PERETOCZE 2007
Święto różnorodności kulturowej – Jubileuszowe „Peretocze 2007” dobiegło końca. Pogoda, co prawda, momentami nie dopisywała, ale na scenie było barwnie i wesoło, a publiczności nie odstraszyła nawet sobotnia przelotna burza. Ostatni lipcowy weekend upłynął wszystkim przy dźwiękach muzyki reprezentantów kultur, które zamieszkiwały region dawniej lub zamieszkują do dziś.
Sygnał do rozpoczęcia koncertów tradycyjnie dali hejnaliści puszczańscy. Gdy ostatnie dźwięki ich trąbek rozniosły się po okolicy, publiczność „Peretocza” przywitali Mikołaj Buszko – pomysłodawca „Peretocza” i Jan Gwaj – przewodniczący Rady Gminy Białowieża. Na scenę po kolei wkroczyły zespoły: białoruski – „Narewczanki” z Narewki i Kapela z Dubin, polski – Zespół Pieśni i Tańca „Podlaskie Kukułki” z Bielska Podlaskiego, litewski – „Telšiu Smagratis” z miasta Telšiu na Litwie, łemkowski – „Łemko Tower” ze Strzelców Krajeńskich i cygański – ART – Studio „Rada” z białoruskiego Grodna.
I tak np. „Narewczanki” – reprezentantki Hajnowszczyzny – przypomniały pieśni, jakimi jeszcze niedawno lud białoruski umilał sobie ciężki okres żniw, a młodzież z „Łemko Tower” zaśpiewała o tym, co dla Łemków ważne – o miłości i przyrodzie. A gdy na scenę tanecznym krokiem weszli Cyganie, można było na chwilę przenieść się w czas, gdy drogami jeszcze podążały tabory …
Drugi dzień „Peretocza” najliczniej reprezentowały zespoły z Białorusi – Dziecięcy Zespół Tańca Estradowego „Kaprys” z Kamieńca, Ludowy Zespół Pieśni i Muzyki Białoruskiej „Haściniec” z Grodna oraz grupa wokalna „Puszczańskije Muzyki” z Kamieniuk, którą tworzą pracownicy białoruskiego Parku Narodowego „Bieławieżskaja Puszcza”.
Sobotnia publiczność miała też okazję wysłuchać pieśni niemieckich, które zaśpiewał Niemiecki Zespół Śpiewaczy „Ligockie Wrzosy” z Ligoty Prószkowskiej oraz żydowskich – dzięki zespołowi „Klezmer Trio” z Białegostoku. Klezmerzy dodatkowo – prowadząc warsztaty – nauczyli publiczność tańców żydowskich.
Szczególne miejsce tego wieczoru przeznaczone zostało jednak kulturze regionu Podhala. Regionu, który dał ziemi białowieskiej wiele interesujących osobowości – w tym Franciszka Bołoza, nauczyciela-rzeźbiarza, założyciela istniejącej do dziś hajnowskiej szkoły intarsji. Jemu właśnie został dedykowany koncert Góralskiego Zespołu „Watra” z Czarnego Dunajca. Dało to jednocześnie początek nowej tradycji przypominania osób, które aktywnie współtworzyły historię i kulturę regionu Puszczy Białowieskiej.
Koncertem górali zakończyliśmy drugi dzień imprezy. Drugi, ale w tym roku wcale nie ostatni … „Peretocze 2007” miało jeszcze bowiem swoją odsłonę po stronie białoruskiej. 29 lipca Góralski Zespół „Watra” dał występ przy Muzeum Przyrodniczym w Kamieniukach. W ten sposób stał się też pierwszą w powojennej historii tamtych okolic dającą koncert góralską grupą.
Obydwa występy – góralskiej grupy w Kamieniukach i „Puszczańskich muzyków” w Białowieży stały się nicią łączącą obydwie strony Puszczy Białowieskiej i po kilkuletniej współpracy z polską częścią Parku Narodowego otworzyły nam również wrota do kontaktów z białoruskim zarządcą najcenniejszego na całej Nizinie Europejskiej lasu.
„Peretocze” było też znakomitą okazją do promocji i pokazania goszczącym na imprezie zespołom ciekawostek regionu puszczańskiego – Muzeum Przyrodniczo-Leśnego i Rezerwatu Pokazowego Żubrów po stronie polskiej oraz Muzeum Przyrodniczego i siedziby „Dzieda Moroza” po stronie białoruskiej.
„Peretocze 2007” zorganizowała Fundacja „Muzyka Cerkiewna” w Hajnówce przy współpracy z Białowieskim Parkiem Narodowym, Białowieskim Ośrodkiem Kultury oraz Oddziałem Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego w Białowieży.
Impreza odbyła się pod Patronatem Honorowym Marszałka Województwa Podlaskiego oraz Patronatem Medialnym: Telewizji Polskiej Białystok, Polskiego Radia Białystok i „Gazety Współczesnej”.
„Peretocze 2007” wsparły i dofinansowały firmy: Parkiet Hajnówka, Bank BPH, Domlux – Michał Puc, Zakład Instalatorstwa Elektrycznego – Piotr Bołtromiuk, Transport Międzynarodowy „Bojar”, PHU Karmel – Szymon Andrejuk, Zakład Masarski Ostaszewski i Pachwicewicz z Bielska Podlaskiego, Kancelaria Notarialna Wasiluk, Kompania Piwowarska S.A., Karczma „Irena” z Białowieży, Serwis Ogumienia – Alina Maciuka, Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej – Hajnówka.
Wszystkim serdecznie dziękujemy!
Projekt współfinansowano ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina INTERREG IIIA/TACIS CBC 2004-2006 oraz ze środków budżetu państwa pod patronatem Euroregionu Puszcza Białowieska.
Zespół
Artystyczny „Narewczanki”
(Narewka)
„Narewczanki” to jeden z pierwszych tego typu zespołów, jakie pojawiły
się na Białostocczyźnie. Od 1978 roku – gdy powstał – wykonuje pieśni białoruskie,
prezentuje scenki związane z obrzędami i dawnymi zajęciami gospodarskimi.
Panienki i młode mężatki oraz akompaniujący im akordeonista, którzy u początków
tworzyli zespół, pamiętając jeszcze swoje mamy i babcie śpiewające dawnym
zwyczajem na przydomowych ławeczkach, postanowili kontynuować tradycję
poprzez koncerty „Narewczanek”. I tak to trwa do dziś … Przez lata zmienił
się skład zespołu, ale miłość do muzyki pozostała, co docenia zarówno publiczność,
jak i jury przeglądów, w których grupa bierze udział.
Liderką zespołu jest Olga Sawicka, zaś jego kierownikiem muzycznym Piotr
Skiepko.
Zespół Pieśni i Tańca „Podlaskie Kukułki”
(Bielsk Podlaski)
Niemal 1500 koncertów
na terenie kraju i poza jego granicami, 420 osób, które były związane
z zespołem w ciągu lat jego istnienia, własna kapela
i soliści, nagrody i wyróżnienia krajowe i zagraniczne – oto niektóre osiągnięcia
Zespołu Pieśni i Tańca „Podlaskie Kukułki” z Bielska Podlaskiego.
W bogatym programie Podlaskich Kukułek znajdziemy suity: podlaską, staromiejską
– bielską, kurpiowską, lubelską, łowicką, sądecką i rzeszowską oraz tańce
narodowe.
Dzieląc się swoim zamiłowaniem do folkloru już od ponad 30 lat, Zespół
na trwałe wpisał się w krajobraz ziemi bielskiej i Podlasia.
Zespół działa przy Zespole Szkół Nr 4 im. Ziemi Podlaskiej w Bielsku Podlaskim.
Kierownikiem artystycznym grupy jest Mikołaj Turkowicz.
Telšiu Smagratis
(Telšiu – Litwa)
Istniejący od 2004 r. zespół prowadzi aktywną działalność artystyczną
– tak w kraju, jak i za granicą. Koncert podczas „Peretocza” będzie drugim
w tym roku występem litewskiej grupy w Polsce.
Nazwa, jaką obrali muzycy, jest nieprzypadkowa: „Telšiu” jest nazwą miasta,
w którym zamieszkują, natomiast „Smagratis” oznacza wesoły roztańczony
krąg przyjaciół. W repertuarze grupy znajdziemy litewski folklor ludowy
i miejski.
Od początku istnienia zespół prowadzi Linas Ulkštinas.
Łemko Tower
(Strzelce Opolskie)
Łemko Tower, choć bardzo młody i powstał niecałe trzy lata temu, ma się
czym pochwalić – ciepło przyjmowanymi koncertami w kraju i zagranicą, dwoma
nagranymi płytami CD („Kolady” oraz „Zapach wiosennego wiatru”) i trzecią
w przygotowaniu … A wszystko to dzięki zapałowi księdza Artura Graban,
który powodowany miłością do kultury łemkowskiej, postanowił założyć zespół
folkowy.
Początkowo zespół prowadził Bogusław Siwiec, później przez krótki czas
Ryszard Dudyk, zaś od wiosny 2005 r. – Oleh Smoley, pełniący też funkcję
psalmisty w prawosławnej parafii . U źródeł powstania liczył kilkanaście
osób, dziś jest to ponad 20 osób – uczniów szkół podstawowych i gimnazjum,
śpiewających i grających na różnych instrumentach.
ART – Studio „Rada”
(Grodno – Białoruś)
ART-Studio „Rada” to młodzieżowy zespół kultywujący romskie tradycje śpiewu
i tańca. Jego występy są świetnym połączeniem wysokiego profesjonalizmu
i zawadiackiego optymizmu, które poruszają zarówno niedoświadczoną publiczność,
jak i znanych artystów.
Kierownikiem artystycznym zespołu jest Igor Suworkin, jeden z solistów
ART – Studia „Rada”, uczestnik i laureat konkursów krajowych i międzynarodowych.
„Puszczańskije muzyki”
(Kamieniuki – Białoruś)
Amatorską grupę wokalną „Puszczańskije muzyki” tworzy dziewięć osób –
osiem pań i jeden mężczyzna. Wszyscy są pracownikami Parku Narodowego Puszczy
Białowieskiej. Z, będąca podstawą ich repertuaru, pieśnią ludową na ustach,
witają licznych gości przybywajacych do białoruskiej części prastarej Puszczy.
«Puszczańscy muzycy» są lauretatem wielu nagród i wyróznień.
Zespołem kieruje Weronika Maławik.
Zespół Śpiewaczy „Ligockie Wrzosy”
(Ligota Prószkowska)
„Ligockie Wrzosy” powołało
w 2004 r. do życia grono mieszkańców Ligoty Prószkowskiej oraz Agnieszka
i Przemysław Ślusarczykowie, którzy
są kierownikami artystycznymi zespołu. Liderką grupy jest Aniela Czolek
– sołtys wsi. Jak zgodnie podkreśla grupa, ich najważniejszym zadaniem
jest promocja wsi, rozwijanie kultury muzycznej jej mieszkańców oraz pielęgnowanie
tradycji. Repertuar Zespołu to obecnie niemal pięćdziesiąt pieśni w gwarze
śląskiej, języku polskim i niemieckim.
„Ligockie Wrzosy” są laureatem nagród i wyróżnień wielu przeglądów artystycznych,
w tym I nagrody XIV Festiwalu Chórów i Zespołów Śpiewaczych Mniejszości
Niemieckiej w Walcach.
Zespół działa przy Gminnym Ośrodku Kultury w pobliskim Prószkowie.
Dziecięcy Zespół Tańca Estradowego „Kaprys”
(Kamieniec – Białoruś)
Zespół powstał w 1998 roku, a w jego skład wchodzą dzieci w wieku od 5
do 15 lat. W 2001 był laureatem rejonowego konkursu „Muzykalna wiosna 2001”,
został także wyróżniony podczas republikańskiego telefestiwalu „Wszyscy
jesteśmy z dzieciństwa”. Kierownikiem artystycznym zespołu jest Walentyna
Kriwiec, a akompaniatorem Wiktor Kosjaniuk.
Klezmer Trio
(Białystok)
Białostocki zespół „Klezmer Trio” założyli w roku 2005 miłośnicy muzyki
klezmerskiej. Już w następnym roku grupa odniosła swój pierwszy znaczący
sukces – została laureatem nagrody „Złotych cymbałów” podczas Festiwalu
Muzyki i Tradycji Klezmerskiej w Kazimierzu Dolnym.
„Klezmer Trio” tworzą cztery osoby: grający na skrzypcach Andrzej Czapliński,
kontrabasista Gabriel Tomczuk, wokalistka Alicja Grabowska i akordeonista
Rafał Grabowski, będący też liderem zespołu.
Podczas „Peretocza” zespół poprowadzi również warsztaty tańca żydowskiego.
Będą to m.in. tańce hora i nigun.
Ludowy Zespół Pieśni i Muzyki Białoruskiej „HAŚCINIEC”
(Grodno – Białoruś)
„Haściniec” to grupa samorodnych talentów muzycznych, skupiająca studentów
i przedstawicieli różnych zawodów: nauczycieli, urzędników … Razem dziewiętnaście
osób, które publiczności „Peretocza” zaprezentują pieśni i tańce Białorusi.
Zespół występuje zarówno a capella, jak i przy akompaniamencie instrumentów
ludowych.
„Haściniec”, prowadząc aktywną działalność artystyczną, cieszy się dużym
uznaniem w kraju, a także jest bardzo ciepło przyjmowany przez sąsiadów
– Polaków, Niemców, Rosjan, Czechów, Słowaków …
Zespół działa przy miejskim Domu Kultury w Grodnie, a jego kierownikiem
artystycznym jest Arkadiusz Karpowicz.
Góralski Zespół „Watra” z Czarnego Dunajca
(Czarny Dunajec)
Powstały w 2000 roku Zespół tworzy zgrana grupa młodzieży góralskiej.
Jak sami o sobie mówią, tworzą jedną wielką rodzinę, zafascynowaną rodzimym
regionem i tradycją.
Zespół prezentuje wciąż żywy folklor górali tatrzańskich – tańczy, śpiewa,
przedstawia widowiska i obrzędy tradycyjne – od wesela góralskiego począwszy,
przez tłucenie i rafanie lnu, do redyka i wielu innych mniej i bardziej
znanych. W jego programie pojawiają się również spektakle oparte na sztukach
autorów regionalistów.
„Watrę” poznała już m.in. publiczność Słowacji, Niemczech, Bułgarii, Węgier
i Polski. Grupa jest zdobywcą wielu nagród i wyróżnień takich festiwali, jak
Muzykowanie na Duchową Nutę, Sabałowe Bajania Bukowina Tatrzańska, Karnawał
Góralski Bukowina Tatrzańska …
Góralski Zespół „Watra” działa przy Centrum Kultury i Promocji w Czarnym Dunajcu.
Kierownikiem zespołu jest Stanisław Bukowski.
