwór swojego dyrygenta P. Jańczaka. Kompozycja „Wzydie Bog” N. Rimskiego – Korsakowa to bardzo rzadko wykonywana perełka muzyki cerkiewnej. Wspaniale zaśpiewali ją „Moskowskije piewczije” dyrygowani przez I. Miakiszewa. Pełni niepokoju oczekiwaliśmy, jak odbierze wykonanie swojego utworu „Swiatyj Boże” obecna na koncercie wybitna ukraińska kompozytorka Łesia Dyczko. Modlitwę tę wykonali chórzyści Koledżu im. Achremczyka ze stolicy Białorusi, a niepokój okazał się absolutnie nieuzasadniony – autorka była zachwycona. „Sława Prieswiatoj Trojce” to kolejna „Pieśń nowa” – hymn autorstwa współczesnego kompozytora rosyjskiego G. Świridowa, bardzo dobrze wykonany przez Chór „Daugava” – muzyczną wizytówkę Daugavpilsu na Łotwie, prowadzony przez laureata „Hajnówki” dyrygenta i kompozytora J. Ustinskovsa. W klimat modlitewności dalekiego Kaukazu wprowadza słuchaczy męski zespół „Didgori” ze stolicy Gruzji – Tbilisi. To kolejny gruziński chór odwiedzający nasz Festiwal dzięki życzliwości Pierwszej Damy Gruzji – prezydentowej Sandry Saakaszwilli. Znakomitą Dziecięcą Szkołę Chóralną Moskwy reprezentował na Festiwalu Chór „Wiesnianka”, wykonujący na płycie anonimową modlitwę „Kto ny razłuczit” . Fantastyczni młodzi wykonawcy kierowani przez L. Ałdakową okazali się najlepszym dziecięco-młodzieżowym chórem tegorocznej edycji. Specjalne wyróżnienie Jury za propagowanie muzyki cerkiewnej w Ziemi Świętej oraz ogromny aplauz publiczności uzyskała żeńska grupa prowadzonego przez I. Plotkina mieszanego Chóru „Musica Aeterna” z Jerozolimy. Na płycie z solistką K. Digilową, wykonują modlitwę „Sowiet priewiecznyj” z muzyką Czesnokowa. Ciekawie dobrany program konkursowy zaprezentował młodzieżowy Chór „Brevis” z Mińska na Białorusi, będący laureatem i „okrasą” wielu Festiwali. Chór ten, wykonujący na płycie „Modlitwę do Metropolity Wieniamina” (jednego z pierwszych kanonizowanych męczenników z okresu władzy radzieckiej) z muzyką rosyjskiego kompozytora J. Falika, został również naszym laureatem. Dotychczasowe sukcesy chóru o zasługa dyrygentki i pedagog S. Kuncewicz. Lepszymi od chóru „Brevis” w kategorii chórów amatorskich świeckich okazały się jedynie chóry akademickie Politechniki Warszawskiej i Uniwersytetu Wileńskiego. Zdobywcy I miejsc oraz nagród Ministra Kultury RP litewska „Pro musica” pod dyrekcją R. Gelgotiene przepięknie śpiewa modlitwę z muzyką klasyka S. Rachmaninowa, a kierowani przez D. Zimnickego studenci z Warszawy wykonują na płycie dwa nowe utwory: fragment „Pieśni Cherubinów” współczesnej białoruskiej kompozytorki I. Dienisowej – spełniającej obecnie posługę w Mińskim monasterze – również znakomitej dyrygentki i naszej Laureatki oraz prapremierę modlitwy „Nynie otpuszczajeszi” Romualda Twardowskiego. Ten jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów, w nawiązaniu do tradycji XVII – wiecznych koncertów, tym razem skomponował również koncert na chór mieszany. Trudu pierwszej publicznej prezentacji modlitwy „Wospojtie Gospodiewi piesń nowu ” (będącej tytułem płyty) w bardzo krótkim czasie podjął się prof. Voicu Enachescu z profesjonalnym chórem ”Preludiu” Narodowego Centrum Sztuki Rumunii. Ku zadowoleniu obecnego na koncercie kompozytora i publiczności sprawił się znakomicie. Kolejnym męskim zespołem, przedstawicielem kultury Kaukazu, był Chór Państwowej Filharmonii Północnej Osetii z Władykaukazu. Kilkudziesięcioma profesjonalistami, zdobywając drugie miejsce dla chóru i wyróżnienie dla siebie jako dyrygentki, kierowała O. Dżanajewa. Prezentowana na płycie i w programie konkursowym piękna, choć jakże inna od dotychczas wykonywanych na Festiwalu modlitw, to muzyka jednego z najstarszych Kościołów – Cerkwi Prawosławnej Osetii-Ałanii . Koncert Galowy i prezentowaną płytę kończy ukraiński Chór „Woskresinnia” z Iwano-Frankowska. Prezentowane dwie modlitwy , z solistami: basem – oktawistą W. Dutczakiem w pierwszej i kwintetem: I. Kuriliak, O. Jałowienko, N. Wiwczaruk, R. Rudnickim i W. Dutczakiem w drugiej, to przykład profesjonalizmu, artyzmu i młodości. Nic zatem dziwnego, że chór ten, kierowany przez 26 – letniego dyrygenta Wołodymira Rudnickiego, zdobył razem z wymienionym wcześniej rumuńskim Chórem ”Preludiu” pierwszą nagrodę w kategorii wykonawców profesjonalnych. W Finale Koncertu Galowego do chórzystów z Iwano-Frankowska dołączyli na scenie, występujący wcześniej Litwini, Gruzini, Rumuni i Osetyjczycy. Gratulowali i dziękowali wszystkim wykonując każdy swoje narodowe „Sto lat”. Zakończyli Ukraińcy życzeniem „Mnohaja lita”. Później były tylko brawa publiczności i nie kończące się owacje na stojąco. Pozostając z szacunkiem zapraszam do wysłuchania tej niezwykłej płyty. Mikołaj Buszko.
Ladies and Gentlemen,
We introduce the CD, which contains the recordings of the winners and participants of the XXXI International Festival of Orthodox Church Music, which lasted from 15th to 19th of May 2012 in Białystok. The title of the CD “Wospojtie Gospodiewi piesń nowu” is relevant to its content, because of the unique compositions including great works of polish composers, such as the title track “Wospojtie Gospodiewi piesń nowu” by Romuald Twardowski. The album starts with the Paschal Troparion in the implementation of future engineers from Belarus. After the Technical University Choir, the youngest participants this year, led by J. Gulpac – the Boys Choir „Academia Campanelli” from Chisinau are ardently performing the prayer, „Pater Noster” with music of the famous contemporary composer and the founder of the Choir T. Zgureanu from Moldova. In the atmosphere of medieval folk music of Orthodox Russia – Old Believers who had taken refuge from persecution in the lands of present Estonia, bring us its fancies – Choir „Supriadki” from Narva. Folk tradition of singing will be continued by the by the Belarusian Orthodox Choir “Omofor” from Zasimowiczi and the “Błahowist” from Kamieniec Podolski, earnestly and prayerfully performing, with tenor solo part, popular song “Oj zijszła zoria” , deals of the miraculous rescue from the Tatar and Turkish invasion on the famous monastery in Poczajew. The folk trend on the CD closes the Moldavian Metropolitan Children’s Choir from Chisinau, led superbly by the conductor F. Burlac with the cheerfully performed carol. The Choir won the II – nd prize in the category of parish choirs. The unique atmosphere of this year’s Festival ensure male choirs. First on the album is, until recently, a boy and now a male Choir „Lira” from Warsaw expressively, adequately to the, name, performing a prayer „Radujtiesia prawiednii”. After the “Lira” we will hear the prayer “Dostojno jest”. A group of nice young girls, from the X High School in Białystok, run by the capable conductor of the several choirs A. Olszewska, perfectly performed the Byzantine prayer. The composition is so popular that it is often considered a folk tune, although its composed by Bulgarian , Petar Dinev. Afterwards we present two prayers performed by the Serbian Choir “Vila” from Prijedor in Bosnia and Herzegovina. The Choir and its soloists led by A. Novaković turned out to be the best in the parish choirs category, which was confirmed beyond any doubt by the international Jury. Among the participants of the Festival rarely appears conductors-composers. The more we invite you to listen to the composition “Sława Otcu i Synu” by the Male Choir from Wyrzysk (near Bydgoszcz). The Choir splendidly performed a song of their conductor P. Jańczak. N. Rimski- Korsakov’s composition “Wzydie Bog” is a rarely performed gem of Orthodox Church Music. Brilliantly sang by “Moskowskije piewczije” conducted by I. Miakiszew. Anxious to receive the execution of the work of the present at the concert outstanding Ukrainian composer – Łesia Dyczko, the Choir of Achriemczyk College from the Capital of Belarus performed her composition “Swiatyj Boże”. Anxiety was absolutely unjustified and the author was delighted. “Sława Preswiatoj Trojce” is another “new song” – the anthem by the contemporary Russian composer G. Swiridow very well presented by the Choir “Daugava” – the music representative of Daugavpils in Latvia. Led by the winner of “Hajnówka” – conductor and composer J. Ustinskovs. The spiritual climate of the Caucasus is introduced by the Male Ensemble “Didgori” from the Capital of Georgia. “Didgori” are another artists from Georgia visiting us thanks to the kindness of the First Lady of Georgia – Sandra Saakaszwili. Choir “Wiesnianka” , greatly representing Russian choral standards performed an anonymous prayer “Kto ny razłuczit”. Fantastic young performers led by L. Ałdakowa turned out to be the best children and youth choir this year. Special Jury award for promoting the Orthodox Church music in the Holy Land, and a huge applause received the female team of the Mixed Choir „Musica Aeterna” from Jerusalem by I. Plotkin. They perform a prayer „Sowiet priewiecznyj” with music by the P. Chesnokov. Interestingly selected program was presented by the Choir „Brevis” from Minsk in Belarus, which is the winner and pride of many festivals. Choir performingthe prayer with the music of famous Russian composer J. Falik, was also our winner. The Choir often succeeds thanks to the conductor and teacher S. Kuncewicz. Better than „Brevis” in the category of secular amateur choirs were only the Academic Choir of Warsaw University of Technology and the Choir of the University of Vilnius. The winners of the first places and the prizes of the Minister of Culture of Lithuania „Pro Musica” conducted by R. Gelgotiene, beautifully sang a “Prayer to the Metropolitan Wieniamin” (one of the first canonized Martyrs from the Soviet period) with Rachmaninov’s classical music, and students from Warsaw directed by D. Zimnicki perform two new songs: the fragment of the „Pieśń Cherubinów” by contemporary Belarusian composer, staying today in Minsk Monastery – I. Denisova, being also an excellent conductor and our Winner and the world premiere of a prayer „Nynie otpuszczajeszi” by R. Twardowski. This is one of the greatest Polish composers and with reference to the tradition of the eighteenth century performances this time composed prayers also for mixed choirs. The first public presentation of the prayer, „Wospojtie Gospodiewi piesń nowu” (which as I mentioned previously, the title of the CD) in a very short time was made by a prof. V. Enachescu with a professional choir „Preludiu” of the Romania’s National Centre of Arts. To the delight of the composer and the audience their performance was amazing. Another male choir and also a representative of the culture of the Caucasus is the State Philharmonic Choir of North Ossetia in Vladikavkaz. Conducting a male professional choir O. Dżanajewa won the second prize for the choir and for herself as a conductor. Program presented on the competition was so beautiful but so different from the previously performed at the Festival prayers, it’s music of one of the oldest Orthodox Churches – Orthodox Church of Ossetia-Alania. Gala Concert presented at the disc ends with the Ukrainian choir „Woskresinnia” from Ivano-Frankivsk. Two prayers with the solo parts – bass – profondo W. Dutczak in the first one and the quintet: I. Kuriliak, O. Jałowienko, N. Wiwczaruk, R. Rudnicki and W. Dutczak – is an example of professionalism, artistry and youth. It is no wonder that the choir led by 26 year-old conductor Volodymyr Rudnicki earned ex aequo with previously mentioned Romanian choir „Preludiu” the first prize in the category of professional choirs. The Finale Gala Concert on the stage, the singers of the Ivano-Frankivsk occurring previously joined Lithuanians, Georgians, Romanians and Ossetians. Congratulated and thanked all the performance with their national „Happy Birthday”. Ukrainians finished wishes singing „Mnohaja Leta”. Later, there were only endless applause and a standing ovations. Staying with the respect I invite you once again to listen to this amazing album. Mikołaj Buszko
XXX Jubileuszowy Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2011” w Białymstoku
Cena CD: 40 PLN
Mam przyjemność przedstawić Państwu niezwykłe nagranie. Jest to nagranie z Koncertu Galowego wieńczącego XXX Jubileuszową edycję Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej – „Hajnówka 2011″ w Białymstoku. W festiwalowym konkursie w kategoriach chórów: parafialnych, amatorskich świeckich, dziecięcych, uczelni muzycznych i profesjonalnych, uczestniczyły w tym roku w większości dotychczasowi laureaci, a na płycie swoje utwory prezentują zwycięzcy tego konkursu – konkursów. Pośród wielu laureatów uczestniczył również chór „spinający” 30 lat imprezy. Mowa o Zespole Muzyki Cerkiewnej z Warszawy, który pod dyr. Ks. Jerzego Szurbaka, tak jak w czasie I Dni Muzyki Cerkiewnej -„Hajnówka 1982″, również po 30 latach uświetnił Koncert Galowy. Festiwal przez cały okres swojego istnienia odbywał się w okresie paschalnym, dlatego też zaraz po tradycyjnym – otwierającym dotychczasowe Festiwale i Koncerty Galowe hymnie „Gaude Mater Polonia” Zespół „Szurbaka” (bo tak jest popularnie nazywany) wykonał w językach greckim, łacińskim i słowiańskim modlitwę sławiącą zmartwychwstanie Chrystusa. Obchodzący w tym roku jubileusz 40 lecia Zespół, w czasie koncertu wykonał kilka innych utworów ale z powodów czasowych na płycie prezentujemy tylko jeden, znakomicie wykonaną modlitwę z muzyką A. Archangielskiego będącą symbolem i istotą muzyki cerkiewnej — „Głasom moim ko Gospodu wozwach” (Głosem moim wzywam cię do Pana). Następnie przed słuchaczami pojawił się Chór Politechniki Wrocławskiej, który kierowany przez Piotra Ferensowicza wygrał Festiwal w 1986 r. i zainaugurował następny. W Koncercie, chór prowadzony przez znakomitą dyrygentkę Małgorzatę Sapiechę – Muzioł zaśpiewał „Bogorodice Diewo radujsia”- bardzo często wykonywaną przez chóry modlitwę z radosną muzyką słynnego Estończyka A. Parta. Modlitwa ta, z muzyką innych kompozytorów w czasie tegorocznego Festiwalu była wykonywana wielokrotnie, dlatego też taki tytuł nadaliśmy omawianej Jubileuszowej płycie. Po kolejnym utworze „Wieruju” z muzyką P. Czajkowskiego wykonanym przejmująco i z iście mołdawskim temperamentem przez artystycznych reprezentantów Państwowej Akademii Muzyki z Kiszyniowa, a prowadzonych przez wielokrotną laureatkę naszego Festiwalu Ilonę Stepan, na scenie zjawiły się przedstawicielki jednego z najstarszych na świecie Kościołów. Parafialny Zespół „Sachmos” z Armenii wykonał bardzo stary anonimowy hymn Maryjny. Po nich pojawili się goście z północy. Wykonujący w języku szwedzkim „Modlitwę Św. Symeona” luterański Chór „Św. Sofia” ze Sztokholmu (najlepszy chór parafialny Festiwalu w 2003r.), to potwierdzenie tak ważnej dla organizatorów idei otwartości na wszystkich wykonawców bez względu na konfesję i narodowość. Kolejny raz na Festiwalu bardzo wdzięcznie zaprezentował się prowadzony przez S. Tarakanowa rosyjski dziecięcy Chór Państwowej Filharmonii w Rostowie nad Donem. Z typowym dla dzieci zaangażowaniem, z podziałem na 2 chóry zaśpiewali „Irmos” z Bożonarodzeniowego Kanonu. Drugie miejsce w kategorii chórów amatorskich zajął Żeński Chór „Elegia” z Mińska, który jako kolejny wykonawca zaśpiewał bardzo stary narodowy utwór „Wialikaje Biełaruskaje”. Piękną kompozycję M. Berezowskiego ze świetnie wykonaną przez młodego solistę G. Barbanoi partią solową prezentuje Chór Parafii Św. Dymitra z Kiszyniowa kierowany przez jego twórczynię i dyrygentkę Dianę Draguta. W kategorii chórów uczelni muzycznych najlepszym okazał się festiwalowy nowicjusz – Chór słynnej Moskiewskiej Akademii Muzyki im. Gniesinych. Kierujący chórem Dmitrij Oniegin przedstawił w konkursie bardzo ciekawy program. Znalazł się tam również prezentowany na płycie, a po raz pierwszy wykonany w Polsce utwór z prawosławnego nabożeństwa żałobnego „Płaczu i ridaju”, do którego muzykę skomponował żyjący w latach 1757 -1831, a odkrywany na nowo, polski kompozytor Józef Kozłowski, skąd inąd twórca wspaniałego Requiem na pogrzeb ostatniego Króla Rzeczypospolitej, a także pierwszego hymnu Rosji. To następny po S. Moniuszko, M. Rogowskim, K. Szymanowskim i K. Górskim przypomniany dzięki festiwalowi polski kompozytor tworzący również muzykę cerkiewną. Kolejny raz gościliśmy na festiwalu Ojca Aleksandra Kiedrowa z Paryża. Kontynuator wspaniałych tradycji swojego ojca i dziadka wystąpił tym razem z legendarnym paryskim Chórem Soboru Św. Aleksandra Newskiego. Międzynarodowe Jury, któremu po raz dwudziesty dziewiąty przewodniczył wybitny kompozytor Romuald Twardowski, uznało chór za najlepszy w kategorii chórów parafialnych razem z prezentowanym później chórem z Sortowały. W ich wykonaniu prezentujemy dwa utwory. Pierwszy to męskie wykonanie modlitwy „Razbojnika błagorazumnago” z muzyką urodzonego w podhajnowskiej wsi Dubiny absolwenta Warszawskiego Konser watorium, Eugeniusza Jewieca. Muzyk, dyrygent i kompozytor całe swoje dorosłe życie poświęcił muzyce, a w szczególności chóralistyce. Założył i prowadził na emigracji (Europa, Afryka) wiele chórów, w tym również wykonujący kompozycję chór paryski. Drugi utwór to „Prokimien”- fragment psalmu zapowiadający czytanie Pisma Świętego. Kompozycję swojego dziadka, Protodiakon A. Kiedrow wykonuje razem z pełnym mieszanym składem. Wśród dzieł prezentowanych na Festiwalu, bardzo rzadko wykonywane są kompozycje urodzonego w Symferopolu na Krymie amerykańskiego twórcy Borysa Ledkowskiego. Z tym większą przyjemnością prezentujemy fragmenty jego „Stichiry Paschi”. Znakomicie, radośnie, z pełnią ekspresji ale i doskonałym wyczuciem klimatu utworu, wykonują go filharmonicy z Symferopola prowadzeni przez zafascynowanego twórczością wielkiego rodaka – Władimira Nikolenko. Pierwszą część Koncertu Galowego zakończył po raz pierwszy uczestniczący w Festiwalu Chór Filharmonii w Jarosławiu. Pod dyrekcją Władimira Kontariewa, na co dzień wykładowcy Konserwatorium Moskiewskiego, pełni duchowości wykonali jedną z najważniejszych w liturgii prawosławnej modlitwę „Tiebie pojem” z muzyką A. Kastalskiego. Drugą część koncertu, bardzo nastrojowo (z zapalonymi świecami) anonimowym XII wiecznym hymnem „Pokłonicnije Christu” rozpoczęły prowadzone przez Swietłanę Wiesiełowską chórzystki Uniwersyteckiego Chóru „Lira” z Kiszyniowa. Piękne wykonanie (z burdonową nutą w tle) średniowiecznej monodii wprowadziło słuchaczy w nastrój bizantyjskiej modlitwy. Po chwili przed publicznością pojawili się reprezentanci jednego z najbardziej rozśpiewanego narodu, a zarazem przedstawiciele jednej z najstarszych Cerkwi. Męski parafialny Zespół „Nckrcsi” z Lagodekhi w Gruzji z właściwym sobie kaukaskim temperamentem zaprezentował modlitwę jeszcze starszą, bo z XII wieku. Twórcą, którego zasługi dla rozwoju polifonicznej muzyki cerkiewnej są nieocenione, a którego utwory były dotychczas wykonywane na Festiwalu najczęściej, jest bez wątpienia wielki kompozytor Dymitr Bortniański. Fragment jego wspaniałego i chociaż trudnego, to jednak chętnie wykonywanego utworu „Tiebie Boga chwalim”, śpiewa wspomniany już chór parafialny z Sortowały w rosyjskiej Karelii, przygotowany i prowadzony przez młodego, uzdolnionego dyrygenta o .Antonija Radina. Wśród festiwalowych uczestników najwdzięczniejszymi wykonawcami są zawsze dzieci. Dziecięcy Chór Radia i Telewizji Litwy i jego dyrygentka Regina Maleckaite zasługuje na uwagę szczególną. Litwa to kraj, gdzie muzyka cerkiewna nie jest nazbyt popularna, a zatem ileż trzeba pracy dyrygentki i entuzjazmu nie znających słowiańskiego języka dzieci, aby dojść do takich rezultatów? Młodzi goście z Wilna wykonują kompozycję Dobri Christowa. Po utworze bułgarskiego kompozytora (ucznia Antoniego Dworzaka) żyjącego i tworzącego na przełomie XIX i XX wieku, najlepszy chór amatorski świecki „Hajnówki 2007″, czyli Chór Politechniki Kijowskiej prowadzony od kilku lat przez doświadczonego dyrygenta Rusłana Bondara, zaprezentuje drugie na tej płycie wykonanie modlitwy „Bogorodice Diewo radujsia”. Tym razem z muzyką współczesnego rosyjskiego kompozytora Władimira Dowgania, pierwszego nauczyciela kompozycji równic znanego współczesnego kompozytora, a jednocześnie wysokiego dostojnika Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, Metropolity Iłariona (Grigorija Ałfiejewa). Po kompozycji współczesnej, ponownie uwadze Państwa polecamy modlitwę „Swietie tichij” nieznanego autora z XV wieku. Wykonał ją najlepszy w tym roku amatorski chór świecki, drugi nowicjusz wśród dotychczasowych laureatów Żeński Chór „Oriana” z Odessy, przygotowany i prowadzony przez Galinę Szpak. Tytuł najlepszego chóru dziecięcego Jubileuszowej edycji Festiwalu zdobyła „Lira” ze stolicy Białorusi. Dyrygowany przez Jelenę Lacapniewą wykona prześliczny hymn Maryjny „Utoli moja pieczali” do muzyki swojej rodaczki Iriny Denisowej. Znakomita kompozytorka jeszcze jako dyrygentka chóru została laureatką naszego Festiwalu. Przed kilku laty wstąpiła do monasteru, gdzie m.in. prowadzi również chór. Następny utwór to „Wielikoje Sławosłowije” (Wielka Doksologia). Wykonanie tego utworu wymaga naprawdę wielkiego chóralnego kunsztu. Znakomicie poradził sobie z tym Walentin Budilewski, który z Chórem Radia i Telewizji Mołdawii i solistą W. Kożokaru przepięknie wykonuje te modlitwę do muzyki wielkiego bułgarskiego kompozytora i dyrygenta Apostoła Nikołajewa Strumskiego. Plejadę znakomitych uczestników Jubileuszowego konkursu z bardzo ciekawym i różnorodnym programem zaszczycił Chór Radia i Telewizji Białorusi. Prowadzony przez wielkiego dyrygenta Wiktora Rowdo, był kilkakrotnie na Festiwalu bezkonkurencyjnym. Tym razem z chórem w odmłodzonym składzie przyjechał znakomicie zapowiadający się Paweł Szepielew, dyrygujący na co dzień również Chórem Lingwistycznego Uniwersytetu Białorusi, z którym na Festiwalu dwa lata temu okazał się najlepszym w swojej kategorii. W wykonaniu tego profesjonalnego zespołu prezentujemy dwa utwory. „Mahutny Boża”, to nieoficjalny religijny hymn Białorusi stworzony przez wielkich emigrantów, poetkę Natalię Arsieńjewą i kompozytora Mikołę Rawieńskiego. Drugi utwór to modlitwa „O Tiebie radujetsia” z muzyką specjalnie skomponowaną przez wielkiego przyjaciela Festiwalu Romualda Twardowskiego z okazji XXX lecia imprezy. Prapremiera utworu odbyła się w czasie Koncertu Inauguracyjnego, a wykonał ją Państwowy Chór Rosyjski im. A. Świesznikowa dyrygowany przez Borysa Tewlina, który tak jak i chór jest również naszym Laureatem. Koncert Galowy zakończył najlepszy bezapelacyjnie profesjonalny chór XXX lecia, Kameralny Chór Filharmonii w Astanie. Kazachscy artyści kierowani przez Jerżana Dautowa powtórzyli swój sukces sprzed 5 lat, kiedy to nikomu nieznani wygrali konkurs XXV lecia. Na płycie znakomicie prezentują dwa utwory: paraliturgiczną kompozycję S. Rachmaninowa „Pantielej celitiel” i modlitwę „Angieł wopijasze” z muzyką rosyjskiego kompozytora M. Musorgskiego. Rozentuzjazmowana publiczność nie chciała artystów wypuścić ze sceny. Bisując zostali. Na estradzie Filharmonii pojawił się piszący te słowa i zaprosił na scenę dwa ostatnio śpiewające chóry a także Gruzinów. „Na ich tle” podziękował wszystkim dotychczasowym wykonawcom i wszystkim ludziom dobrej woli za okazaną dotychczas pomoc. Do tych słów dołączyły się muzycznie chóry, w tym również ks. Szurbaka, co prezentujemy na niniejszej płycie w pozycji Finał. Później były tylko kwiaty i brawa, brawa, brawa. Do muzycznych podziękowań z życzeniami duchowych i artystycznych wrażeń przy słuchaniu nagrania, jeszcze raz dołącza się autor tekstu. Mikołaj Buszko – inicjator i organizator trzydziestu edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej – „Hajnówka”.
BŁAŻEN MUŻ XXIX Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej – „Hajnówka 2010” Cena CD: 40 PLN
Szanowni Państwo.
Serdecznie zapraszam na kolejne spotkanie z przepiękną muzyką cerkiewną w wykonaniu laureatów XXIX MFMC –„Hajnówka 2010” w Białymstoku, w czasie kończącego Festiwal Koncertu Galowego.
Koncert i nagranie rozpoczynamy piękną i najstarszą w tegorocznym Festiwalu pochodzącą z Syrii modlitwą „Hululo” wykonaną przez solistkę i śpiewaków profesjonalnego estońskiego Zespołu „Orthodox Singhers” z Tallina. Muzyczny klimat początków Chrześcijaństwa, ale bizantyjskim utworem „Dostojno jest” kontynuuje dziecięcy Chór parafialny z Kamieńca (Białoruś) wyróżniony za wieloletnie aktywne odradzanie muzyki cerkiewnej na wschodnich rubieżach Puszczy Białowieskiej. Taką samą modlitwą, ale z muzyką swojego współczesnego autora odpowiadają im równie młodzi koledzy z kijowskiego Chóru „Likrin”. Chór „Viva la musica” z Odessy w pełni ekspresji wykonujący utwór klasyka D. Bortniańskiego to zdobywca III nagrody wśród chórów amatorskich świeckich. Mołdawskie uczelnie muzyczne reprezentuje Chór Uniwersytetu Muzycznego w Bielcach, laureat równorzędnej co poprzednicy nagrody, ale w kategorii uczelni muzycznych. Na płycie prezentuje utwór współczesnego mołdawskiego kompozytora, chórmistrza i pedagoga obecnego na koncercie prof. T. Zgurianu. Kolejną modlitwę „Angieł wopijasze” z muzyką amerykańskiego kompozytora B. Ledkowskiego znakomicie, co potwierdzili międzynarodowi jurorzy, przyznając I nagrodę w kategorii chórów amatorskich świeckich, wykonuje białoruski stołeczny chór „Salutaris” prowadzony przez wielokrotną laureatkę naszego festiwalu, Olgę Janum. W klimat bałkańskiego sacrum wprowadza nas anonimową serbską modlitwą z XVII wieku Chór Akademii Muzycznej ze Wschodniego Sarajewa w Bośni i Hercegowinie. Znakomita wrocławska dyrygentka, dotychczasowa laureatka „Hajnówki” Agnieszka Franków-Żelazny występuje w koncercie dwukrotnie: z Chórem Filharmonii Wrocławskiej wykonując kompozycję S. Rachmaninowa „Chwalitie Imia Gospodnie” oraz w dalszej części koncertu z Chórem wrocławskich medyków – kompozycję P. Czesnokowa „Miłost mira”. Obydwa chóry (co warto podkreślić) choć reprezentują środowisko gdzie muzyka cerkiewna nie jest zbyt popularna, są zdobywcami drugich nagród w swoich kategoriach. Sankt Petersburg reprezentuje Chór Państwowego Koledżu Muzycznego . Młode, ale znakomite śpiewaczki świetnie prowadzone przez pedagoga, kompozytora i wokalistę Siergieja Jekimowa, które razem z Chórem (również żeńskim) Uniwersytetu w Belgradzie okazały się zwycięzcami w kategorii chórów uczelni muzycznych wykonają „Alleluja”- jedną z najpopularniejszych w światowej chóralistyce kompozycję R. Twardowskiego. Obecny na koncercie wybitny współczesny polski kompozytor orzekł, że było to jedno z najlepszych dotychczasowych wykonań tego utworu. Znaczącą i popularną modlitwę „Cariu niebiesnyj” z wyczuciem i swoistym uduchowieniem prezentują na płycie reprezentanci prężnego i specyficznego muzycznie środowiska dońskich Kozaków – Dońska Kapela Chóralna „Anastasija” pod dyrekcją prof. Siergieja Tarakanowa – wykładowcy Konserwatorium. Drugą część koncertu rozpoczął najlepszy chór parafialny tegorocznej edycji – Młodzieżowy Chór Parafii Św. Mikołaja z Kijowa wykonując utwór włoskiego kompozytora D. Sartiego ,,Radujtiesia ludije”, ustępując zaraz miejsca najlepszemu chórowi dziecięcemu – Chórowi Radia i Telewizji Litwy , który „od dziecięcego serca” wykonał modlitwę ”Chwalitie Imia Gospodnie”. Bardzo ważne w Liturgii prawosławnej modlitwy „Miłost mira” i „Tiebie pojem” z wyczuciem zaśpiewał wymieniony już Chór Akademii Medycznej z Wrocławia. Zaś klimat pełen zadumy i refleksji stworzyli kolejni uczestnicy koncertu. To młodziutkie wykonawczynie z Państwowego Koledżu Muzycznego w Grodnie prowadzone przez znakomitą dyrygentkę i pedagoga Łarisę Ikonnikową. Przepięknie i bardzo modlitewnie wykonały kompozycję współczesnej białoruskiej kompozytorki Ludmiły Szleg „Hymn ku czci Eufrasinii Połackiej” czczonej na Białorusi od stuleci, Świętej księżniczki i mniszki. Znakomity Akademicki Chór Uniwersytetu Warszawskiego zdobywając werdyktem międzynarodowego Jury I nagrodę potwierdził istniejącą opinię, że jest jednym z najlepszych akademickich chórów w Polsce. W czasie koncertu wykonał dwa utwory. Na płycie prezentujemy jeden, kompozycję P. Czesnokowa „Błażen muż”, którą razem z chórem wykonał wyróżniony przez Jury solista – Krzysztof Chalimoniuk. Znakomicie prowadzony przez prof. Darinkę Matić – Marowić wspomniany już Chór „Collegium Musicum” z Belgradu to laureat drugiej nagrody naszego Festiwalu w 2002 roku. Tym razem okazał się chórem najlepszym. Brawurowe wręcz wykonanie kompozycji „Wospojtie” serbskiego kompozytora Tajćewića, publiczność przyjęła entuzjastycznie.
Zanim zaproponujemy spotkanie ze zdobywcą pierwszej nagrody w kategorii chórów profesjonalnych, prosimy o wysłuchanie utworów muzyki cerkiewnej jednej z najstarszych w świecie Gruzińskiej Cerkwi Prawosławnej. Gruzińskie modlitwy wykona uczestniczący w Festiwalu z inicjatywy i dzięki pomocy Pierwszej Damy Gruzji, Sandry Roelofs, laureat nagrody specjalnej, Państwowy Męski Zespół Republiki Adżarskiej z Batumi. Ostatnim wykonawcą koncertu i płyty jest najlepszy profesjonalny chór tegorocznej edycji, Kijowska Męska Kapela Chóralna im. L. Rewuckiego pod dyr. Jurija Kuracza. Kilka znakomicie wykonanych przez chór i solistów przepięknych utworów, ze szczególnym wskazaniem muzyki Kijewo – Pieczerskiej Ławry, to moim zdaniem prawdziwa uczta duchowa i prezentacja sztuki chóralnej najwyższego lotu. Duchowość i artyzm ponownie wykonanej modlitwy „Błażen muż” skłania nas do nadania takiego tytułu całej płycie. Koncert i nagranie tradycyjnie kończy pieśń życzenie „Mnogaja leta”. Wykonał ją stworzony na scenie ad hoc wielki mieszany chór. Do męskiej Kapeli z Kijowa dołączyły śpiewaczki z Petersburga i Belgradu. Później były tylko ogromne owacje stojącej publiczności.
Życzę przyjemności w słuchaniu.
Mikołaj Buszko
PRIIDITIE POKŁONIMSIA
XXVIII Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej Hajnówka 2009
Cena CD: 40 PLN
Proponuję Państwu wysłuchanie najlepszych chórów uczestniczących w XXVIII edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej – „Hajnówka 2OO9″ trwającego w dniach 20-24 maja 2009 r. w Białymstoku. Kolejna edycja – poprzez udział kilkudziesięciu chórów z różnych środowisk Polski i Europy, potwierdziła znaczenie Festiwalu jako Muzycznego Forum Wschodu i Zachodu , a poprzez wykonawców różnych wyznań – formułę otwartości imprezy oraz uniwersalizm muzyki cerkiewnej. Od utworów Średniowiecza po kompozycje współczesne. Przykładem niech będzie początek płyty. Dwie modlitwy : króciutka, monasterska , anonimowa „Sława otcu..” oraz tytułowa „Priiditie pokłonimsia” z muzyką współczesnego rosyjskiego kompozytora G. Świridowa. Obie w pięknym wykonaniu Chóru „Polifonia” z Szaulaj na Litwie, któremu międzynarodowe Jury, kierowane przez wybitnego kompozytora Romualda Twardowskiego przyznało drugą nagrodę w kategorii chórów profesjonalnych. Na płycie śpiewają również najlepsze chóry z innych kategorii : parafialnych, amatorskich świeckich, uczelni muzycznych i dziecięcych .To właśnie zdobywcy drugiego miejsca w tej kategorii – chłopcy z białoruskiego Świetłogorska – wykonują na płycie modlitwę „Otcze nasz”. Po nich, w jednogłosowej modlitwie z burdonową nutą w tle, prezentują się najlepsi wykonawcy cerkiewni – bułgarscy emigranci – śpiewający w chórze swojej Cerkwi w Berlinie. Dalej zaś laureaci drugiego miejsca – chór cerkiewny z Bugulmy w rosyjskim Tatarstanie. Klimat modlitewności stworzony przez chóry na co dzień śpiewające w świątyniach , modlitwą „Zastupnice usierdnaja” znakomicie kontynuują białostoccy studenci z chóru Wyższej Szkoły Administracji Publicznej ( III miejsce ) oraz zdobywcy miejsca drugiego wśród chórów amatorskich świeckich – chórzyści z Jużnoukraińska na Ukrainie. Oprócz utworów liturgicznych, uczestnicy wykonują często bliskie swojemu sercu utwory paraliturgiczne. Przykładem tego jest kolejny – religijny hymn „Molitwa za Ukrainu”, przepięknie i z ogromnym zaangażowaniem wykonany przez dziewczęta z chóru „Wohnyk” z Kijowa. Chórzystki razem z dziećmi z Rostowa okazali się najlepszymi wykonawcami wśród chórów dziecięcych. Najlepszym chórem polskim wśród amatorskich świeckich, zdobywając drugą nagrodę okazał się krakowski chór „Educatus” prowadzony przez wybitnego dyrygenta i pedagoga (laureata „Hajnówki” sprzed lat) A. Korzeniowskiego. Na płycie wykonują „Pieśń Cherubinów” – P. Czajkowskiego. Równorzędną drugą nagrodę, ale w kategorii uczelni muzycznych, wyśpiewali muzycy z kraju gdzie muzyka cerkiewna nie jest zbyt popularna. „Schola Cantorum Budapestiensis” – bo o nim mowa , proponuje wykonaną z iście węgierskim temperamentem modlitwę „Świat, świat, świat” z muzyką rodzimego kompozytora Jonasa Bocsay’a. Następny utwór to pełnia ekspresji, serca i możliwości wykonawczych , wykazana w „Credo” P. Czajkowskiego przez białoruskich studentów z Mińskiego Uniwersytetu Lingwistycznego, którzy podzielili się pierwszą nagrodą ze znakomitymi Mołdawankami z Państwowego Uniwersytetu w Kiszyniowie. Utwór swojego nauczyciela prof. T. Zgurianu „Rastigniera” (Ukrzyżowanie) wykonany doskonale i bardzo nastrojowo w dniu Jego urodzin, usłyszymy w dalszej części płyty.
Zdaniem jurorki i honorowego gościa Festiwalu – Jubilatki – wybitnej kompozytorki Ukrainy – Łesi Diczko, była to najlepsza współczesna kompozycja wykonana w tegorocznym Festiwalu. Zadowolenia ( przy ogromnym aplauzie publiczności ) nie kryła również po wykonaniu przez Chór z Czernihowa (zdobywcy III nagrody wśród chórów profesjonalnych) swojej kompozycji „Sława Otcu i Synu”. Nagranie tego pięknego fragmentu wykonanej w Koncercie Inauguracyjnym „Liturgii uroczystej”, proponujemy jako kolejną pozycję. Zaraz po niej wspomniana już „Rastigniera”. Przykładem otwartości Festiwalu na rożne konfesje, są kolejne utwory wykonane przez Grekokatolików ze Słowacji (druga nagroda) oraz Chór Chrześcijan Baptystów z Białegostoku ( trzecia nagroda wśród chórów parafialnych) , który na płycie wykonał po polsku Psalm „Panie mój” A. Archangielskiego. Pełnią zaangażowania i wdzięku zachęca do „Chwalenia Pana” prowadzony przez dyrygenta wielu chórów i wykładowcę Konserwatorium w Rostowie prof. S. Tarakanowa – dziecięcy chór tej uczelni.
Jury wyróżniło również L. Kowalenko – dyrygentkę chóru „Jarosławna” (trzecie miejsce wśród uczelni muzycznych) z Kijowa oraz jego solistkę N. Kowtun. W ich wykonaniu proponujemy modlitwę „Da isprawitsia molitwa moja” P. Czesnokowa. Najlepszym bezsprzecznie chórem uczelni muzycznych był wykonujący dwa następne utwory , przygotowany przez wybitnego pedagoga i dyrygenta prof. W. Uspieńskiego, Studencki Chór St. Petersburskiego Konserwatorium. W czasie Festiwalu i Koncertu , chórem znakomicie dyrygował Jego uczeń – A. Maksimow. Mam nadzieję, że spodoba się Państwu również utwór wykonany przez rozpoczynający nagranie litewski chór „Polifonia”. Wymownymi są słowa kończące tę przepiękną modlitwę określające narodzonego Chrystusa jako „człowieka pokornego”. Zdobywcą pierwszej nagrody wśród chórów profesjonalnych, został chór stanowiący od lat czołówkę rosyjskiej chóralistyki – słynna Kapela Chóralna im. A. Jurłowa prowadzona przez G. Dmitriaka. Na płycie wykonują dwa utwory. Szczególną uwagę zwracam na „chóralny majstersztyk” – wielogłosowe wykonanie kompozycji W. Titowa (XVIII w) .
Podczas Festiwali popularyzujemy a czasami wręcz odkrywamy muzykę cerkiewną, tworzoną przez polskich kompozytorów. W tym roku polskim prawykonaniem utworu „Zriaszcze mia biezgłasna”, przypomnieliśmy europejskiej chóralistyce i międzynarodowej publiczności wybitnego kompozytora Konstantego Gorskiego. Mogliśmy to uczynić dzięki pomocy Grzegorza Seroczyńskiego – Konsula Generalnego RP w Charkowie, który „odkrył” zapomnianego nieco kompozytora żyjącego i tworzącego przez wiele lat w tym mieście. Życie i twórczość K. Gorskiego związana jest z Polską, Białorusią, Rosją i Ukrainą. Dlatego na Festiwalu utwór ten wykonały połączone chóry z tych krajów.
Tradycją „Hajnówki” zapoczątkowaną w 1982 roku jest kończenie Festiwalu pieśnią – życzeniem „Mnogaja leta”. Tak było i w tym roku. Do wykonujących utwór K. Gorskiego chórów z Czernihowa, Mińska i Petersburga dołączył ze swoją kapelą G. Dmitriak. Dyrygowany przez niego blisko 200 osobowy chór, przy ogromnym aplauzie stojącej publiczności zakończył tegoroczny Festiwal. Utworem tym kończymy również nagranie.
Mając nadzieję na duchową i artystyczną satysfakcję – wyrażam Państwu swój szacunek.
Mikołaj Buszko.
 |
TERŻESTWUJTIE DNIEŚ
XXVII Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej Hajnówka 2008
Cena CD: 40 PLN
|
|
|
|
|
|
 |
||
8. O PRIESŁADKIJ I WSIESZCZEDRYJ ISUSIE
11. CHWALTIE GOSPODA S NIEBIES
13. BŁAŻEN MUŻ BOJAJSIA GOSPODA
14. MOLITWA SWIASZCZENNOMUCZENIKU IOANNU
„NYNIE OTPUSZCZAJESZI”
XXVI Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej Hajnówka 2007 Cena CD: 40 PLN
Uwaga! Kliknięcie na utwór umożliwia odtworzenie fragmentu nagrania.
 |
„RADUJTIESIA LUDIJE”XXV Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej Hajnówka 2006 Cena CD: 40 PLN Uwaga! Kliknięcie na utwór umożliwia odtworzenie fragmentu nagrania. |
 „CHWALI DUSZE MOJA GOSPODA” XXIV Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej Hajnówka 2005 w Białymstoku Cena CD: 40 PLN |
|||
| Zawartość CD | |||
| 1 | UPALO IESO KRISTE | 4’45 |  |
| 2 | TRISWIATOJE | 2’05 | |
| 3 | WOSKRIESIENIJE TWOJE CHRISTIE SPASIE | 2’04 | |
4 WKUSITIE I WIDITIE2’33
5 TIEBIE POJEM 2’32
6 OTCZE NASZ 1’56
7 DOSTOJNO JEST’1’57
8 JEDINORODNYJ SYNIE 1’46
9 DOSTOJNO JEST’1’03
10 BŁAŻEN MUŻ 2’34
11 OORAKH LER3’08
12 ATARIFU LERABBI2’15
13 HOSPODI POMIŁUJ1’43
14 DNIEŚ WSIAKA TWAR2’21
15 WO CARSTWII TWOJEM3’47
16 MIŁOST SPOKOJU5’06
17 NYNIE OTPUSZCZAJESZI2’31
18 WZBRANNOJ WOJEWODI 1’58
19 SWIETIE TICHIJ2’09
20 BŁAŻEN MUŻ1’39
21 WIELIKOJE SŁAWOSŁOWIJE10’24
22 SIEJ DIEN1’38
23 CHWALI DUSZE MOJA3’57
24 WOSKRIESNYJ IRMOS2’28
25 BŁAŻEN MUŻ4’33
26 NECHAJ POWNI BUDUT’ USTA NASZY 3’07
 |
„Wieliczanije”
XXIII Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej Hajnówka 2004
Cena CD: 40 PLN
Zawartość CD
|
„SWIITIE TICHIJ Chieruwimy” XXII miedzynarodowy festiwal muzyki cerkiewnej hajnowka 2003 Cena CD: 40 PLN |
|||
1.
1.O TIEBIE RADUJETSIA (autor nieznany)3’50
Chóralna grupa znawców znamiennego śpiewu Staroobrzędowej Pomorskiej Cerkwi Łotwy – Daugavpilis (Łotwa). Dyryguje: o. Aleksiej Żiłko.
2. ALIŁO (autor nieznany)2’43
3MRAWALŻEMIR (autor nieznany)2’11
Gruziński Męski Zespół „Łomisi” – Moskwa (Rosja). Dyryguje: Rewaz Czirinaszwili.
4. POD TWOJU MIŁOST (A. Kopyłow)1’45
Chór Młodzieżowy „Dietstwo” – Borysow (Białoruś). Dyryguje: Elzar Wojtko.
5. DOSTOJNO JEST (P. Dinew)2’25
Zabrzański Chór Młodzieżowy „Resonans con tutti’ im. N. G. Kroczka – Zabrze. Dyryguje: Waldemar Gałązka.
6. STICHIRA PRIEPODOBNOMU SIERGIJU (S. Trubaczow)1’38
Chór Męski Państwowego Instytutu Pedagogicznego – Taganrog (Rosja). Dyryguje: Margarita Krewszun.
7. TIEBIE POJEM ( D.Christow)2’23
Chór Diecezjalny „Św. Sofronij biskup Wraczański” – Wraca (Bułgaria). Dyryguje: Archimandryta Kiprian (Ognian) Kazandżijew.
8. ALLIŁUIJA (Z. Zaprov)4’24
Chór „Św.Zlata Magleńska” przy Macedońskiej Cerkwi Prawosławnej – Skopje (Macedonia). Dyryguje: Letka Dimovska – Polizova.
9. HERREN AR MIN HERDE (autor nieznany)
10. PRIIDITIE, POKŁONIMSIA (S. Rachmaninow)1’55
Chór Parafii p.w. Św. Zofii Sztokholm (Szwecja). Dyryguje: Arne Johansson.
11. SWIETIE TICHIJ (N. Kiedrow, syn)1’30
12. BOGORODICE DIEWO RADUJSIA (A. Part)1’09
Rosyjska Kapela Chóralna Tallin (Estonia). Dyryguje: Olga Tungał.
13. ALLIŁUIJA (R. Twardowski)4’02
14. BOGORODICE DIEWO RADUJSIA (S. Rachmaninow)1’20
Chór Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (Lublin)
15. SPASI BOŻE LUDI TWOJA (P. Czesnokow)4’06
Chór „Collegium Musicum” Państwowego Uniwersytetu Sztuk Pięknych Belgrad (Serbia i Czarnogóra). Dyryguje: Darinka Matic Marovic.
16. HYMN ŚW. NEKTARIUSZA DO BOGURODZICY ( autor nieznany)1’36
17. YMPERATE CERESK (G. Dima)2’58
„Gloria” Chór Republikańskiego Kolegium Muzycznego im. St. Niagi Kiszyniów (Mołdawia). Dyryguje: Oleg Constantinov.
18. WIERUJU (A. Greczaninow)3’37
Męski Chór Kameralny „Jantarnyj skaz” Kaliningrad (Rosja). Dyryguje: Aleksander Chajnowski.
19. SWIETIE TICHIJ (autor nieznany)3’03
20. NYNIE OTPUSZCZAJESZY (autor nieznany)2’31
Bizantyjski Zespół Męski „Św. Efraim” – Budapeszt (Węgry). Dyryguje: Tomas Bubno.
21. PRIIDITIE POKŁONIMSIA (autor nieznany)1’03
22.CHWALITIE IMIA GOSPODNIE (P. Czesnow)2’07
Chór Męski „Radziwiły” Parafii p. w. Ikony Matki Bożej „Wsiech Skorbiaszczich Radost” ku Czci Ofiar Czarnobyla – Mińsk (Białoruś)
23. STAROUKRAIŃSKA MONODIA CERKIEWNA BOGORODICZEN (autor nieznany)1’15
24. NIE OTWIERŻI MIENIE WO WRIEMIA STAROSTI (M. Berezowski)3’46
25. DYWO DYWNOJE (W. Stiepurko)4’47
Kapela Chóralna „Oreja” Żytomierz (Ukraina)
26. ROŻDIESTWIENSKIJ STICH (W. Titow)2’56
27. BOGORODZICE DIWEO (S. Rachmaninow)2’40
28. WIERUJU (I. Stawiński)1’54
29. MNOGAJA LETA (autor nieznany)1’30
/cariu/12.%20alliluja.mp3
 „Cariu Niebiesnyj” Panorama Muzyki Cerkiewnej 1999-2001 Cena CD: 40 PLN |
|||
| Zawartość CD | |||
| 1 | CARIU NIEBIESNYJ. | 2’59 | |
| Chór Staroobrzędowców Cerkwi pw. Zaśnięcia Matki Bożej – Niżny Nowgorod (Rosja). Dyryguje: Aleksiej Szaszkow. | |||
| 2 | MARMIN TERUNAKAN – QRISTOS I’MEJ (Makar Yekmalyan, XIX w.) | 1’56 | |
| 3 | TER VOGHORMYA (Komitas, XIX – XX w.) | 2’51 | |
| Chór „Saghmos” Związku Młodzieży w Irvezh przy Apostolskiej Ormiańskiej Cerkwi Prawosławnej – Erewoń (Armenia). Dyryguje: Lilit Sargasyan. | |||
| 4 | SWIETIE TICHIJ . | 2’15 | |
| Chór Cerkwi Prawosławnej – Tampere (Finlandia). Dyryguje: Pasi Toshano. | |||
| 5 | AKHILAM NJAN ARANJITTUM. | 1’49 | |
| Chór „Zumoto” Prawosławnego Seminarium Teologicznego – Kottayam Kerala (Indie). Dyryguje: o. M. P. George. | |||
| 6 | KAMIENI ZAPIECZATANU (anonim. Katedralny) | 1’21 | |
| Chór „Karmen” – Białystok (Polska). Dyryguje: Bożena Bojaryn-Przybyła. | |||
| 7 | OTCZE NASZ | 2’04 | |
| Chór „Dr Mladen Sojankovic” – Prijedor (Bośnia i Hercegowina). Dyryguje: Peter Josifoski. | |||
| 8 | ALLIŁUIJA (R. J. Drozd.) | 1’04 | |
| Chór Kameralny im. Zofii Kurowskiej – Słupsk (Polska). Dyryguje: Roman I. Drozd. | |||
| 9 | WOZWIEDOCH OCZI MOI W GORY (Koncert nr 24, cz. III D. Bortniański.) | 2’07 | |
| Chór Kameralny „Festiwal” – Oriechowo – Zujewo (Rosja). Dyryguje: Walentin Masłowski. | |||
| 10 | MAŁOJE SŁAWOSŁOWIJE | 1’15 | |
| Ludowa Kapela Chóralna „Dziannica” Państwowego Uniwersytetu w Homlu (Białoruś). Dyryguje: Mikołaj Kazłou. | |||
| 11 | MOLITWU PROLIJU | 4’06 | |
| opr. S. Bowtruczuk, solo: Bogdan Makal. Chór Uniwersytetu Wrocławskiego „Gaudium” – Wrocław (Polska). Dyryguje: Alan Urbanek. | |||
| 12 | ALLIŁUIJA | 3’23 | |
| Z. Zaprov, solo: Sławica Petrowska. | |||
| 13 | SŁAWA OTCU | 1’57 | |
| J. Kukuzeł. Żeński Chór Studium Chóralnego „Rusiko” – Skopje (Macedonia). Dyryguje: Zapro Zaprov. | |||
| 14 | GOSPODI SIŁOJU TWOJEJU (CZĘŚĆ KONCERTU NR 3) | 1’27 | |
| D. Bortniański. „Ukraińskije Kozaki” Męski Chór Sił Zbrojnych Ukrainy – Lwów (Ukraina). Dyryguje Roman Juśkiewicz. | |||
| 15 | RADUJTIESIA PRAWIEDNII | 1’27 | |
| M. Berezowski. Chór im. M. Berezowskiego – Legnica (Polska). Dyryguje Jarosław Lewków. | |||
| 16 | WIERUJU | 2’28 | |
| I. Strawiński. Chór Lubjatuwskiej Cerkwi pw. św. Mikołaja – Psków (Rosja). Dyryguje Tatiana Łapticewa. | |||
| 17 | KAMO POJDU OT LICA TWOJEGO | 3’10 | |
18 DOSTOJNO JEST 1’40 Ł. Dyczko. Chór Kameralny „Krieszczatik” – Kijów (Ukraina). Dyryguje: Łarisa Buchonska.
19 ANGIEŁ WOPIJASZE 2’13 A. Kisielow.
20 JAWLENIJE IKONY BOŻIJEJ MATIERI KAZANSKOJ 3’21 A. Korotkina (piesnopienije).
21 KONDAK ROŻDŻIESTWO CHRISTOWU 1’36 S. Trubaczow. Chór „Cantemus” – Mińsk (Białoruś). Dyryguje: Inessa Bodiako.
22 STRASTNAJA SIEDMICA SWIETIE TICHIJ 2’13 A. Greczaninow.
23 SŁAWA OTCU I SYNU 2’20 W. Rabow.
24 ANGIEŁ WOPIJASZE 3’27 P.Czajkowski. Saratowski Teatr Muzyki Chóralnej – Saratow (Rosja). Dyryguje: Ludmiła Licowa.
25 BŁAGOSŁAWI, DUSZE MOJA, GOSPODA 2’01 P.Czesnokow.
26 CHWALITE GOSPODA S NIEBIES 2’08 P. Czajkowski. Chór Kameralny „Brevis” – Wilno (Litwa). Dyryguje: Gintautas Venislovas.
27 OTCZE NASZ 2’10 N. Kiedrow.
28 CHIERUWIMSKAJA PIEŚŃ 4’37 starynnyj napiew.
29 BŁAŻEN MUŻ 4’27 A. Fatiejew (Kijewo-Pieczarskiej Ławry). Męski Narodowy Chór Estonii – Tallin (Estonia). Dyryguje: Ants Soots.
30 MNOGAJ LETA 1’25 Saratowski Teatr Muzyki Chóralnej – Saratow (Rosja). Dyryguje: Ludmiła Licowa.
Koncert Galowy. Jubileuszowy XX Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej – Hajnówka 2001 Cena CD: 40 PLN
„Chwalitie Imia Hospodnie”Koncert Galowy. XIX Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej – Hajnówka 2000 Cena CD: 40 PLN
„Otcze nasz”Koncert Galowy. XVIII Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej – Hajnówka 1999 Cena CD: 40 PLN
„Dostojno jest”Koncert Galowy. XVII Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej – Hajnówka 1998 Cena CD: 40 PLN
Koncert Galowy. XVI Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej – Hajnówka 1997 Cena CD: 40 PLN
 „Iże Chieruwimy”Panorama Muzyki Cerkiewnej 1999-2001Cena CD: 50 PLN |
|||
| CD 1. | |||
|
1. |
ZNAMIENNYJ RASPIEW. DOGMATYK 5-GO GŁOSU | 2’05 | |
| Chór Męski „Nabat” – Ryga (Łotwa). Dyryguje: Aleksander Brandow |
|||
| 2 | CHIERUWIMSKAJA (Ukraina XVI w.). | 3’53 | |
| Chór Kameralny „Kijów” – Kijów (Ukraina). Dyryguje: Mikoła Gobdycz; solo: Aleksander Bojko. |
|||
| 3 | JEDINORODNYJ SYNIE (Rosja XVII w.). | 1’07 | |
| Chór Kameralny Politechniki Wrocławskiej – Wrocław (Polska). Dyryguje: Marta Kierska-Witczak. |
|||
| 4 | CHRISTOSWOSKRESIE (melodia gruzińska). | 2’09 | |
| Chór Swiato-Ozieranskiej Cerkwi – Charków (Ukraina). Dyryguje: Wiaczesław Bojko. |
|||
| 5 | BŁAŻEN MUŻ (melodia Kijowsko-Pieczerskiej Ławry). | 4’00 | |
| Męski Chór Kameralny „Bojan” – Kijów (Ukraina). Dyryguje: Bogdan Antkiw. |
|||
| 6 | PROKIMEN „POMIANU IMIA TWOJE” (melodia Kijowsko-Pieczerskiej Ławry). | 2’11 | |
| Chór Mińskiego Duchownego Seminarium przy Żyrowickim Monasterze – Żyrowice (Białoruś). Dyryguje: ks. Andriej Skrobot. |
|||
| 7 | JEDINORODNYJ SYNIE – M. Diblecki. | 2’18 | |
| Studencki Chór Kameralny „Switycz” – Nieżyn (Ukraina). Dyryguje:Ludmiła Kostenko. | |||
| 8 | NIE OTWIERŻI MIENIE (koncert duchowny) M. Bierezowski. | 8’30 | |
| Chór Nauczycielski „Bel Canto” – Olsztyn (Polska). Dyryguje:Jan Połowianiuk. | |||
| 9 | GOSPODI, BOŻE MOJ (koncert duchowny) A. Wedel. |
6’18 | |
| Chór Kameralny „Kijów” – Kijów (Ukraina). Dyryguje: Mikoła Gobdycz. | |||
| 10 | SIEJ DIEŃ RADOSTI I WIESIELIJA – S. Diegtiarow. | 1’41 | |
| Chór soboru Św. Trójcy „Oranta” – Łuck (Ukraina). Dyryguje: Wasyl Majsiuk. | |||
| 11 | CHIERUWIMSKAJA (NR 7) – D. Bortniański. | 4’13 | |
| Chór Dziecięcy „Tawriczeskij Błagowiest” – Symferopol (Ukraina). Dyryguje: Olga Szapowałowa. | |||
| 12 | DA WOSKRESNIET BOG (koncert duchowny) D. Bortniański. | 4’06 | |
| Chór Wydziału Dyrygentury Białoruskiej Akademii Muzycznej – Mińsk (Białoruś). Dyryguje: prof. Wiktor Rowdo. |
|||
| 13 | PRIIDITIE, WOSPOIM LUDIJE (koncert duchowny) D. Bortniański. | 6’08 | |
| ChórAkademii Politechniki Częstochowskiej – Częstochowa (Polska). Dyryguje: Janusz Siadlak. | |||
14 KONCERT DUCHOWNY NA 16 GŁOSÓW – N. Tirow.3’49 Chór
Wydziału Dyrygentury Białoruskiej Akademii Muzycznej – Mińsk (Białoruś).
Dyryguje: prof. Wiktor Rowdo.
15. GOSPODI POMIŁUJ – A. Lwow.1’46 Chór
„Non Serio” Radia Plus – Gdańsk (Polska). Dyryguje:
Beata Pawlak.
16. WIECZERITWOJEJA TAJNYJA -A. Lwow.2’42 Zespół Wokalny „Kiedrowa” – Paryż (Francja). Dyryguje:
Aleksander Kiedrow.
17. SWIETIE TICHIJ – anonim (oprac. G. Kodolczik).1’44 Chór Męski „Nabat” – Ryga (Łotwa). Dyryguje: Aleksander
Brandow.
18. S NAMI BOG – P. Zinowiew.3’04 Chór Męski „Nabat” – Ryga (Łotwa). Dyryguje: Aleksander Brandow.
19.BŁAGOSŁOWI, DUSZE MOJA, GOSPODA – M. Ippolitow-Iwanow.1’34 Chór Kameralny „Continuo” – Gdańsk (Polska). Dyryguje: Marek Kurysz.
CD 2.
1. – P. Czajkowski.3’12 Chór„Św. Kliment Ohridski” Skopje (Macedonia). Dyryguje: Pancz Josifov.
2 .DOSTOJNO JEST – P. Czajkowski.3’14 Chór Nauczycielski „Bel Canto” – Olsztyn (Polska). Dyryguje:
Jan Połowianiuk.
3. SOWIET PREWIECZNYJ– P. Czesnokow.3’03 Capella Musicae Antiquae Orientalis – Poznań (Polska). Dyryguje: Leon
Zaborowski.
4. OTCZE NASZ – F. Dubianski.1’47 Capella Musicae Antiquae Orientalis – Poznań (Polska). Dyryguje: Helena
Zaborowska.
5.K. BOGORODICE PRILEŻNO – A. Archangielski.3’31 Chór Nauczycielski „Collegium Baccalarum” – Olsztyn (Polska).
Dyryguje: Jan Połowaniuk.
6. UTWIERDIBOŻE – S. Kosołapow.1’59 Zespół Męski Muzyki Cerkiwnej – Warszawa (Polska). Dyryguje: ks. Jerzy
Szurbak; solo: Mikołaj Konach.
7. OTCZE NASZ (melodia kijowska) anonim.1’48 Chór Męski Politechniki Poznańskiej „Cantamus” – Poznań
(Polska). Dyryguje: Jacek Benn.
8. CHRISTOS WOSKRESIE – N. Kastalski.1’12 Chór Męski Wydziału Dyrygentury Białoruskiej Akademii Muzycznej – Mińsk
(Białoruś). Dyryguje: prof. Wiktor Rowdo.
9. WOSKLIKNITE GOSPODIEWI – A. Greczaninow.2’18 Chór Młodzieżowy Soboru św. Mikołaja – Białystok (Polska). Dyryguje:ks. Aleksander Łysynkiewicz.
10. WOSKRIESIENIJE CHRISTOWO – M. Goltison.2’37 Chór Katedry św. Marii Magdaleny – Warszawa (Polska). Dyryguje: ks. Sergiusz Bowtruczuk.
11. BOGORODICE DIEWO RADUJSIA – S. Rachmaninow.2’24 ChórMuzyki Cerkiewnej – Ryga (Łotwa). Dyryguje: ks. Joann Szenrok.
12. PRIIDITIE, POKŁONIMSIA – S. Rachamninow.1’59 Chór Katedry p/w św. Aleksandra Newskiego – Preszów (Słowacja). Dyryguje: dr Anna Derevjanikova.
13. OTCZE NASZ – I. Strawiński.2’20 Chór Polskiego Radia i Telewizji – Kraków (Polska). Dyryguje: Małgorzata
Orawska.
14. KANTYK ŚW. SYMEONA – K. Szymanowski.1’34 Chór Katedry Przemienienia Pańskiego – Lublin (Polska). Dyryguje: Włodzimierz Wołosiuk.
15. Z „APOKAPLIPSY”: PIECZĘĆ I – W. Martynow.4’26 Chór Muzyki Cerkiewnej – Ryga (Łotwa). Dyryguje: ks. Joann Szenrok.
16. PZYPOWIEŚĆ– D. Garkawi.3’43 Zespół „Swietilen” – Iwanowo (Rosja). Dyryguje: Dymitr Garkawi.
17. OTCZE NASZ – L. Diczko.2’31 Chór Dziecięcy „Tawriczeskij Błagowiest” – Symferopol (Ukraina). Dyryguje: Olga Szapowałowa.
18. BŁOGOSŁOWI– L. Diczko.2’38 Chór Kameralny „Kijów” – Kijów (Ukraina). Dyryguje: Mikoła Gobdycz.
19. CHIERUWIMSKAJA – L. Diczko.2’32 Chór Kameralny „Kijów” – Kijów (Ukraina). Dyryguje: Mikoła Gobdycz; solo: Jarosława Pobiereżna.
20. WSIAKOJE DYCHANIJE – R. Twardowski.3’48 Chór Politechniki Częstochowskiej – Częstochowa (Polska). Dyryguje:
Janusz Siadlak.
21. OSANNA II – R. Twardowski.3’12 Chór Wydziału Dyrygentury Białoruskiej Akademii Muzycznej – Mińsk
(Białoruś). Dyryguje: prof. Wiktor Rowdo.
22. CHWALI, DUSZE MOJA, GOSPODA – R. Twardowski.4’43 Chór Politechniki Śląskiej – Gliwice (Polska). Dyryguje: Czesław
Freund.
 „KOLĘDY PRAWOSŁAWNE”Kolędy wykonane w czasie Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej – HajnówkaCena CD: 40 PLN |
|||
| Zawartość CD | |||
| 1 | NOWA RADOST’ |
2’15 | |
| 2 | SKINIJA ZŁATAJA |
1’50 | |
| 3 | NIEBO I ZIEMLA |
2’01 | |
| 4 | U JERUSALIMIE RANO ZAZWONILI |
2’04 | |
| 5 | NARADZIŬSIA CHRYSTOS BOH |
0’47 | |
| 6 | UCZORA Z WIACZORA |
1’39 | |
| 7 | SIONNIA Ŭ MIEŚCIE BETLEJEMIE |
2’26 | |
| 8 | SZCZO TO ZA PREDYWO |
2’23 | |
| 9 | Z NIEBA ZBAŬCA PRYJSZOŬ NA ZIAMLU |
1’49 | |
| 10 | NE PŁACZ RACHYŁE |
2’58 | |
| 11 | A ŬCZORA Z WIACZORA |
1’32 | |
| 12 | NOWA RADOSC STAŁA |
1’28 | |
| 13 | O WSIEPIETAJA MATI |
1’56 | |
| 14 | NIEBO I ZIEMLA |
0’51 | |
| 15 | U JERUSAŁYMI |
1’39 | |
| 16 | SKINIJA ZŁATAJA |
1’11 | |
| 17 | DAR I NYNIE PREBOHATYJ |
0’57 | |
| 18 | U NADII BOŻA MATI |
2’22 | |
| 19 | DOBRIJ WECZIR TOBI |
1’38 | |
| 20 | RADUJTIESIA WSI LUDIJE |
1’14 | |
| 21 | ŚWIECIAĆ, ŚWIECIAĆ ZORACZKI |
1’24 | |
| 22 | NA NEBI ZIRKA |
1’49 | |
| 23 | LA VIFLEEM COLO-N JOS |
2’38 | |
| 24 | SCOALA GAZDA, DA-MI COLAC |
1’10 | |
| 25 | ALIŁO |
1’36 | |
| 26 | ŚWIECIAĆ, ŚWIECIAĆ ZORACZKI |
1’51 | |
| 27 | OJ, NA MORY, MORY |
0’48 | |
| 28 | TROPAR ROŻDŻESTWA |
0’54 | |
 |
„Pieśni o puszczy” Cena CD: 40 PLN Zawartość CD Uwaga! Kliknięcie na utwór umożliwia odtworzenie fragmentu nagrania.
 |
„PERETOCZE” Muzyczna „wizytówka” imprezy Białowieskie Integracje Artystyczne „PERETOCZE” Cena CD: 40 PLN Uwaga! Kliknięcie na utwór umożliwia odtworzenie fragmentu nagrania. |
||
 |
|||