Przesłuchania festiwalowe — dzień pierwszy

„Ten kto śpiewa, modli się dwa razy” — te słowa najgłębiej określają nastrój pierwszego dnia przesłuchań konkursowych XXXIII Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2014” w Białymstoku. Na scenie Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku zaprezentowało się 8 chórów.

Chór Młodzieżowego Domu Kultury w Białymstoku pierwszy odważnie rozpoczął swoją prezentację w kategorii chórów dziecięco-młodzieżowych. W chórze śpiewają amatorzy, uczniowie gimnazjum, szkół średnich i wyższych.

— „Udział w Festiwalu to dla nas jedno z ważniejszych wydarzeń” — podsumowała dyrygentka Barbara Kornacka. — „Młodzieży spodobała się muzyka cerkiewna, chociaż barierą był język. Występujemy po raz pierwszy, mamy więc „świeży” cerkiewny repertuar”.

Młodzi gospodarze z Białegostoku z zaangażowaniem wykonali utwory m.in. Dymitra Bortniańskiego „Tiebie pojem”, Nikołaja Kiedrowa „Otcze nasz”, Sergiusza Rachmaninowa „Bogorodice Diewo”, modlitwę „Okom błagoutrobnym, Gospodi” Iriny Denisowej.

— „Miłe wrażenie zrobił na mnie Chór z MDK. — powiedział członek jury ks. Jerzy Szurbak. — „Widzieliśmy zakończone frazy melodyczne, ładne muzykowanie”.

Drugim chórem, występującym również w kategorii chórów dziecięco-młodzieżowych, był Wzorcowy Chór Chłopięcy „Swietacz” ze szkoły średniej nr 3 im. W. M. Usowa w Grodnie na Białorusi. Mali i troszkę starsi chórzyści delikatnym brzmieniem dziecięco-chłopięcych głosów rozczulili białostocką publiczność. W wykonaniu młodych chórzystów usłyszeliśmy 5 utworów, w tym „Swiatyj Boże” Piotra Czajkowskiego, „Chwalitie Gospoda s niebies” Dymitra Bortnianskiego i utwory rodzimych kompozytorów, takich jak „Dostojno jest’” Mikoły Kulikowicza (kompozytor wspominany jest w trakcie festiwalu z okazji 45. rocznicy śmierci), czy „Wialik światy” w opracowaniu Hauryka Pichury i troparion Paschy „Chrystos Uwaskros” ze zbiorów A. Daraszkiewicza.

— „Muzyka cerkiewna zajmuje ważne miejsce w naszym repertuarze.” — powiedziała dyrygentka chóru Irina Jagowdik. — „Dyscyplinuje chłopców, przyłącza do tradycyjnej duchowości. Często występujemy z muzyką sakralną w świątyniach Grodna i jesteśmy jedynym chórem chłopięcym w regionie”. — dodała.

Paschalnym „Christos woskresie” Aleksandra Kastalskiego rozpoczął swój występ Kameralny Chóru „Sogłasije” Państwowego Uniwersytetu Gospodarki Rolnej w Moskwie. Uczestnikami zespołu są miłośnicy śpiewu, studenci występujący w kategorii chórów amatorskich świeckich. W repertuarze chóru są rosyjskie i zagraniczne utwory klasyczne, muzyka cerkiewna, pieśni ludowe. Chór wykonał m.in. kompozycje Dymitra Bortniańskiego „Chwalitie Gospoda s niebies”, współczesnego kompozytora Jurija Falika „K Iwierskoj ikonie Preswiatoj Bogorodicy”, utwór Pawła Czesnokowa (70. rocznica śmierci kompozytora wspominana jest w trakcie festiwalu). Chór zakończył występ kompozycją Modesta Musorgskiego „Angieł wopijasze”.

— „Dobrze nam się śpiewało. Sala ma piękną akustykę. Widać zainteresowanie publiczności.” — mówiły rozemocjonowane chórzystki.

— „Udział w Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka” w Białymstoku to wielkie przeżycie i ogromny zaszczyt. To nasz pierwszy konkurs zagraniczny, a jest to najważniejszy festiwal muzyki cerkiewnej na świecie.” — powiedziała dyrygentka chóru, Zasłużona Działaczka Kultury Federacji Rosyjskiej Irina Timochina. — „Poza tym jest to doskonała okazja do spotkań i wymiany doświadczeń muzycznych.” — dodała.

Kolejnym uczestnikiem konkursowych przesłuchań był Kowieński Chór Mieszany „Kamertonas” z Litwy. Chór prowadzi Kestutis Jakeliunas, członek Związku Chórów oraz Muzyków Litewskich i Rady Artystycznej Kowieńskiej Filharmonii. Chór wystąpił w kategorii chórów amatorskich świeckich, z wielkim zaangażowaniem wykonał kompozycje, m.in. „Hosanna” Romualda Twardowskiego, „Tiebie pojem” Sergiusza Rachmaninowa, ”Swietie tichij” Wiktora Kalinnikowa.

— „Dobrze zaśpiewaliśmy.” — podsumował występ chóru dyrygent Kestutis Jakeliunas. — „Po raz pierwszy wykonywaliśmy muzykę cerkiewną na tak ważnym festiwalu. Przygotowywaliśmy się kilka miesięcy, członkami chóru są śpiewacy amatorzy, przedstawiciele różnych zawodów. Wykonujemy różnorodny repertuar, ale muzyka cerkiewna też się spodobała chórzystom. To było wyzwanie dla mnie i dla chóru.” — dodał.

— „Chór z Kowna zadziwił nas wysoką kulturą muzyczną, czystością wokalu.” — zauważył członek jury ks. Jerzy Szurbak. „Zrobili dobre wrażenie”.

Kolejnym chórem występującym w kategorii chórów uczelni muzycznych był Akademicki Chór Instytutu Sztuki Wschodnioeuropejskiego Uniwersytetu Narodowego im. Łesi Ukrainki z Łucka na Ukrainie. Śpiewają w nim studenci i wykładowcy Instytutu Sztuki, aktywni uczestnicy chóralnego życia w kraju. Chór pod dyrekcją Wasilija Mojsijuka rozpoczął swój występ koncertem chóralnym „Sława na nebi Bogu” Dymitra Bortnianskiego. Zaśpiewał także kompozycje współczesnych autorów ukraińskich takie, jak „Dostojno jest” Mykoły Leontowicza, „Boże mij, naszczo Ti mene pokinuw” Anny Hawrilec.

— „Moi chórzyści to młodzi studenci, nie mają jeszcze wielkiego doświadczenia.” — powiedział Wasilij Mojsijuk. — „Na międzynarodowym festiwalu śpiewamy pierwszy raz, czułem podczas występu tremę chórzystów.” — dodał.

Mimo to występ chóru był niezwykle interesujący.

Modlitewnie, lirycznie i z uczuciem zaprezentował się Dziecięcy Chór „Łampada” Cerkwi pw. Wszystkich Świętych z Kurska w Rosji, występujący w kategorii chórów parafialnych. Podłożem powstania chóru była niedzielna szkoła funkcjonująca przy parafii. Chór swoim śpiewem uświetnia cerkiewne nabożeństwa.

— „Przygotowaliśmy utwory odpowiednie dla cerkiewnego chóru.” — mówiła dyrygentka Rimma Cziertowa. — „Przede wszystkim utwory klasycznych i współczesnych kompozytorów — Jurija Kostiuka, Sergiusza Rachmaninowa, Piotra Czajkowskigeo, Iowa Charri. Nasi chórzyści nie uczą się w szkole muzycznej, ale bardzo chcieli wystąpić podczas festiwalu”.

— „Chcieliśmy też zobaczyć jak żyją prawosławni w Polsce.” — dodał proboszcz parafii Wszystkich Świętych w Kursku ks. Witalij Kirjew, który przybył wraz z chórzystami. — „Przyjechaliśmy, by wychwalać Boga śpiewem.” — dodał.

— „Chór zachwycił nas swoim profesjonalizmem.” — spostrzegł członek jury ks. Jerzy Szurbak. — „Było widać piękne muzykowanie i zaangażowaniem młodych chórzystów, to ciężka praca”.

Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka” jest dostępny dla wszystkich chcących wykonywać muzykę cerkiewną. Możemy usłyszeć muzykę różnych narodów i ich wielokulturowość.

Panoramę cerkiewnego repertuaru zaprezentował chór „Jubilate Deo” działający przy parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Mysłowicach. Pierwszy raz w historii festiwalu usłyszeliśmy także muzykę Wolfganga Amadeusza Mozarta w„Iże Chieruwimy”. Chór zaprezentował się w kategorii chórów parafialnych.

— „Po raz pierwszy wykonaliśmy muzykę cerkiewną.” — powiedziała dyrygentka Joanna Bliwert-Hoderny. — „Nasz chór to amatorski ekumeniczny zespół. W repertuarze mamy różne pieśni o charakterze religijnym, muzykę luterańską, gospel, muzykę hebrajską. Muzyką cerkiewną dopiero zaczynamy się interesować, ale cieszymy się z występu na festiwalu.” — dodała.

Przesłuchania zakończył występ Chóru Kijowskiej Akademii Teologicznej z Kijowa. Studenci akademii, przyszli kapłani, wykonali utwory kompozytorów Ukrainy, m.in. Mykoły Leontowicza „Oj ziszła zora”, Kiryła Stecenki „Błagosłowi, dusze moja, Gospoda”, Iwana Niebiesnaha „Dostojno jest”.

Pięknie zabrzmiała pieśń „Oj ziszła zora” z wyraziście wykonaną partią solową ks. protodiakona Wasyla Didora.

Chór reprezentował się w kategorii chórów parafialnych.

— „Chór przygotował utwory kompozytorów związanych ze Świato-Michałowskim Zołotowerchym Monasterem.” — powiedziała Nadieżda Kupczyńska dyrygentka chóru. — „Kompozytorzy Mykoła Leontowicz, Artemij Wedel czy Kirył Stecenko byli tam dyrygentami i pisali muzykę dla monasterskiego chóru”. — uzupełniła.

Przed nami kolejne dni festiwalowe i emocje związane z występami chórów w różnych kategoriach konkursowych.