Zespół Muzyki Cerkiewnej

O doksologicznym charakterze muzyki cerkiewnej najpełniej świadczy prolog ewangelii św. Jana czytany w noc Paschalną w świątyniach prawosławnych. „Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo”. Tym Bożym Słowem jest Zmartwychwstały Syn Boży Jezus Chrystus.

„Błogosław duszo moja Panu, póki mego życia, chcę śpiewać dla Pana, grać mojemu Bogu, póki życia starczy. Niech miła Mu będzie pieśń moja, będę radował się w Panu...” (Ps. 103).

Apostoł Paweł w liście do Kolosan zachęca wiernych: „Napełniajcie się duchem, śpiewając psalmy, hymny i pieśni duchowne”. Prawdy te od stuleci obecne w teologii prawosławnej uświadomił sobie ks. Jerzy Szurbak tworząc przed czterdziestu laty Zespół Muzyki Cerkiewnej. Zespół ten we wrześniu 1971 r. nagrał śpiewy cerkiewne dla Teatru Dramatycznego w Szczecinie jako muzykę ilustracyjną do spektaklu „Rewizor” M. Gogola. Ten właśnie moment stanowi początek działalności artystycznej Zespołu Muzyki Cerkiewnej. Od tego czasu zaproszony do stałej współpracy przez Stefana Sutkowskiego, dyrektora Warszawskiej Opery Kameralnej stał się jednym z często koncertujących zespołów chóralnych w kościele Ewangelickim św. Trójcy w Warszawie.

Muzyka cerkiewna, będąca swoistą syntezą elementów bizantyjsko-greckich oraz staroruskich, w interpretacjach Zespołu ukazuje swój specyficzny charakter. Dwie warstwy śpiewów cerkiewnych: semantyczna i muzyczna, połączone w jedną całość świadczą niezbicie o natchnionym — biblijnym charakterze pieśni cerkiewnych, mających swój początek w Pismach Starego i Nowego Testamentu.

Na przestrzeni owych czterdziestu lat istnienia, w kronice zespołu odnotowano ponad 1600 koncertów, wiele nagrań radiowych, telewizyjnych i filmowych. Zespół Muzyki Cerkiewnej, oprócz ogromnej ilości koncertów w kraju, występował w Austrii, Belgii, Brazylii, Finlandii, Francji, Holandii, Japonii, Korei Południowej, Niemczech, Szwajcarii, Szwecji, Ukrainie i Senegalu. W swoim dorobku artystycznym posiada osiem płyt analogowych, 24 kompaktowych oraz 24 kasety audio.

Obok regularnej działalności koncertowej Zespół Muzyki Cerkiewnej uczestniczy w licznych festiwalach muzyki sakralnej i oratoryjnej w kraju i zagranicą (Kamień Pomorski, Łódź, Hajnówka, Kraków, Bydgoszcz, Kuopio, St. Vidal, Wiedeń). Wielokrotnie dawał oprawę muzyczną do filmów Wajdy, Hoffmanna, Skolimowskiego, Majewskiego, Holland i Konwickiego. W okresie swojej działalności artystycznej Zespół współpracował m.in. z J. Rappe, P. Raptisem, K. Pustelakiem, L. A. Mrozem, B. Ładyszem, A. Kurowską, M. Boberską i M. Pańko. Wielkim wydarzeniem artystycznym były wspólne koncerty ze światowej sławy tenorem Nicola’em Geddą w Upsalli, Sztokholmie i Warszawie. Wraz z Zespołem, przez wiele owocnych lat, współpracował Stanisław Głowacki — korepetytor i drugi dyrygent chóru. Zdejmując patynę czasu z utworów anonimowych i dzieł największych twórców muzyki cerkiewnej (Bortniański, Czajkowski, Rachmaninow i innych), Zespół Muzyki Cerkiewnej pozwala słuchaczom poprzez swoje interpretacje zgłębić „inne wymiary rzeczywistości”.