KONCERT GALOWY

Amatorzy oraz ci, którzy przygotowują się do tego, by w przyszłości stać się profesjonalistami – Chór Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku, Akademicki Chór „Soniacznyj Strum” z Nikołajewa (Ukraina) oraz Dziecięcy Chór „Raduga” z Tallina (Estonia), stanęły wspólnie na scenie Opery i Filharmonii Podlaskiej, inaugurując Koncert Galowy XXXII Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2013” w Białymstoku. Ze sceny zabrzmiały dostojnie Gaude Mater Polonia (wykonanie Chóru Komendy Wojewódzkiej), Stichira Ziemle Russkaja (wykonanie – akademicy z Nikołajewa) oraz Tropari Paschi (Bizantyjski i znamienny raspiew) w wykonaniu dzieci z Chóru „Raduga”.

Każdy Koncert Galowy MFMC „Hajnówka” to wielkie artystyczne wydarzenie i zderzenie: pokoleń, narodów, języków. Obok siebie prezentują się najlepsi, bez względu na to, czy przyjechali z prowincjonalnej parafii, czy ze znanego w całym świecie Konserwatorium. To jest siła Festiwalu i jego wartość, bo trzeba pamiętać, że jest to jedyny na świecie Festiwal, gdzie o uznanie zmagają się chóry zawodowe.

Koncert Galowy wspólnie otworzyli dyrektor Festiwalu Mikołaj Buszko oraz Marcin Tomkiel, dziennikarz Polskiego Radia Białystok, konferansjer znany publiczności festiwalowej od lat. Po oficjalnym przywitaniu gości, wśród których znaleźli się m.in Jego Ekscelencja Arcybiskup Edward Ozorowski, Metropolita Białostocki, Zastępca Prezydenta Białegostoku Renata Przygodzka, Dyrektor Gabinetu Wojewody Podlaskiego Ewa Wojewódko, Dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Anatol Wap, a także przedstawiciele Rady Miejskiej Białegostoku, tradycyjnie odczytany został Protokół z posiedzenia Jury Festiwalu. Chwilę potem najważniejsza już była muzyka. Katedralny Chór „Carmen” z Białegostoku pod dyrekcją Bożeny Bojaryn-Przybyły jako laureat III miejsca w kategorii chórów parafialnych na początek wykonał „Torżestwujtie dnieś” autorstwa Aleksieja Turankowa.

Mocne wrażenia pozostawił po sobie kolejny chór. Ludowa Kapela Chóralna „Zorinka” z Ternopola (Ukraina) otrzymała tego dnia tytuł laureata I miejsca w kategorii chórów dziecięco-młodzieżowych. Podczas Koncertu Galowego wykonała „Chieruwimskuju pieśń” Aleksandra Koszyca. Chór pracuje z dwoma dyrygentami: Izydorem i Andżelą Doskocz, tym razem Pieśń Cherubinów przed białostocką, znakomitą publicznością poprowadziła Andżela Doskocz.

Kameralny Chór Dziecięcej Szkoły Chóralnej Nr 52 w Mieżdurecziensku w Rosji pod dyrekcją Jeleny Dulidbajewej tworzą absolwenci i wykładowcy szkoły. W kategorii chórów szkół muzycznych wyśpiewał sobie III miejsce, a podczas Gali zaprezentował się w utworze „Jedinorodnyj Synie” P. Turczaninowa.

W Koncercie Galowym tegorocznego Festiwalu zaprezentowały się aż trzy chóry z Białegostoku. Po chórze „Carmen” kolejnym był w zasadzie zespół wokalny, o nazwie Ensamble „QuattroVoce”. Choć nazwa wskazuje na czterech wykonawców, w konkursie wzięło udział ośmiu śpiewaków, ale już podczas Gali repertuar wykonał okrojony skład sześciu osób, pokazując mimo to, że jury nie bez przyczyny przyznało im wyróżnienie w kategorii chórów zawodowych. W zastępstwie Marty Wróblewskiej, która na co dzień kieruje zespołem, wykonanie „Błażeni jaże izbrał” Maksyma Berezowskiego poprowadziła Bożena Bojaryn-Przybyła, także laureatka w kategorii chórów parafialnych.

Z nie tak odległej Lidy (Białoruś) na Festiwal przybył Kameralny Żeński Chór Koledżu Muzycznego. Ludmiła Piasecka, która została uhonorowana także przez jury wyróżnieniem dla dyrygenta, poprowadziła finałowy występ chóru dyrygując utworem „K Bogorodice prileżno” A. Archangielskiego. Chór otrzymał ex aequo z wykonawcami z Mieżdureczienska, III miejsce pośród chórów szkół muzycznych.

„Da Woskresniet Bog” Dymitra Bortniańskiego w opracowaniu Smirnowa to zdecydowanie niełatwy, ale i piękny utwór. Z dużą lekkością wykonał go laureat ex aequo I miejsca w kategorii chórów parafialnych, Chór Soboru Św. Apostoła Andrzeja z Kaliningradu pod dyrekcją Aleksieja Rodionowa. Publiczność szczerze wynagrodziła występ chóru gromkimi brawami.

Na scenie jako kolejny godnie prezentował się Chór Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku. Został bowiem uhonorowany I miejscem w kategorii chórów amatorskich świeckich. W Koncercie Galowym chór mundurowych wykonał utwór autorstwa przewodniczącego jury, Romualda Twardowskiego. „Carice moja”. Występ poprowadziła prof. Wioletta Miłkowska, a partię solową pewnie wykonała Małgorzata Trojanowska.

I miejsce w kategorii chórów szkół muzycznych trafiło do chóru z Ukrainy. Akademicki Chór „Soniacznyj Strum” z Państwowej Wyższej Uczelni Muzycznej w Nikołajewie (Ukraina) chyba jako pierwszy tego popołudnia wywołał prawdziwe dreszcze wśród publiczności. Potwierdziło to jakość wykonań konkursowych i wielki potencjał, który drzemie w młodych wykonawcach, którzy z niebywałą radością przyjęli werdykt jury, po czym znakomicie wykonali utwory podczas Gali. Jurij Czerepuchin zadyrygował „Christos Woskriesie” - gruziński raspiew, po czym niezwykłą kompozycję Łesi Dyczko - „Otcze nasz”. Łesia Dyczko jako członek jury wysłuchała tego występu wspólnie z publicznością, ale warto dodać, że nazwa chóru pochodzi także od tytułu utworu tej wybitnej ukraińskiej kompozytorki. Olbrzymie emocje po tym występie publiczność musiał zabrać ze sobą na przerwę.

Ludmiła Polakow zwróciła uwagę na swoją pracę dyrygencką podczas przesłuchań konkursowych, a na Koncercie Galowym, tuż po przerwie, poprowadziła swój Dziecięcy Chór Liceum Muzycznego im. Czipriana Porumbiesku z Kiszyniowa, jako wyróżniona dyrygentka. „Aliłuja” Teodora Zgurianu chór wykonał jako laureat II miejsca pośród chórów dziecięco-młodzieżowych.

Laureatem I miejsca we wspomnianej kategorii został kolejny chór z Ukrainy. Chór Chłopięcy Wydziału Praktyki Narodowej Akademii Muzycznej Ukrainy im. Piotra Czajkowskiego po dyrekcją Ałły Szejko zaprezentował się znakomicie, potwierdzając swe umiejętności i wkład pracy dzieci i młodzieży oraz samej dyrygentki w ten sukces. Dwa zaprezentowane utwory to: „Christos anesti” i „Jedinorodnyj Synie” P. Czesnokowa.

Jako kolejny zaprezentował się laureat II miejsca ex aequo w kategorii chórów szkół muzycznych. Kameralny Chór „Baltika” z Sosnowego Boru w Rosji pod dyrekcją Mariny Woronowskiej wykonał utwór Jurija Falika „K Iwierskoj Ikonie Preswiatoj Bogorodicy”. Utwór, w którym zaprezentowała się także solistka Marina Sosnowa, zabrzmiał w wykonaniu tego żeńskiego chóru nie tylko pięknie i profesjonalnie, ale przede wszystkim jako jeden z nielicznych miał charakter modlitwy. Umiejętność zachowania takiej atmosfery w warunkach radosnego Koncertu Galowego także świadczy o wielkim potencjale i umiejętnościach chóru, a słuchaczom przypomina także, że muzyka cerkiewna jest piękna, trudna, ale i zawsze jest też modlitwą.

Kontrastem dla kameralnego występu żeńskiego chóru była kolejna prezentacja tego wieczoru. Zespół Solistów „Rostov-Don Art Music” z Rostowa w Rosji wykonał utwór Pawła Czesnokowa „Błagosłowien Jesi Gospodi. Angielskij sobor”. Z radością, lekkością i przekonaniem, że I miejsce ex aequo w kategorii chórów parafialnych to nie tylko dowód uznania, ale i zobowiązanie do dalszej pracy. Publiczność niewątpliwie właśnie ten przekaz nagrodziła swoimi brawami.

Listę laureatów w kategorii chórów zawodowych podczas Koncertu Galowego otworzył Państwowy Chór Naddniestrzański z Tiraspola (Mołdawia). Konkurencja w kategorii profesjonalistów zawsze jest trudna i wymagająca, a widownia przesłuchań konkursowych nigdy do końca nie jest w stanie przewidzieć werdyktu jury. Tym razem goście z Naddniestrza zdobyli III nagrodę, ale nie umniejsza to niczego ich perfekcyjnym wykonaniom. Doskonałe piano to domena chórów zawodowych i największa trudność wśród amatorów. Chór z Tiraspola pokazał więc klasę wykonując m.in. „Błagosłowi, dusze” S. Rachmaninowa. Partię solową wykonała Anastasija Twierdochlib, a występ poprowadziła wyróżniona w tym roku dyrygentka Tatiana Twierdochleb.

Dymitr Bortniański został wybrany patronem akademickiego Chóru Kameralnego z Czernihowa (Ukraina). To bez wątpienia zobowiązuje, ale chórzyści tego zespołu doskonale sobie radzą w świecie zawodowców, co potwierdza zdobyte II miejsce. Iwan Bogdanow, najmłodszy spośród tegorocznych dyrygentów, otrzymał decyzją jury wyróżnienie, ale też swoją postawą wniósł dużo świeżości do prezentacji swego chóru. Podczas Gali chór wykonał Fragment Liturgii Kijowskiej Nikołaja Dileckiego oraz „Wieruju” Igora Strawińskiego. Oba utwory w różnych, niestandardowych ustawieniach wykonawców, a „Wieruju” zdecydowanie trudne interpretacyjnie, ale bezsprzecznie otwarte na ludzi, na wiernych. Całość sprawiła, że występ tego chóru był niezwykle dobrze przyjęty przez białostocką publiczność, ale dało się odczuć oczekiwanie na finał. Iwan Bogdanow to wyczuwał, zresztą podczas ogłoszenia wyników dało się odczuć, że miał wielką chęć zostać laureatem I miejsca – rozpalone ambicje to przecież domena młodych ludzi! To jury jednak przyznaje miejsca i w tym starciu tytanów jakby mówiło młodemu dyrygentowi: Jeszcze przyjdzie czas...

Tymczasem wielki finał XXXII MFMC „Hajnówka 2013” w Białymstoku rozpoczął laureat I miejsca w kategorii chórów zawodowych Akademicki Kameralny Chór Państwowej Filharmonii w Kostromie (Rosja) pod dyrekcją Aleksieja Mielkowa. Na początek chór wykonał „Tiebie pojem” - fragment Liturgii św. Jana Złotoustego S. Rachmaninowa, a potem z wielką mocą „Wsiemirnuju sławu” - koncert na dwa chóry W. Titowa. Oba utwory, fantastycznie wykonane, jakby uzupełniły występ poprzedniego chóru, powodując, że Koncert Galowy zafundował słuchaczom pełne spektrum wrażeń, emocji oraz możliwości wykonawczych w dziedzinie muzyki cerkiewnej.

Warty podkreślenia jest także fakt, że o I miejsce w prestiżowej kategorii zmagały się dwa chóry kameralne, przypominając, że o mocy i jakości wykonań nie decyduje liczba chórzystów. Suma talentów, pracy oraz wkładu kompozytorów i dyrygentów najwięcej emocji przynosi zawsze w finale finałów. Tym razem na scenie obok siebie stanęły trzy najlepsze chóry zawodowe. Najpierw życzenia - „Multi Ani Traiasca” - wyśpiewał chór mołdawski, następnie „Mnohaja lita” chór z Czernihowa. Całość dwukrotnie uświetnił tegoroczny laureat wykonując wspólnie z pozostałymi Patriarsze „Mnohaja leta”, którego wykonaniem pokierował oczywiście Aleksiej Mielkow. Potęga głosu, znakomita interpretacja i wielka radość laureatów oraz prawdziwa uczta dla słuchaczy.

Tym samym zakończyła się XXXII edycja Festiwalu, który w tym roku obok zmagań konkursowych przyniósł słuchaczom jeszcze dwa ważne wykonania: Koncert Inauguracyjny „Krzysztofowi Pendereckiemu – współcześni kompozytorzy” z okazji jubileuszu 80-lecia Krzysztofa Pendereckiego oraz pierwsze w Polsce wykonanie „Pasji według Św. Mateusza” autorstwa Metropolity Hilariona. Poza tym XXXII Festiwal to także koncerty w Warszawie, w tym roku dwa, w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego i tradycyjnie w Kościele Ewangelicko-Augsburskim, koncerty w Białowieży, Narwi, Bielsku Podlaskim i Michałowie. To Festiwal, który nieustannie „śpiewa w duszy” słuchaczy, wykonawców i organizatorów, którzy zapraszają już z rok na XXXIII edycję Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka” w Białymstoku.