Tradycyjnym już wykonaniem „Gaude Mater Polonia” Akademicki Chór Politechniki Gdańskiej pod dyr. Mariusza Mroza rozpoczął Koncert Galowy jubileuszowego 40. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka 2021” w Białymstoku.
Zaproszeni goście oraz publiczność zakochana w niezwykłym brzmieniu muzyki cerkiewnej zebrali się w Sali koncertowej Opery i Filharmonii Podlaskiej oczekując niezapomnianych wrażeń, których dostarczyli uczestnicy tej edycji Festiwalu. Emocje były niezwykłe, ponieważ Festiwal stał się tak potrzebną, wręcz niezbędną motywacją dla wielu chórów, tchnął nadzieję i dał wiele radości.
Koncert Galowy poprowadziła Ilona Karpiuk, a prowadzeniu towarzyszyły ciepłe emocje zaczerpnięte z rozmów, którymi obdarowali ją dyrygenci i chórzyści. Podziękowania patronom i sponsorom to rzecz istotna, a więc od tego zaczęły się miłe obowiązki, a pomysłodawca i Dyrektor Festiwalu, Mikołaj Buszko po powitaniu gościu odczytał uroczyście protokół Jury.
Wreszcie przyszedł czas na muzykę. Rozpoczęli najmłodsi. Dziecięca Ludowa Kapela Chóralna „Zorynka” z Tarnopol (Ukraina) pod dyrekcją Andżeli Doskocz zajęła ex aequo I miejsce w kategorii chórów dziecięco-młodzieżowych. Choć chórzyści mieli w repertuarze wiele utworów współczesnych kompozytorów to jednak w finale dostojnie jak na swoje możliwości wykonali
„Otcze nasz” Mykoły Leontowycza.
I miejsce w kategorii chórów parafialnych zajął Chór „Basilica Cantans” Archikatedry Wrocławskiej. Wielką radość sprawili przede wszystkim sobie, a z chórem na ten sukces pracowała Mirosława Jura – Żegleń. Publiczność w wykonaniu chóru usłyszała Stiepana Dawydowa „Jedinorodnyj Synie”
Chór Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie pod dyrekcją Joanny Gutowskiej-Kuźmicz jako laureat III miejsca ex aequo w kategorii chórów amatorskich świeckich zaśpiewał podczas koncertu „Tiebie pojem” Siergieja Rachmaninowa, a solo wykonała Aleksandra Bizoń.
Publiczność zebrana w sali mogła także podczas koncertu poznać oddany muzyce cerkiewnej Chór „Nostro Canto” Instytutu Sztuki i Muzyki Uniwersytetu w Preszowie (Słowacja). Zespołem kieruje prof. Tatiana Švajkova. Wykonawcy zajęli II miejsce pośród chórów uczelni muzycznych, a to wyróżnienie uczcili wykonaniem „Błażenni” Metropolity Hiłariona.
Z wielką radością i uznaniem publiczność przyjęła kolejny występ, a na scenie pojawił się Ukraiński Chór Męski „Żurawli” z Warszawy. Jarosław Wujcik zadyrygował chórem w bardzo szerokim składzie, a laureaci III miejsca ex aequo wśród chórów amatorskich świeckich jako popularyzatorzy ukraińskich kompozytorów wykonali „Błahosłowy Dusze moja Hospoda” Kyryły Stecenko.
Męski Chór „Logos” kontynuował spotkanie z harmoniami męskich głosów. To już laureaci II miejsca w kategorii chórów zawodowych. Goście z Rygi pod dyrekcją o. Jan Szenroka zaśpiewali diakona Aleksandra Žitnikova „Sud nad Chrystom”. Partie solowe wykonali Rihards Rudzitis i Janis Kurševs.
Po tym wyśmienitym wykonaniu przyszedł na czas niezapomniany moment Koncertu Galowego, który zaakcentował w sposób szczególny to 40-lecie Festiwalu. Czas zatoczył koło, a widzom Festiwalu objawił się Zespół Muzyki Cerkiewnej z Warszawy. To zespół, który uświetnił zakończenie pierwszej edycji Festiwalu w 1982, wówczas znanej jeszcze jako dni muzyki. Na niewielkim wydarzeniu wystąpił chór już uznany i jedyny w swoim rodzaju na świecie, bo popularyzujący muzykę cerkiewną.
Zespół został założony w 1971 roku. Przez 42 lata swojej aktywnej działalności artystycznej dał 1600 koncertów w kraju i za granicą. Nagrał kilkadziesiąt płyt CD. Dał się poznać melomanom z czterech kontynentów koncertując w: Austrii, Belgii, Brazylii, Finlandii, Francji, Holandii, Japonii, Korei Południowej, Niemczech, Szwecji, Szwajcarii, Szwecji, Ukrainy i USA. Dokonał wielu nagrań radiowych, telewizyjnych i filmowych, m.in. do filmów A. Wajdy, J. Skolimowskiego, J. Majewskiego, A. Holland, J. Hofmana. Współpracował ze znanymi śpiewakami światowej sławy: Leonardem Andrzejem Mrozem, Bernardem Ładyszem, Nicolaiem Geddą czy Jadwigą Rappe. Jako pierwszy wyprowadził śpiewy cerkiewne ze świątyń prawosławnych i wprowadził je do kościołów katolickich, protestanckich i do sal koncertowych. Uczestniczył w wielu festiwalach muzycznych w kraju i państwach Europy. Za swój naczelny cel uznał prezentację „pereł” muzyki cerkiewnej rosyjskiej, ukraińskiej, bułgarskiej, czy białoruskiej szerokiemu spektrum słuchaczy, dając w ten sposób okazję do lepszego poznania duchowości Prawosławia. Prezentacją swojej sztuki wokalnej dawał okazje poznania innej „boskiej rzeczywistości”. Dyrygent Zespołu ks. Jerzy Szurbak przyczynił się w znacznej mierze do powstania Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka”. Dzisiaj po zakończeniu artystycznej działalności Zespołu ks. Szurbak pozostaje stałym członkiem Jury MFMC, a na prośbę Dyrektora Festiwalu podjął się reaktywowania Zespołu, by tak jak w 1982 roku uczestniczyć w zakończeniu tegorocznego Jubileuszu. Chór wykonał pięć utworów, a program ten zapisze się już do historii prawosławnej chóralistyki. W programie usłyszeliśmy
S. Rachmaninow – Bogorodice diewo
F. Miasnikow – Błagosłowi dusze moja Gopoda, solo: Anna Wyrzykowska – sopran
S. Głowacki – Dostojno jest, solo: Liza Wesołowska-sopran, Natalia Szurbak – alt
S. Kwaśniewski – Mołytw,a solo: Anna Wyrzykowska – sopran
A.Archangielski – Chwalitie Imia Gospodnie, solo: Natalia Szurbak – alt, Andrzej Chrostowski-baryton
Na zakończenie pierwszej części koncertu galowego zaprezentował się laureat II m-ca ex aequo w kategorii chórów amatorskich świeckich: Chór Akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, który prowadzi Irina Bogdanovich, nie tylko dyrygentka, ale także pianistka, kompozytorka i…chórszystka, bowiem wystąpiła w składzie Zespołu Muzyki Cerkiewnej ks. J. Szurbaka. I część Koncertu Galowego zakończyła się wykonaniem części 3 i 4 z Koncertu nr 32 Dymitra Bortniańskiego.
Po przerwie scenę od razu opanowała dziecięca radość, ponieważ zaprwzentował się na nim Dziecięcy Chór Centrum Kulturalnego i Litewskiego Radia i Telewizji z Wilna (Litwa). Uradowana decyzją Jury chór poprowadziła jego dyrygentka, Regina Maleckaite, a młodzi chórzyści wykonali „Chwalitie Imia Gospodnie” Dobri Christowa.
Nagrodę Specjalną ufundowaną przez Prezesa Zarządu TVP S.A. za szczególne zaangażo-wanie w wykonawstwo muzyki cerkiewnej Jury przyznało Wokalnemu Zespołowi Niewi-domych „Consonans” z Charkowa (Ukraina) pod dyr. Witaliny Dudy Niewidomych arty-stów na scenę wprowadził o. Andrej Newitajło, duchowy opiekun ze strony Charkowskiej Diecezji Prawosławnej Cerkwi Ukraińskiej, a także spowiednik chórzystów. Chórzyści na swój przyjazd do Białegostoku czekali od 2019 roku, a to przeżycie dzielili razem z pu-blicznością wykonując „Triswiatoje” Seraphima Bit-Haribiego w języku aramejskim. Partie solowe zaśpiewały Natalia Sołoszenko i dyrygentka – Witalina Duda.
Wspaniała publiczność, wrażliwa na potrzeby występujących artystów i współodczuwa-jąca z nimi podziękowała charkowskim artystom niezwykle oddanie, by za chwilę cieszyć się zupełnie inną kulturą wykonawczą, którą zaprezentował chór z Angoli. Chór „Nova Aliança” z Luandy powstał, by szerzyć Ewangelię. Śpiew jest idealnym narzędziem, a chó-rem z wielkim zaangażowaniem kieruje Rodrigues Antonio Eduardo Babi. Chór powróci do domu z dyplomem za zainteresowanie i propagowanie muzyki cerkiewnej na konty-nencie afrykańskim, a na Koncercie Galowym wykonał „Wieliczajem Tia” W. Staroruskie-go.
Węgierski Męski Chór „Św. Efrem” z Budapesztu to klasa sama w sobie. Jest jednym z najsłynniejszych węgierskich chórów, który zdobywa laury i brzmi perfekcyjnie. Zespołem kierują Tomaás Bubnó i Lőrinc Bubnó. Laureaci III miejsca w kategorii chórów zawodowych uraczyli nas „Otcze nasz” autorstwa Węgra, Jánosa Boksaya.
Chór Uczelni Muzycznej im. Jazepsa Medinsa w Rydze (Łotwa) to wspaniali młodzi ludzie, którymi kierują Janis Baltinsz i Uldis Kokars. Dyrygenci pracowali usilnie, by jak najlepiej wypaść na Festiwaliu i dzięki tej wytężonej pracy i wierze w sukces otrzymali I miejsce oraz nagrodę ufundowaną przez Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Wspólnie uczcziliśmy to osiągnięcie wysłuchując „Chwalitie Gospoda s niebies” Pawła Czesnokowa.
Kameralny Chór „Cappella Musicae Antiquae Orientalis” z Poznania może stać się niebawem kolejnym symbolem muzyki cerkiewnej w Polsce. Prof. Leon Zaborowski pod kierownictwem którego pracują chórzyści to miłośnik duchowości, którą niesie za sobą muzyka cerkiewna, dlatego postanowił specjalizować się w muzyce cerkiewnej. Było to o tyle łatwiejsze, że skończył konserwatorium w Moskwie, a jego nauczycielem był uczeń samego Pawła Czesnokowa. Chórzyści wykonali „Tiebie pojem” Dmitrija Bortniańskiego.
