Nr 3 (11), maj 1997r.

ODRADZAMY UKRAIŃSKĄ SPUŚCIZNĘ DUCHOWĄ

Tłum. B. Sakowski

Odradzanie się ukraińskiej muzyki cerkiewnej jest nieodłączną cechą życia kulturalnego Ukrainy ostatniego dziesięciolecia naszego wieku. Bezcenne bogactwo sztuki chóralnej minionych stuleci, niedostępne przez wiele lat badaczom i wykonawcom, wraca do świątyń i sal koncertowych. Wybitne utwory N. Dileckiego, A. Wedela, M. Berezowskiego, D. Bortniańskiego, M. Łysenki, M. Wierbickiego, K. Stecenki, N. Leontowicza, A Koszyca, wchodzą na stałe do repertuaru amatorskich, szkolnych i zawodowych zespołów chóralnych.

Wielkie zainteresowanie wykonawców muzyką cerkiewną stało się impulsem dla współczesnych kompozytorów Ukrainy: L. Dyczki, J. Stankowicza, B. Filca, W. Stepurki, A. Kozarenki. Charakterystyczne jest dla nich nowe podejście do tekstów kanonicznych i mistrzowskie połączenie tradycji z nowoczesnym językiem muzycznym.

Wzmożona działalność wykonawców i kompozytorów pociąga za sobą potrzebę głębokich studiów nad twórczością klasyków ukraińskich i tradycją chóralnej sztuki narodowej. Ważnym wydarzeniem muzykologicznym i muzycznym, łączącym teorię z praktyką, była zorganizowana w październiku 1995 roku konferencja wraz z festiwalem pt. "Maksym Berezowski i kultura muzyczna XVITI wieku". Organizatorami tego przedsięwzięcia było Ministerstwo Kultury i Sztuki Ukrainy, Związek Kompozytorów Ukrainy, Centrum Informacji Muzycznej Związku Kompozytorów Ukrainy. Muzykę cerkiewną Berezowskiego i jemu współczesnych wykonali: chór "Odrodzenie", amatorski chór "Swietycz", zespół - laboratorium "Awtentik". Wydarzeniem festiwalu był nowoodnaleziony koncert chóralny "Bог CTА B COHMЕ БOГOB" zademonstrowany przez muzykologa i chórmistrza, kierownika chóru "Odrodzenie" M. Jurczenkę. Historyczne, teoretyczne, społeczne, kulturowe aspekty twórczości M. Berezowskiego w kontekście epoki, omawiali na konferencji najwybitniejsi muzykolodzy Ukrainy: N. Gierasimowa-Piersidskaja, O. Całaj-Jakimienko, Ł. Kornij, W. Kuzik, T. Husarczuk i inni.

Duże zainteresowanie wzbudziła przedstawiona w grudniu 1996 roku akcja muzyczno-artystyczna "Świat duchowy baroku". Autorką tego projektu była członkini Akademii Nauk profesor doktor N. Gierasimowa-Piersidskaja. W konferencji naukowej pt. "Temat winy i skruchy w sztuce ukraińskiego baroku" wzięli udział muzykolodzy W. Wasilik, N. Sieriogina (Petersburg), M Jurczenko, J Bierdiennkowa, D. Gorbaczow (Kijów), J.Czekan (Nieżyn). Nad problemami muzycznej interpretacji muzyki cerkiewnej N. Dyleckiego, A Wedela, D.Bortniańskiego, M.Berezowskiego obradowali przy okrągłym stole wykonawcy, dyrygenci i śpiewacy. Zwrócono szczególną uwagę na formowanie się współczesnego stylu wykonawstwa muzyki cerkiewnej ukraińskich klasyków, a także na odradzanie się autentycznej narodowej tradycji wykonawczej Konferencję uzupełniły koncerty akademickiej chóralnej kapeli narodowej "Dumka" pod kierownictwem J. Sawczuka oraz chóru kameralnego Kijowskiego Instytutu Kultury pod dyrekcją D. Radika.

W roku 1997 środowiska muzyczne Ukrainy obchodzą 230-lecie urodzin wybitnego kompozytora Artemiusza Wedela. Jego twórczość jest znana na całym świecie: koncerty chóralne i fragmenty nabożeństw liturgicznych przyciągają uwagę wielu wykonawców i badaczy. Narodowa Akademia Muzyczna Ukrainy, przygotowuje na grudzień br. - dla uczczenia tej rocznicy - konferencję muzykologiczną poszerzoną o koncerty. Przedsięwzięcie to stanie się na pewno kolejnym ważnym wydarzeniem kulturalnym w stolicy, ukaże nowe aspekty życia i twórczości kompozytora, da impuls do ponownego przyjrzenia się jego dziełu i do poszukiwania nowych przekonywających rozwiązań wykonawczych.

Połączenie wysiłków muzykologów i wykonawców, stało się dobrą tradycją w procesie odradzania duchowej spuścizny narodowej Ukrainy. Chce się wierzyć, ze mimo trudności ekonomicznych, hamujących nasze życie kulturalne, wspólnym wysiłkiem profesjonalistów i amatorów, uda się zachować nasze duchowe bogactwo narodowe.

L.Szumskaja, L. Kostenko (Nieżyn, Ukraina)